Analyse: Hoe Janus van Kasteren de Dakar Rally van 2023 won

Hij ging met torenhoge verwachtingen naar Saudi-Arabië. Van Kasteren werd in Brabantse kringen de ‘topfavoriet’ genoemd en werd her en der al ‘toekomstig Dakar-winnaar’ genoemd. Op basis van de voorbije editie was dat wel enigszins te begrijpen, maar ook voorbarig. Van Kasteren reed vorig jaar de hele wedstrijd in de achtervolging op de dominante Kamazzen en werd best of the rest: vijfde. Na de Russische invasie in Oekraïne was Kamaz niet langer welkom in de Dakar – en andere internationale autosportevenementen – waardoor voor Van Kasteren de weg vrij lag op jacht naar een historische overwinning in de Dakar Rally. In theorie dan toch. De praktijk bleek in de eerste week van de wedstrijd iets anders.

De eerste etappes hingen namelijk bij elkaar van kleinigheidjes. Een lekke band links, een beetje gemist vermogen rechts. Van Kasteren was niet bepaald te spreken over zijn Team De Rooy Iveco. Ook zat hij al na de tweede etappe in de protestkamer van de FIA toen een waypoint op één van de twee tablets voor de neus van navigator Marcel Snijders niet gevalideerd werd. Normaal kwamen deelnemers daar nog mee weg, nu trok de organisatie een streep en was men onverbiddelijk met 15 minuten tijdstraf. Daardoor won Van Kasteren de tweede etappe niet, maar eindigde hij op 12 minuten achterstand van Ales Loprais. De neef van wijlen Dakar-legende Karel Loprais werd de grootste tegenstander nadat Martin Macik al vroeg in de race technische problemen had.

Zoeken naar vluchten

Al na de eerste etappe klaagde Van Kasteren over een gebrek aan vermogen en koppel. “Er moet iets niet helemaal goed zijn met de motor”, liet hij vallen. De argwaan werd gevoed door de vroege exit van teamgenoot en vriend Vick Versteijnen, die al in de eerste etappe moest opgeven door een kapotte motor. Bij Van Kasteren zakte de moed in de schoenen toen hij in de derde en vierde etappe getroffen werd door motorstoring. “We hebben de auto wel dertig keer moeten resetten”, zegt Van Kasteren, die twintig minuten verspeelde. Een dag later gebeurde hetzelfde en kwam hij tot overmaat van ramp nog vast te staan tegen een duin. En op het moment dat de auto omhoog stond, kwam er geen diesel meer in de verbrandingskamers. De conclusie? Een flinke klets van 57 minuten aan de kont.

Van Kasteren was “er wel klaar mee”. Het vertrouwen in het materiaal nam met elke verloren minuut af. Van Kasteren liet bij Omroep Brabant zelfs doorschemeren dat hij al dacht aan de vlucht naar huis. “Ik kom hier om te winnen, niet om uit te rijden”, liet hij weten tegenover de regionale omroep. Het leek alsof Van Kasteren onophoudelijk het verkeerde strootje trok, maar met nog een hele lange week voor de boeg was er nog van alles mogelijk.

#502 Boss Machinery Team De Rooy Iveco: Janus van Kasteren, Darek Rodewald, Marcel Snijders

Foto: A.S.O.

In de vijfde etappe kon Van Kasteren voor het eerst proeven aan hoe het kan gaan als het wel goed loopt. Met een voorsprong van vijf minuten begon hij aan het tweede deel van de proef, even leek dat genoeg te zijn. Een lekke band gooide weeral roet in het eten. Nog eens drie minuten achterstand erbij waardoor de teller in het klassement op vijftig minuten stond. Het belangrijkste winstpunt uit die eerste week was misschien wel dat Van Kasteren de snelheid had en dat hij ook vanzelf eens aan het juiste strootje zou trekken. En al zou dagsucces niet meteen komen, in het klassement was Van Kasteren opgeklommen tot de derde plek en was er nog van alles mogelijk.

In de zevende etappe kreeg Van Kasteren de beloning met zijn allereerste dagzege. Voor een ‘topfavoriet’ in de Dakar Rally was zijn erelijst nog bijzonder leeg. Van Kasteren was van de hatelijke nul af, dat leek toch op een soort bedreiging. De Brabander keek nog altijd tegen een flinke achterstand aan, maar had na noeste arbeid van de monteurs geen last meer van de motorstoring.

38 minuten achterstand: Veel, maar toch ook niet

Met nog eens twee lekke banden bereikte Van Kasteren met de zesde tijd de rustdag. Het was geen topdag voor Van Kasteren, maar het bood nog voldoende perspectief voor de tweede week. Die tweede week begon met een wadi die volledig onder water gelopen was door het regenachtige weer van de laatste weken. Waar Macik en Van den Brink tot aan de knieën in de prut stonden, kon Van Kasteren op een andere plek goed door de rivier. Loprais gaf ook voor het eerst serieus tijd toe. Elf minuten was het verschil wat Van Kasteren opvatte als een boost. Op dat moment was nog niet duidelijk dat Loprais uit de wedstrijd zou liggen.

De trieste aftocht van de Tsjechische rijder was een teleurstelling voor de wedstrijd. Buiten zijn weten om had Loprais een aanrijding met een 69-jarige Italiaan. Later op de dag werd deze persoon onwel en kreeg onderweg naar het ziekenhuis een hartaanval. Loprais werd uit de wedstrijd gehaald omdat hij mee moest werken aan het onderzoek van de lokale autoriteiten. Van Kasteren kreeg de leiding in de wedstrijd in de schoot geworpen. Dat was niet hoe de Veldhovenaar het wilde, maar hij had er op zijn beurt ook geen enkele controle over.

En dus moest Van Kasteren de knop omzetten. “Ik ben niet blij dat hij eruit ligt”, liet Van Kasteren eerlijk optekenen. Stalgenoot Martin van den Brink, van een ander team maar met dezelfde Iveco’s van Team De Rooy, was zodoende ineens de grootste rivaal voor eindwinst. De Harskamper was rijtechnisch in de Dakar Rally nooit vlekkeloos, maar dit jaar zag het er uitstekend uit voor de kopman van Eurol Rallysport. Hij profiteerde in de tiende etappe van het verdedigend rijden waar Van Kasteren aan begonnen was nadat hij in de negende rit een knappe voorsprong had opgedaan. De Nasser Al-Attiyah-methode, het afwachten en aanhaken bij iemand met een aardig tempo om zo risicovermijdend te rijden en niet veel te verliezen, werkt echter niet voor iedereen. “Alleen als ik vol gas aan het rijden ben, kan ik mijn concentratie vasthouden”, zegt Van Kasteren. “Ik moet gewoon mijn ding doen.”

Aanvallen blijft de beste verdediging

Het zwaartepunt van de Dakar Rally lag, ondanks de veldslag in de eerste week, toch echt in het tweede deel van de wedstrijd. Met de hoogste duinen die de deelnemers in de voorgaande drie edities van de race in Saudi-Arabië nog niet gezien hebben. Het zorgde bij de auto’s en motoren niet voor de verschillen die voorspeld werden, maar bij de trucks werd de belofte van de parcoursbouwers wel ingelost. Van Kasteren struikelde in de tiende etappe over zo’n duintje. Over de top en meteen daarna een ‘vies’ opstapje. Van Kasteren stond muurvast en kwam er niet op eigen kracht uit.

Tekst loopt door onder de foto.

#502 Boss Machinery Team De Rooy Iveco: Janus van Kasteren, Darek Rodewald, Marcel Snijders, #511 Eurol Team De Rooy Iveco: Mitchel van den Brink, Jarno van de Pol, Moi Torrallardona

Foto: A.S.O.

Vooraf werd door insiders getwijfeld over de saamhorigheid bij Team De Rooy. Van Kasteren en Versteijnen vormden een duidelijk team, Van den Brink en zijn zoon Mitchel deden dat op hun beurt ook. Maar aan de intenties en de gunfactor werd na het momentje van Van Kasteren niet meer getwijfeld. Mitchel van den Brink trok Van Kasteren, ondanks dat zijn vader er in het klassement uitstekend voor stond, los uit het duin waar hij kostbare tijd had kunnen verspelen. In één klap verspeelde Van Kasteren 21 minuten voorsprong van de 22 minuten die hij in de dagen ervoor had opgebouwd, maar voor de #502 was het een belangrijk moment.

Afwachtend rijden was niet meer mogelijk en dat was een goed teken voor Van Kasteren. In samenwerking met navigator Snijders en de ervaren monteur Darek Rodewald, die ook als monteur aan boord zat bij beide overwinningen van Gerard de Rooy, ging Van Kasteren als een warm mes door de boter in de twaalfde etappe. De duinen lagen Van Kasteren beter dan ooit en fouten werden niet gemaakt. Tegenstander Van den Brink maakte geen grote rijdersfouten, maar kreeg wel te maken met technisch malheur. Zo verdwenen zijn winstkansen in twee dagen tijd als sneeuw voor de zon. In de twaalfde etappe bleef het verlies beperkt tot een half uur, maar in de dertiende rit was het weer mis. Van den Brink verloor twee uur ten opzichte van Van Kasteren en gaf zijn tweede plek zodoende op.

Voor Janus van Kasteren was het de bevrijding die hij nodig had. Er stond ondanks de geruststellende voorsprong best wat druk op de ketel. Vooral omdat de voorlaatste etappe nog bijzonder lastig was met poederzachte duinen en veel hindernissen waar een kwartier zomaar weg is. Van Kasteren hield de boel op de rit en bereikte de finish zonder veel problemen en hetzelfde deed hij op de slotdag.

Daarmee trad Van Kasteren in de voetsporen van enkele Nederlandse rallygiganten: Na Jan de Rooy, Hans Stacey en Gerard de Rooy mag ook Janus van Kasteren zich nu winnaar van de Dakar Rally noemen.