FIA superlicentie: Wat is het, hoe krijg je er een en waarom heb je die nodig?

Wat is een superlicentie?

Een superlicentie is de licentie die coureurs nodig hebben om in de Formule 1 te mogen racen. Het is de hoogste licentie die beschikbaar is voor coureurs en wordt uitgereikt door het bestuursorgaan van F1, de FIA.

Hoe krijg je een superlicentie en wat zijn de vereisten?

Een coureur die een superlicentie wil bemachtigen, moet:

• Minimaal 18 jaar oud zijn bij deelname aan hun eerste F1-race
• Al beschikken over een International Grade A-wedstrijdlicentie
• Een geldig rijbewijs hebben
• Slagen voor een theorietest van FIA over de sportieve codes en reglementen van F1
• Minimaal 80 procent van twee volledige seizoenen in een single seater-kampioenschap hebben voltooid
• In drie jaar tijd minimaal 40 punten verzamelen in klassen uit de onderstaande tabel
• In maximaal twee dagen 300 kilometer hebben afgelegd in een representatieve F1-auto, ofwel als onderdeel van een officiële F1-sessie of in een test die door een nationale autosportbond is goedgekeurd.

Naast de bovenstaande criteria moet er ook een vergoeding betaald worden voor de superlicentie. In 2012 suggereerde Jenson Button dat de vergoeding door zijn wereldtitel "ongeveer een miljoen euro" voor een heel seizoen bedroeg. Coureurs die in een van de voorgaande drie seizoenen al over een superlicentie beschikten, komen ook in aanmerking voor een nieuwe. Dat verklaart waarom een coureur als Fernando Alonso ondanks het missen van enkele seizoenen kon terugkeren in F1.

Max Verstappen zorgde er eigenhandig voor dat er nu een minimumleeftijd is voor F1-coureurs

Foto: Red Bull Content Pool

De superlicentie werd in de jaren '90 geïntroduceerd, maar de leeftijdsregel werd pas ingevoerd nadat Max Verstappen in 2015 zijn F1-debuut maakte toen hij 17 jaar en 166 dagen oud was. De FIA voegde deze regel vervolgens toe om te voorkomen dat onervaren en mogelijk onveilige coureurs de Formule 1 zouden halen. Zes jaar later werd Verstappen wereldkampioen, maar zijn record als jongste F1-coureur ooit zal onder de huidige regels niet verbroken gaan worden.

Hoe verdien je punten voor de superlicentie?

Coureurs moeten in drie jaar tijd minimaal 40 superlicentiepunten scoren en minimaal 80 procent van twee volledige seizoenen in single seaters afwerken. Dat kunnen zij in een hele reeks kampioenschappen doen, want de FIA heeft daar een heel puntensysteem voor bedacht. De puntenverdeling is gebaseerd op de klasse en de positie in het kampioenschap, waarbij de Formule 2 de meeste punten oplevert.

Hoe worden de superlicentiepunten verdeeld?

De punten voor de meest gebruikelijke routes richting de Formule 1 worden als volgt verdeeld:

Na Formule 2 zijn in IndyCar de meeste punten te verdienen. Het belangrijkste verschil is dat alleen de IndyCar-kampioen genoeg punten krijgt voor een superlicentie, terwijl de top-drie van de Formule 2 meteen de vereiste 40 punten verdient.

In 2019 introduceerde de FIA een superlicentie voor alleen de vrije trainingen. Daardoor kunnen teams tijdens vrije trainingen gebruikmaken van coureurs uit hun opleidingsprogramma en hun reserverijders. Teams profiteren doordat zij jonge coureurs kunnen evalueren, terwijl de coureurs zo aan hun verplichte 300 testkilometers kunnen komen. Deze licentie kunnen coureurs aanvragen als coureurs in de laatste drie jaar minimaal 25 punten hebben verdiend of als ze aan minimaal zes Formule 2-races hebben deelgenomen.

Waarom hebben F1-coureurs een superlicentie nodig?

De superlicentie bestaat om te voorkomen dat coureurs de sport betreden zonder dat zij over de noodzakelijke kwaliteiten beschikken. De licentie kan ingenomen worden als een coureur te vaak betrokken is bij incidenten. Dit gebeurde in 2006 bij Super Aguri-coureur Yuji Ide. Na een reeks incidenten in de eerste races van het seizoen, raakte Ide tijdens de vierde race van 2006 in Imola betrokken bij een botsing met Christijan Albers. De Nederlander van Midland sloeg daardoor over de kop en eindigde in de grindbak. Twee weken later werd Ide's licentie ingenomen, waardoor hij niet meer in F1 uit kon komen.

Yuji Ide was in 2006 de laatste coureur wiens superlicentie werd afgenomen

Foto: Mark Capilitan

Het innemen van de superlicentie is een extreme maatregel, maar incidenten blijven plaatsvinden. Daarom verzamelen coureurs ook strafpunten op hun licentie met botsingen en onveilig rijgedrag. Ieder punt blijft 12 maanden staan en coureurs die binnen 12 maanden 12 strafpunten verzamelen, worden een race geschorst. Coureurs die vijf reprimandes verdienen tijdens een seizoen, krijgen tien plekken gridstraf. In F1 zijn coureurs nog nooit geschorst wegens te veel strafpunten, maar in lagere klassen gebeurt dat wel eens. Maar liefst drie Formule 2-coureurs - Amaury Cordeel, Olli Caldwell en Roy Nissany - werden dit jaar al geschorst doordat zij twaalf strafpunten hebben verzameld.

Wie heeft F1 gehaald zonder voldoende superlicentiepunten?

Tot op heden heeft geen enkele coureur een uitzondering gekregen op de huidige eisen voor een superlicentie. Red Bull hoopt de eerste te zijn, want het wil IndyCar-coureur Colton Herta volgend jaar laten racen voor zusterteam AlphaTauri. Herta heeft echter maar 32 superlicentiepunten - acht minder dan vereist - verzameld met P7, P3 en P5 in de laatste drie IndyCar-seizoenen. Met nog één race te gaan in 2022 kan hij maximaal achtste worden in de titelstrijd, wat betekent dat hij tegen het einde van het seizoen zakt naar 31 punten.

Wie hebben wel genoeg superlicentiepunten om F1 te halen?

Het huidige puntensysteem zorgt ervoor dat er een hoop coureurs zijn die in Formule 1 mogen uitkomen, mits zij een team vinden dat hen de kans wil geven. Mercedes-reserve Stoffel Vandoorne heeft voldoende punten vanwege zijn prestaties in de Formule E, terwijl AlphaTauri- en Red Bull-reserve Liam Lawson volgend jaar voldoende punten heeft als hij dit jaar niet lager eindigt dan vijfde in de Formule 2. Momenteel staat de Nieuw-Zeelander ook op die positie.

Liam Lawson mocht in Spa-Francorchamps voor het eerst een F1-training rijden voor AlphaTauri

Foto: Erik Junius