Spa 1998: Hill leert Jordan in totale chaos wat winnen is

Iedere Formule 1-liefhebber zal de beelden vast wel eens hebben gezien: de massale startcrash bij het uitkomen van La Source. Om nog maar te zwijgen over de beelden van de botsing tussen Michael Schumacher en David Coulthard, toen de Duitser de Schot op een ronde achterstand wilde zetten. Het voelt als de dag van gisteren dat we RTL4-commentator Olav Mol rustig wat rondetijden horen analyseren en dan ineens zijn stem verheft met de woorden: “Ooh, hij rijdt er tegenaan! Het is niet waar! Oh my God!” Zelfs Mol, die toen ook al wel het één en ander had meegemaakt als verslaggever, kon zijn ogen amper geloven toen hij Schumacher achterop zag knallen bij Coulthard.

Maar de 1998-editie van de Grand Prix van België op Spa-Francorchamps wordt misschien nog wel het meest herinnerd om de eerste overwinning van het team van Eddie Jordan. Motorsport.com-verslaggever Adam Cooper blikt met een aantal hoofdrolspelers van het team dat aan het eind van de jaren negentig reed met haar kenmerkende geelzwarte livery terug op deze memorabele dag in de Belgische regen.

Toen het Formule 1-circus eind augustus op Spa-Francorchamps arriveerde, hadden Eddie Jordan en de zijnen nog niet heel veel reden tot lachen gehad in het seizoen 1998. In het voorgaande jaar had Jordan met Giancarlo Fisichella en Ralf Schumacher een paar podiumplaatsen gepakt en wellicht had er zelfs meer ingezeten, ware het niet dat Ralf zijn Italiaanse collega in de Argentijnse Grand Prix van de baan reed. Dat bleek een waardevolle les voor Jordan, één die het een kleine anderhalf jaar later in België in praktijk bracht.

Na het seizoen 1997 vertrok Fisichella naar Benetton en stelde Jordan Hill aan als nieuwe teamgenoot van Ralf. Met de wereldkampioen van 1996 wilde Jordan de volgende stap zetten, maar 1998 leek aanvankelijk op een kleine nachtmerrie uit te draaien. De formatie had moeite om de nieuwe regels - met onder meer smallere auto’s - onder de knie te krijgen. Pas in de negende wedstrijd, net over de helft van het zestien ronden tellende seizoen, pakte Jordan via een zesde plek van Ralf op Silverstone haar eerste WK-punt van 1998.

Dat bleek de opmaat naar een sterkere tweede seizoenshelft. In Oostenrijk finishte Ralf als vijfde, gevolgd door opnieuw een zesde plek voor eigen publiek in Duitsland. Hill eindigde op Hockenheim zelfs als vierde - zijn eerste WK-punten in dienst van Jordan - en herhaalde die prestatie twee weken later in Hongarije. Destijds kreeg alleen de top-zes nog punten (10-6-4-3-2-1), derhalve had Jordan inmiddels tien punten en zich opgewerkt tot de vijfde plaats bij de constructeurs. De nummers drie (Benetton) en vier (Williams) waren met respectievelijk 32 en 30 punten echter nog ver weg voor Jordan.

Maar in België werd het nog mooier voor Jordan. Veel mooier. Het begon al met een derde plek van Hill in de kwalificatie, met alleen de McLarens van Mika Hakkinen en Coulthard voor zich op de grid. “Het was best wel een bijzonder weekend”, herinnert Hill zich nog. “Om de één of andere reden ging de Jordan altijd goed op Spa. Je stapt in en de eerste keer dat je het circuit rondgaat, is de balans goed en heb je het gevoel dat je er het maximale uit kan halen. En van daaruit wisten we dat we een kans hadden. We haalden het hele weekend het beste uit de wagen en kwalificeerden ons goed met P3. De regen zorgde voor een extra, maar grote variabele. Daardoor zou er van alles kunnen gebeuren en dat was ook het geval!”

Het podium met Damon Hill en Ralf Schumacher namens Jordan

Foto: Rainer W. Schlegelmilch / Motorsport Images

“Damon had een buitengewoon goede kwalificatie”, weet Andy Stevenson, destijds de hoofdmonteur van Ralf, nog. “De wagen was eerder dat seizoen niet bijster goed, dus we hadden een overwinning niet direct verwacht. We hoopten simpelweg op punten. Punten achtten we het hoogst haalbare, we begonnen niet aan de race met de gedachte dat we konden winnen.”

Dat wordt bevestigd door het geheugen van Hill. Geholpen door zijn ervaring als racewinnaar en wereldkampioen, voelde de Britse coureur zelf wél een kleine kans op de winst. Dit in tegenstelling tot de rest van het team. “Zaterdagavond waren we de strategie voor de race aan het doornemen”, begint Hill de anekdote. “Op een gegeven moment werd me gevraagd of ik wilde vertrekken, zodat ik een PR-ding voor het team kon doen. Voor de mensen die in de fabriek van Jordan werken en naar deze race waren gekomen. Ik zei: ‘nee, we gaan niet, want we kunnen deze wedstrijd winnen. We moeten hier blijven en alles doen wat we kunnen’. Dat zorgde voor wat ophef, maar ik was op dat gebied de mentor en ik denk dat het belangrijk is dat we het hebben gedaan.” Hill werkte destijds nauw samen met de Nederlander Dino Toso, die in augustus 2008 op slechts 39-jarige leeftijd overleed aan de gevolgen van kanker.

Harde en aanhoudende regenval op zondag leverde een extra spanningselement op. De chaos begon al bij de start, toen Coulthard vlak voor de neus van Hill spinde bij het uitkomen van La Source. Het leidde tot een megacrash, waarbij uiteindelijk meer dan tien auto’s betrokken waren. “De eerste ronde was simpelweg puur geluk”, aldus Hill. “Ik zag DC over een putdeksel rijden en dwars gaan. Hij zwenkte naar rechts en belandde in de muur. Ik wist dat hij terug zou stuiteren en over de baan zou gaan. Ik wist dat als ik op de rem zou trappen, ik twintig andere wagens achter me zou hebben. Gelukkig kwam ik er doorheen en kon ik terug naar de grid.”

Dat gold niet voor veel anderen; auto na auto schoof de schroothoop op. In de andere Jordan ontsnapte ook Ralf aan schade, door adequaat te reageren. “Ik weet nog dat hij naar de zijkant van de baan ging om te kijken wat er voor zich gebeurde”, vertelt Sam Michael, de toenmalige race-engineer van Ralf. “Als je de beelden terugkijkt, dan parkeert hij op het gras, wacht hij op ongeveer tien wagens die op elkaar knallen en rijdt daarna weer weg. Hij was als een soldaat die door een slagveld ging nadat alle bommen waren gedropt. Het was een ongelooflijk beeld. Ik herinner me nog dat hij op de radio kwam en zei: ‘ik heb zoveel geluk gehad’.”

Video: De enorme chaos na de start op Spa 1998

Er was een lange code rood nodig om de puinhopen op te kunnen ruimen. “Het duurde ongeveer een uur”, vult Hill aan. “Ik moest heel nodig plassen, maar durfde niet uit de auto te stappen. Ik dacht: dit duurt eeuwig, ik zou willen dat ze de race hervatten. Toen ze dat deden, was ik echt ijskoud. Het was drijfnat, maar we gingen verder en reden een race van twee uur in de regen. Ik vreesde dat ik aan het einde van de race onderkoeld zou zijn. Het was de eerste keer dat ik het echt koud had gedurende een Grand Prix.”

Ondanks de kou kwam Hill bij de herstart pijlsnel weg en pakte hij de leiding, terwijl hij polesitter Hakkinen achter zich zag crashen in La Source. In de zevende ronde werd Hill echter ingehaald door Michael Schumacher. Ook een tweede plek zou een spectaculaire uitkomst zijn geweest voor Jordan, maar toen kwam het beroemde moment waarop Michael achterop knalde bij Coulthard en op drie wielen terugreed naar de pitstraat. Daar moest hij de strijd staken, waarna hij de Schot - teamgenoot van Micheals titelrivaal Hakkinen bij McLaren - te lijf wilde gaan in de pitbox.

Toen de stofwolken waren opgetrokken, begon het besef in te dalen van wat er gaande was: Hill ging in de 26ste van in totaal 44 ronden weer aan de leiding, met bijna vijftien seconden voorsprong op zijn teamgenoot Ralf op P2. Laatstgenoemde was wel aan het inlopen op Hill en kreeg enkele ronden later zelfs volledige aansluiting in de schoot geworden, omdat de safety car naar buiten moest komen na een botsing tussen Fisichella en Shinji Nakano.

Video: De crash tussen Michael Schumacher en David Coulthard

Dat maakte de situatie bijzonder interessant, want wat zou Jordan gaan doen aan de pitmuur? Uiteraard wilde Ralf graag zijn eerste zege boeken, helemaal omdat hij het gevoel had sneller te zijn dan Hill in de laatste ronden. Hill: “Ik dacht bij mezelf: Eddie heeft nog nooit een race gewonnen en ik weet vrij zeker dat Ralf de strijd met mij wil aangaan. Daarom heb ik Eddie gevraagd of hij met Ralf zou praten om bepaalde dingen te bespreken. Ik zei: ‘ik weet niet wat jij ervan denkt, maar het is aan jou. Het maakt mij niet uit om ervoor te racen, maar het lijkt me een groot risico om allebei te racen voor de winst’. Ik legde de bal bij Eddie, maar maakte wel mijn punt. Dat was: je zou een heel mooi resultaat kunnen boeken of het kunnen verliezen.”

Aan de pitmuur zullen ze flashbacks hebben gekregen naar de Argentijnse Grand Prix in 1997…

Ralf Schumacher met zijn race-engineer Sam Michael

Foto: Steve Etherington / Motorsport Images

“Ik wist wat er speelde, want we konden meeluisteren met de gesprekken op de radio”, zegt Andy Stevenson, de hoofdmonteur van Ralf. “Ik was zeker niet teleurgesteld. Voor mij was het belangrijk dat we het één-tweetje zouden pakken. Als Ralf toestemming zou krijgen om te racen, dan was de kans vrij groot dat geen van beide zou finishen. Damon was heel duidelijk tegen Eddie. Ik herinner me het gesprek nog. Hij zei tegen Eddie: ‘je kan hier een één-tweetje scoren’. Zijn daadwerkelijke woorden waren: ‘als wij tweeën racen’ - zo zei hij het, ‘wij tweeën’ - ‘dan zou je met niets kunnen eindigen, maar het is aan jou’.”

“Er was natuurlijk wat discussie tussen EJ en de engineers”, vervolgt Stevenson. “Daarna gaf Sam de boodschap aan Ralf: ‘je mag niet met Damon racen’. Ralf haalde hem snel bij in de regen, omdat zijn wagen meer op nat weer was afgesteld. Daarom liep hij snel in op Damon.”

Mike Gascoyne, destijds de hoofdontwerper bij Jordan, weet het ook nog. “Ik herinner me nog dat we Ralf bij de eerste pitstops, toen het weer regende, naar de beste banden voor regen lieten wisselen. Dat was een groot voordeel voor hem. Dat was een heel duidelijke en eenvoudige beslissing. Jordan was destijds niet heel goed in het nemen van dergelijke beslissingen, maar ik zei tegen Eddie: ‘er is hier niets om over na te denken, doe het gewoon en zeg het tegen ze’.”

Hill werd op de hoogte gesteld van het feit dat Ralf een teamorder had gekregen, maar was er niet van overtuigd dat zijn Duitse collega zich daaraan zou houden. Hill: “Toen de lichten van de safety car uitgingen, dacht ik bij mezelf: als ik Ralf was geweest, dan weet ik niet zeker of ik naar de instructie om tweede te worden zou hebben geluisterd. Ik was er vrij zeker van dat hij ervoor wilde racen en dus nam ik de benen toen de safety car naar binnen ging. Ik gaf hem geen kans.”

Uiteindelijk deed Ralf na de herstart geen gekke dingen en dus kwamen de geelzwarte wagens in slagvolgorde over de streep, om het totaal onverwachte resultaat veilig te stellen voor Jordan. De enige die niet overdonderd was door de hele gebeurtenis was Ralf. Aan zijn race-engineer Sam Michael de taak om hem het grotere plaatje te schetsen: “We hadden nog nooit een Grand Prix gewonnen en het was echt krankzinnig geweest als we dat op het spel hadden gezet. We moesten de dubbelzege behalen, dat was veel belangrijker dan de eerste overwinning van Ralf. Het team gaat altijd boven een individu.”

Damon Hill leidt het veld voor Ralf Schumacher

Foto: Motorsport Images

“Zo zal het altijd zijn. Het maakt niet uit of het nou gaat om een coureur, engineer of teambaas. Het team bestaat uit een enorme groep mensen en dat moet je boven alles stellen”, verklaart Sam Michael. “Dat begreep Ralf later ook. Op de dag zelf was het gewoon zijn competitieve instelling, hij wilde winnen. Daarnaast kon hij het relativeren door te zeggen dat hij was verslagen door een wereldkampioen. Ralf was heel snel in de regen. Er waren momenten dat hij per ronde vijf seconden rapper was dan Damon. Maar Damon kwalificeerde zich als derde en Ralf als achtste. Je zou kunnen zeggen dat, als je als eerste in aanmerking wil komen voor de overwinning, je het beter had moeten doen in de kwalificatie. De mogelijkheid om te winnen komt al bij de start van het weekend en Damon heeft het verdiend door zich goed te kwalificeren en de startcrash te overleven.”

Hills onverzettelijkheid op zaterdagavond, toen hij de strategiebespreking niet wilde verlaten om zich naar een PR-evenement te haasten, bleek profetisch te zijn. “Als je in de positie bent om een race te winnen, dan komt er een extra dimensie in het spel”, aldus Hill. “Je zou gedemotiveerd kunnen zijn omdat je geen competitieve auto hebt, maar ik zag een kans die volgens mij niemand anders had gezien. Het verschil was dat Jordan nooit eerder een race had gewonnen en ik wel. Volgens mij heb ik ze geleerd de focus te leggen op wat ze zouden moeten doen. Het heeft ze het geloof gegeven dat ze het kunnen.”

Ian Phillips, destijds de commerciële baas van Jordan, is het met Hill eens. “Neem nooit weg van Damon dat hij altijd heel duidelijk was naar het team over wat er moest gebeuren”, vertelt Phillips. “De reden dat we Damon hebben aangenomen, was dat we niemand in het team hadden - geen coureur en ook geen engineer - die wist wat het is om te winnen. Dat was voor ons gevoel het ontbrekende element. De reden om Damon te halen was zijn knowhow om een race te winnen. Dat heeft zich uitbetaald. Hij had na de race direct kunnen stoppen en dan hadden we nog steeds waar voor al ons geld aan Damon gehad. Hij is van waarde geweest voor ons.”

Het resultaat werd groots gevierd in de Jordan-pitbox. Het was een overwinning die iedereen wel kon waarderen. Zelfs de mensen die zelf een teleurstellende dag hadden gehad, zoals McLaren-teambaas Ron Dennis. “Op televisie kwam EJ in beeld toen hij als een soort van gestoorde dwaas door de pitstraat aan het dansen was. Dat was grappig”, vertelt Stevenson over de festiviteiten. “Het was goed voor het team en het was ook mooi om te zien dat men er oprecht van genoot. Ralf leek er niet heel veel van te genieten, maar met de rest van het team werd het een echt feestje. Het was een prachtig resultaat voor het team. Ik was erg blij.”

Het podium met Damon Hill, Ralf Schumacher en Jean Alesi

Foto: Motorsport Images

Gascoyne en Phillips hebben nog leuke verhalen over de reis naar huis. Eerst Gascoyne: “Ik weet nog dat we terugvlogen met Stoddy (Paul Stoddart, red.), toen hij nog sponsor was. We hadden dus een redelijk avontuurlijke vlucht naar huis. Het bericht bij het landen was niet: ‘fasten your seat belts’, maar: ‘we gaan landen, hou je drankje goed vast’.”

Eddie Jordan was daar niet bij. Hij moest hemel en aarde bewegen om terug naar Engeland te reizen, vertelt Phillips. “Het was de bedoeling dat Marie, de vrouw van Eddie, zondagochtend per helikopter naar België zou komen. Eddie en ik zouden dan zondagavond in dezelfde helikopter terugvliegen. Het weer was echter zo slecht, dat de helikopter nooit is vertrokken vanuit Engeland. Rond 19.30 uur realiseerden we ons dat we geen vervoer naar huis hadden! We gingen naar Brussel om daar een vlucht te pakken, maar kwamen in de file te staan. Ik zei tegen Eddie: ‘dit is kansloos. Waarom bellen we Brian de Zille, één van onze sponsoren, niet op om hem te vragen of hij zijn vliegtuig van Jersey naar Luik kan sturen, om ons naar Oxford te brengen?’.”

“Dus Eddie gooide zijn charmes in de strijd en maakte hem lekker. Hij zei: ‘Brian, ik wil dat jij de eerste bent met wie ik heb gesproken’ en dat soort dingen”, vervolgt Phillips. “En dus werd het vliegtuig naar Luik gestuurd. Oxford Airport was al gesloten, omdat Frank (Williams, red.) en Flavio (Briatore, red.) al eerder thuis waren gekomen en wij geen boeking hadden gedaan. Maar Eddie’s secretaresse slaagde erin telefonisch contact te krijgen met de beveiliging en zij zeiden: ‘we doen de lichten weer aan en laten jullie landen’. Dat deden we rond 22.30 uur. We waren allebei in slaap gevallen in het vliegtuig, maar hadden de volgende dag een groot feestje bij Eddie thuis. Met de zege viel er echt een last van onze schouders. We waren er goed in om onszelf te hypen en eigenlijk dachten de meeste mensen dat we al een race hadden gewonnen!”

Een dag na de chaos op Spa, vertelde Eddie Jordan al een visioen te hebben gehad. “Ik ben redelijk helderziend, al een tijdje. Toen het ongeluk van Michael Schumacher gebeurde, had ik het gevoel dit al eerder te hebben gezien. Ik dacht: hoe wist ik dat dit ging gebeuren?”, aldus Jordan, die voor de race met een Zwitserse journalist had gewed dat zijn team ging winnen. Dat leverde de teambaas een extra zakcentje op. “Dat was leuk, maar uiteindelijk heeft deze race mij een godsvermogen gekost door alle bonussen voor iedereen in het team. Het was eigenlijk goedkoper geweest als ze waren gecrasht! Maar dit is de prettigste manier om geld uit te betalen.”