Special: De Amerikaanse missie van de Formule 1

De autosport heeft het de laatste jaren moeilijk in Amerika. IndyCar was ooit de grootste sporttak op vier wielen, maar verloor momentum door een desastreuze split in 1996 en probeert sindsdien weer aan de weg te timmeren. Met de Indy 500 die als uithangbord overeind is gebleven. NASCAR nam de fakkel over, maar verloor de laatste jaren veel van zijn pluimen en ziet de bezoekersaantallen steeds verder teruglopen. De NASCAR staat voor grootschalige hervormingen met minder races en een overstap op hybridemotoren, die ook in de IndyCar een intrede zullen maken.

François Cevert op weg naar de zege in Watkins Glen in 1971, het circuit waar hij twee jaar later zou verongelukken.

De Formule 1 is er in al die jaren onder Bernie Ecclestone nooit echt in geslaagd om vaste voet aan grond te zetten in Amerika. Sinds de beginjaren van de F1, toen de Indy 500 zelfs meetelde voor het wereldkampioenschap, zijn er verschillende pogingen geweest om de harten van Amerikaanse fans te veroveren. De succesvolste periode brak aan in de jaren ’70 met een race op Watkins Glen in de staat New York en zelfs een tweede, de United States Grand Prix West, in Long Beach buiten Los Angeles. Dodelijke ongelukken van François Cevert en Helmuth Koinigg luidden het einde in van het onveilige Watkins Glen als GP-circuit. Het circuit beloofde grote werkzaamheden uit te voeren, maar kwam daardoor in financiële moeilijke papieren en verdween na de editie 1980 definitief van de kalender.

Ecclestone speurde naar een opvolger voor Watkins Glen en ging overstag voor de casinodollars van Caesars Palace in Las Vegas. De race van 1981 vond niet plaats op de Strip, de beroemde boulevard van Vegas, maar wel op de parking van Caesars Palace. Het circuit was een ellendige aaneenschakeling van krappe lussen op slecht asfalt en verdween na twee edities al van de kalender.

De start van de Caesars Palace Grand Prix in 1981, een erg onpopulaire wedstrijd op een onpopulair circuit.

De toevoeging van de Detroit Grand Prix zorgde in 1982 wel voor een unicum. Het was het eerste en enige seizoen in de Formule 1-geschiedenis dat een land drie races kreeg - Long Beach, Las Vegas en Detroit. Een race in Motor City had op papier veel troeven, gezien Detroit de hoofdzetel was van Ford en General Motors. Het circuit werd echter niet uitgetekend op het pittoreske Belle Isle, dat later een IndyCar-race kreeg, maar in de straten van Detroit rond het hoofdkwartier van GM en het bekende Cobo Hall. Dat leverde een smalle, hobbelige baan op met een bijzonder moeilijke chicane. Het waren vooral de hobbels die voor veel problemen zorgde. Toen de wedstrijd na de editie 1988 verdween, waren weinig mensen in de paddock er rouwig om. 

Concurrentie van struisvogelfestival

Dat het nog erger kon werd in 1984 al bewezen in het Texaanse Dallas, dat de fakkel overnam van Long Beach. Long Beach stapte uit financiële overwegingen over naar een IndyCar-wedstrijd, die tot vandaag populair is gebleven. De wedstrijd in het bloedhete Dallas werd er in het midden van de zomer gehouden, wat tot baantemperaturen van meer dan 60 graden leidde. Het was er zo warm dat het asfalt van Fair Park opbrak. Ondanks protest van Niki Lauda en Alain Prost ging de wedstrijd door, maar ook in Dallas zou het bij een editie blijven. 

Vreemd genoeg werd er niet uit de fouten van Dallas geleerd. In 1989 bracht Ecclestone de F1 naar Phoenix in Arizona. Net zoals in Dallas gebeurde dat in de zomer, wanneer het in de woestijnstaat verschrikkelijk warm was. Na drie jaar bakken en braden op een saai stratencircuit verdween de race weer van de kalender door de gebrekkige belangstelling. Sports Illustrated liet destijds optekenen dat het lokale struisvogelfestival nog meer kijklustigen wist aan te trekken dan de F1-parade.

Het was na 1991 negen jaar wachten op een terugkeer. Geen stoffige, hete stratenomloop in 2000, maar wel de befaamde Indianapolis Motor Speedway. De bakermat van de IndyCar had voor de gelegenheid een infield-omloop uitgetekend langs het golfterrein van de oval en bouwde ook pitgarages voor de komst van F1. Door enkele bijzonder krappe haarspeldbochten was de omloop niet de meest inspirerende van de kalender, maar voor een keer zocht de Formule 1 wel de bestaande autosportliefhebbers op in Indiana. De wedstrijd kon dan ook op behoorlijk wat aandacht rekenen, maar alweer vond de Formule 1 een manier om zichzelf in de voet te schieten op Amerikaanse bodem.

De Formule 1 maakte zichzelf belachelijk in Amerika door het Michelin-debacle in 2005

In 2002 was er de beruchte fotofinish van Ferrari, waarbij Michael Schumacher en Rubens Barrichello zij aan zij over de finish kwamen, en de Braziliaan alsnog de zege pakte. Een tafereel dat de Amerikaanse fans maar matig konden appreciëren. Dat was echter klein bier vergeleken met de editie van 2005, toen door problemen met de Michelinbanden en heel wat politiek getouwtrek enkel de zes Bridgestone-wagens hun plaats op de startgrid innamen. Het regende lege bierblikjes en boegeroep. Na het aflopen van het contract in 2007 was het alweer afgelopen voor de F1. 

Ondanks enkele politieke moeilijkheden is de wedstrijd in Texas tot dusver wel een geslaagd huwelijk. Dat is grotendeels te danken aan het knappe Circuit of the Americas in het hippe Austin, en deels aan de hernieuwde push van de F1 om er wat van te bakken in Amerika. Liberty Media lonkt nu naar een tweede race en prefereert opnieuw een stratencircuit. Plannen voor een Miami Grand Prix stuiten op veel verzet van de lokale bewoners. Een terugkeer naar Las Vegas, op een fatsoenlijk stratencircuit, behoort ook tot de pistes die de eigenaren van de F1 bewandelen. Met straatfestivals in Miami en Hollywood probeert men de Amerikanen alvast warm te krijgen, promotie die in de tijd van Ecclestone niet bestond.

Max Verstappen voerde deze week donuts uit in Hollywood Boulevard

Kansen voor Liberty Media dankzij budget cap

Liberty Media stelt dat er veel groei zit in Amerika en daar zou het best gelijk in kunnen hebben. De uitdaging is dat de Formule 1 moet opboksen tegen de grote stick and ball sports, met name de NFL, NBA en MLB. Net daarom liggen er kansen met de nieuwe financiële reglementen voor 2021. Het klinkt ironisch, maar in de bakermat van het kapitalisme zijn de grootste Amerikaanse sporten net gestoeld op een gelijkheidsprincipe met een harde budget cap en een herverdeling van de inkomsten. De beste teams verliezen regelmatig hun betere spelers om onder het budgetplafond te blijven, terwijl kleinere teams met een goed beleid mee kunnen doen om de prijzen.

Laat dat principe nu net zijn wat de Formule 1 wil bereiken met de paleisrevolutie voor 2021. De teams zullen aan een budgetplafond van 175 miljoen dollar gaan werken, wat op termijn moet leiden tot een meer competitieve startgrid. Tel daarbij de technische wijzigingen om meer spektakelrijke races te bekomen, en wie weet heeft de Formule 1 binnenkort de succesformule in handen om eindelijk door te breken in de USA.