Analyse: De Schumi-droom en het duivelse dilemma voor Vettel

Als de kruitdampen op het Autodromo Nazionale di Monza zijn opgetrokken en de tifosi met de nodige Italiaanse biertjes nog nagenieten van een geslaagde nazomerdag, poseert het team van Ferrari voor de traditionele teamfoto. Het exemplaar zal door de voorgeschiedenis - de jarenlange droogte op de snelheidstempel nabij Milaan - zeker een mooi plekje krijgen in Maranello. Dat geldt niet voor het ouderlijk huis van Vettel in Heppenheim. De Duitser is wel present voor het fotomoment, hetgeen hem overigens zeer te prijzen valt en ook veel zegt over zijn sportieve houding, maar staat voor de tweede keer op rij niet op de voorgrond. Die rol is weggelegd voor een 21-jarige Ferrari-kroonprins: Charles Leclerc.

Het is onmogelijk om de symboliek van deze foto te missen. Het kiekje staat - net als de overige festiviteiten die zondagmiddag - symbool voor de veranderende hiërarchie binnen de Scuderia. Waar Leclerc een jaar geleden nog werd gepromoveerd om Vettel onder de druk te zetten en om hem van een nieuwe prikkel te voorzien, heeft de nieuwkomer de verhoudingen binnen veertien races (in ieder geval gedeeltelijk) omgedraaid. De situatie lijkt daarmee verdacht veel op die van Red Bull Racing in 2014, waarbij Daniel Ricciardo zo ongeveer hetzelfde deed. In het begin had de meer ervaren Vettel nog de overhand, maar gaandeweg maakte de snelle leerling terrein goed alvorens het commando over te nemen.

Volwassen hoofd op jonge schouders

Leclerc lijkt dit jaar een vergelijkbare route af te leggen. Hij maakte voor de zomerstop nog enkele fouten - zijn DNF in Monaco, de schuiver in Hockenheim en het bandenmanagement in Boedapest - maar leerde daar wel vliegensvlug van. Hetzelfde gold voor zijn gevecht met Max Verstappen in Spielberg, waarna hij op Silverstone al heel anders voor de dag kwam. Een volwassen hoofd op jonge schouders dus. Dat geldt ook voor het omgaan met tegenslagen die vele malen groter zijn dan de sportieve klappen. Zo heeft Leclerc op jonge leeftijd al veel moeten doorstaan, met het overlijden van zijn vader, Jules Bianchi en recentelijk Anthoine Hubert. Die laatste klap heeft ontegenzeggelijk veel pijn gedaan, maar weerhield hem er niet van om na de zomerstop als een komeet uit de startblokken te schieten, met de opeenvolgende zeges op Spa en Monza. Het zegt eigenlijk alles over zijn mentale weerbaarheid.

En daar ligt nou ook precies één van de sleutels tot de wisselende panelen binnen Ferrari. Want waar Leclerc stoïcijns zijn ding lijkt te doen, kan Vettel maar niet afrekenen met de torenhoge druk. Het seizoen 2018 vormde een dieptepunt met onder meer een schuiver in de Sachskurve en drie spins (Italië, Japan en Verenigde Staten) in de daaropvolgende races. Dit jaar is het zeker minder schrijnend, maar met zijn inschattingsfout op Silverstone en de teleurstelling van Monza is het lek nog niet boven. Daar komt bij dat Leclerc hem ook qua pure snelheid het vuur aan de schenen legt. Zo heeft de jongeling een achterstand in het onderlinge kwalificatieduel razendsnel omgebogen in een 8-6 voorsprong en staat hij momenteel ook voor de Duitser in het WK. Deze statistieken spreken met andere woorden ook steeds meer in het voordeel van de jonge Leclerc.

Vettels fouten in 2018 op een rij:

Minstens zo belangrijk als deze cijfertjes is het gevoel. De emotie van Monza verraadt namelijk al dat veel Ferraristi in Leclerc hun nieuwe oogappel hebben gevonden. En dat gevoel gaat verder dan enkel de fans. Ook binnen Ferrari wordt meer en meer duidelijk dat Leclerc niet slechts een man voor de toekomst is, maar dat die toekomst al is aangebroken. Dit blijkt onder meer uit het feit dat de veelbesproken teamorders niet alleen maar meer ten koste van Leclerc gaan, maar nu ook - zoals op Spa - in zijn voordeel werken. Vettel wordt met andere woorden ook geacht om zichzelf weg te cijferen, mocht de situatie daar om vragen. Het geeft aan dat de privileges van Vettel zijn verdwenen en beide heren minimaal op gelijke hoogste staan, waarbij de ster van Leclerc rijzende is.

Schumi-droom steeds verder weg

Deze veranderende dynamiek maakt het toekomstperspectief van Vettel behoorlijk ongewis. De man uit Heppenheim wil dolgraag een vijfde wereldtitel binnenslepen en vooral in de voetsporen van Michael Schumachter treden. Maar tegenwoordig is alles anders dan in het Schumi-tijdperk en is die gedroomde wereldtitel dus mijlenver weg. Dat begint al met de structuur en daardoor de huidige staat van het team. Want hoe mooi de zeges op Spa en Monza ook zijn, dit Ferrari is nog lang geen kampioensformatie. Daarvoor is het chassis - en bij vlagen ook de uitvoering op het circuit, met bijvoorbeeld tactische ingrepen - simpelweg niet goed genoeg. Banen waarvoor meer downforce nodig is, zullen dat waarschijnlijk wel weer blootleggen. Het geeft aan dat het door Italianen geleidde Ferrari nog enorm veel werk aan de winkel heeft, alvorens men überhaupt aan een kampioensauto kan denken.

En mocht dat laatste volgend jaar wel het geval zijn - en dat is door het povere chassis van de huidige auto dus nog zeer de vraag - dan heeft Vettel nog steeds af te rekenen met zijn zeer ambitieuze en getalenteerde teamgenoot. Ook dat is volledig anders dan in de Schumi-tijd. Schumacher wist namelijk het hele team naar zijn hand te zetten en was in alles de eerste man. Vettel is er niet in geslaagd om zo'n luxepositie voor zichzelf te creëren. Allereerst door zijn eigen foutenlast en in het kielzog daarvan door de komst van toptalent Leclerc. Die laatstgenoemde zal zich door de gebeurtenissen van dit jaar trouwens onder geen beding meer schikken in een rol als tweede viool, hetgeen niemand bij Ferrari zich na de Monza-zege ook nog in het hoofd haalt.

Het duivelse dilemma

Een wereldtitel in het scharlakenrood lijkt dus verdraaid lastig. Het zou nog wel kunnen als Ferrari de nieuwe 2020-auto volledig naar wens van Vettel - die altijd veel vertrouwen en stabiliteit in de achterkant nodig heeft - ontwikkelt, maar die kansen lijken met de veranderende hiërarchie ook steeds verder te slinken. Is verkassen naar een ander team dan nog een optie? Hoogstwaarschijnlijk niet direct, althans voor betere resultaten. Bij Mercedes lijkt de honger van Lewis Hamilton namelijk nog niet gestild. Met de contractverlenging van Valtteri Bottas heeft Toto Wolff bovendien een duidelijk signaal afgegeven: hij wil geen twee kapiteins op één schip. Bovendien heeft Hamilton ook steeds mentaal de overhand gehad in zijn onderlinge duels met Vettel, dus waarom zou dat als teamgenoten veranderen?

Een terugkeer naar Red Bull Racing is het andere alternatief, maar daar vindt Vettel een situatie soortgelijk aan die bij Ferrari. Max Verstappen heeft daar namelijk al zijn terrein als 'man voor de langere termijn' afgebakend en presteert bovendien op hoog niveau. Vettel zou daar met andere woorden weer tegen een zeer jonge en getalenteerde teamgenoot moeten opboksen. Het enige voordeel zou zijn dat de viervoudig wereldkampioen dan weer in een vertrouwde omgeving terugkeert, daar waar hij ook zijn grote successen heeft gevierd. Bovendien is Red Bull beter gestructureerd dan Ferrari, waardoor coureurs aldaar minder de kar hoeven te trekken en zich meer op het rijden kunnen focussen.

Maar dé hamvraag die boven al deze beschouwingen hangt, is: wat Vettel zelf wil? De Duitser committeert zich bij formele gelegenheden volledig aan Ferrari, maar kan vanzelfsprekend ook niet anders. Het blijft de vraag wat er echt in zijn hoofd omgaat. Geruchten over een vroegtijdig F1-pensioen zijn niet van de lucht, al zal dat bovenal zonde zijn. Mensen vergeten namelijk te gemakkelijk dat Vettel een sieraad voor de sport is. Een groot coureur, die successen heeft gekend en zich (meestal) sympathiek opstelt. Het belangrijkste is dus dat die man zelf het plezier terugvindt in de sport waar hij als kind zo van hield. Natuurlijk gaat zoiets makkelijker met succes, maar wellicht werkt het ook andersom. Dat hij met hernieuwd enthousiasme weer aan de praat komt. De druk van Ferrari lijkt hierbij in de weg te staan. In dat opzicht doet verandering van spijs wellicht eten en zou een overstap goed kunnen zijn. Daarvoor moet hij echter wel zijn Schumi-droom opgeven. Een duivels dilemma dus: blijven streven naar het Ferrari-doel of de druk ontvluchten op zoek naar rust en plezier? Het is een beslissing die de beleefd lachende man op de bovenstaande teamfoto alleen zelf kan nemen. Maar wat zou het fijn zijn als die zuinige glimlach van Vettel weer wordt omgetoverd in een volle lach met daarbij het bekende, wijzende vingertje.

De lijdensweg van Vettel bij Ferrari: