Special feature

Stappen die de motorracerij moet ondernemen om dodelijke ongevallen te voorkomen

De motorsportwereld heeft dit seizoen vaak stil moeten staan bij het overlijden van jonge coureurs. Het tragische ongeval waarbij Dean Berta Viñales om het leven kwam is het meest recente voorbeeld. Het heeft de roep tot verandering in de juniorklassen alleen maar verder aangewakkerd, maar wat kan er daadwerkelijk gedaan worden om de sport veiliger te maken?

Bike of Dean Berta Vinales, Vinales Racing Team

Bike of Dean Berta Vinales, Vinales Racing Team

Gold and Goose / Motorsport Images

In de auto- en motorsport worden coureurs gedreven door passie en door het gevoel van vrijheid, de snelheid, de duels en de grootste verslaving: winnen. Vaak wordt gezegd dat de onfortuinlijke coureurs “deden wat ze het liefst deden”, maar die uitspraak past niet langer bij het beeld dat we de afgelopen jaren te vaak gezien hebben. De dood is onlosmakelijk verbonden aan motorsport, maar de laatste tijd worden we te vaak geconfronteerd met de gevaren. Hoe veilig de sport ook gemaakt kan worden, een ongeluk met ernstige gevolgen ligt altijd op de loer. Het betekent niet dat er rustig toegekeken kan worden tot er meer levens geëist worden, verandering is nodig en rap een beetje.

Die roep is de afgelopen maanden alleen maar groter geworden en dat heeft een tragische reden. Vorige maand kwam de 15-jarige Dean Berta Viñales om het leven tijdens een race van het WK Supersport 300, een klasse in het bijprogramma van de WK Superbikes. Deze zomer kwam de Spaanse coureur Hugo Millan ten val bij een incident in de European Talent Cup op het circuit van Aragon. Hij werd slechts 14 jaar oud. In juni werd de MotoGP-paddock opgeschrikt door het dodelijke ongeval van de 19-jarige Jason Dupasquier, die bij een val in de Moto3 verschrikkelijke verwondingen opliep en daar later aan bezweek.

Met drie van dergelijke incidenten in een paar maanden tijd is het narratief rond de juniorklassen totaal veranderd. Meer dan ooit worden vragen gesteld of het wel verantwoord is om kinderen de baan op te sturen met razendsnelle en gevaarlijke motoren.

Het team van Dean Berta Viñales

Het team van Dean Berta Viñales

Foto: Gold and Goose / Motorsport Images

Dat de motorracerij een gevaarlijke sport is, wordt door niemand ontkend noch niet geaccepteerd. Maar er kunnen wel serieuze vraagtekens gezet worden bij het feit dat jonge mensen, of in twee gevallen kinderen, komen te overlijden door de sport. Direct na het incident van Viñales, de jongere neef van Aprilia MotoGP-coureur Maverick, ontstond discussie over de structuur van juniorklassen die de afgelopen jaren opgezet is. Op 14-jarige leeftijd mogen kinderen al meedoen aan het Junior Moto3-wereldkampioenschap, op 15-jarige leeftijd kunnen ze deelnemen in het WK Supersport 300 en de poorten van de Grand Prix-paddock zwaaien open als een kind de leeftijd van 16 jaar bereikt.

In Jerez deden maar liefst 42 coureurs mee in het Supersport 300-klasse, motoren die snelheden halen van wel 220 kilometer per uur. “Ik vind het de meest gevaarlijke klasse die ik ooit gezien heb, ik kan het gewoon niet aanzien”, zei voormalig MotoGP-coureur Loris Baz, die vorige maand voor even terugkeerde in de WSBK-paddock. “De motoren zijn te zwaar en je hebt te weinig vermogen om als rijder het verschil te maken. Volgens mij is het minder gevaarlijk om een 13-jarige met een 600cc-motor te laten rijden dan een 30-jarige met een 300cc-machine.”

Bij de limieten van het materiaal lijkt de crux te zitten in het WK Supersport 300, maar bijvoorbeeld ook in het Moto3-kampioenschap. Deze races lopen vaak volgens een vertrouwd scenario met een grote groep van soms wel twintig motoren. Het slipstreamen is in dit soort races een belangrijk onderdeel geworden, met name door het beperkte vermogen en de manier waarop de machines afgesteld zijn. Een coureur kan op eigen houtje moeilijk het verschil maken tegen een menigte van motoren. “Het probleem is dat de sport veiliger dan ooit is, maar we ook meer doden moeten betreuren”, aldus Ducati-coureur Scott Redding. “Dan ga je nadenken wat er de afgelopen tien of vijftien jaar gebeurd is en kom je tot de conclusie dat de races heel close zijn. Al het materiaal zit zo dicht tegen elkaar aan, dat je amper verschil kunt maken. Soms zie je het in de Superbikes al en in elke klasse waar ze met het toerental kunnen spelen, de races worden er erg aantrekkelijk van. Maar wanneer je veertig van die kinderen op de baan hebt met dezelfde motor op een seconde van elkaar op de baan, dan kan er van alles gebeuren.”

Romano Fenati, Max Racing Team race start

Romano Fenati, Max Racing Team race start

Foto: Gold and Goose / Motorsport Images

De racers in de MotoGP- en WSBK-paddocks hebben de beschikking over de nieuwste technologie als het gaat om de helmen en racepakken, die steevast uitgerust zijn met airbags. Daarmee kunnen botbreuken, hersenschuddingen en andere verwondingen voorkomen worden, maar wat valt er te ondernemen als een rijder op de grond terechtkomt en aangereden wordt door een andere rijder? Dit was namelijk steeds het geval in de bovengenoemde incidenten. In een groep hebben rijders veel minder tijd om te reageren en een gecrashte coureur te ontwijken dan ze zouden hebben als ze allemaal op een seconde van elkaar zouden rijden.

Het antwoord ligt in het feit dat het karakter van de klasse in de loop van de jaren zo gevormd is. Nog geen twee weken geleden was er in de Moto3-race op het Circuit of the Americas eenzelfde scenario waarbij het wonderwel goed afliep. Jeremy Alcoba kwam ten val na een beweging op het rechte stuk van Deniz Öncü. Andrea Migno en Pedro Acosta vlogen op topsnelheid over de machine van Alcoba, de andere rijders konden er zonder problemen omheen gekomen. Dat er geen gewonden zijn gevallen, mag een klein wonder heten. Öncü werd het kind van de rekening en heeft een flinke straf gekregen: twee races schorsing. Daarmee trekken de stewards een ferme streep onder het toelaatbare in Moto3.

Te laat? Misschien wel. Er zijn alleen in de afgelopen maanden al talloze incidenten te benoemen waar coureurs zichzelf en andere rijders in gevaar brachten. Rijders die in de kwalificaties doelbewust langzaam gaan rijden om een geschikte slipstream te vinden. Door dat getreuzel hebben coureurs vaak ook nog maar één kans op een snelle ronde waardoor de belangen nog groter zijn, om nog maar te zwijgen over de genomen risico’s. Maar wat is de oplossing? Vanuit verschillende kanten wordt gesuggereerd dat coureurs op jonge leeftijd met krachtiger materiaal moeten rijden zodat de nadruk komt te liggen op de individuele kunsten om tot snelle rondjes te komen. In Moto2, Supersport 600, WSBK en MotoGP komt het immers amper voor dat er groepen van meer dan tien rijders vechten op hetzelfde stukje asfalt. En de ‘zwaardere’ klassen hebben de afgelopen jaren veel minder levens geëist, ondanks dat de competitie in deze klassen hevig is.

Darryn Binder, Petronas Sprinta Racing

Darryn Binder, Petronas Sprinta Racing

Foto: Gold and Goose / Motorsport Images

Maar ook daar kleeft weer een keerzijde aan, eentje die recent aangestipt werd door Valentino Rossi. De agressieve stijl van sommige coureurs heeft gezorgd voor gevaarlijke situaties. Dat rijgedrag wordt nu niet getolereerd in de MotoGP, maar wat als een hele generatie doorbreekt met dergelijk gedrag? Hoe kan er een verandering in gang gezet worden? Van verschillende kanten wordt gesuggereerd om dat deelnemersvelden in de juniorklassen flink te verkleinen, evenals het opstellen van strengere maatregelen in de sportieve reglementen en zwaardere straffen als er overtredingen gemaakt worden. Öncü kreeg zoals gezegd een schorsing van twee races. Zou dat hem en zijn mede-coureurs aan het denken zetten? Door acties uit het verleden zijn de verhoudingen veranderd, maar feit is dat de stewards van de FIM dit in het oog moeten houden en sancties moeten opleggen als coureurs over de schreef gaan.

De organisaties achter de verschillende kampioenschappen zijn aan zet. Dorna Sports, de promotor van de MotoGP-klassen en het WK Superbikes, heeft recent een werkgroep opgericht waarin maatregelen genomen moeten worden. Hoewel er inhoudelijk nog niets naar buiten is gekomen van de gesprekken die daar gevoerd zijn, lijkt het erop dat het instellen van een minimale leeftijd een van de mogelijkheden is. De afgelopen jaren zijn deelnemers een stuk eerder begonnen dan pak hem beet dertig jaar geleden normaal was. Een dergelijke leeftijdsgrens heeft overigens ook te maken met het simpele feit dat het overlijden van een 16-jarige nogal wat negatieve publiciteit oplevert. Wanneer berichten mainstream media nog over de motorsport? Als er iets schokkends gebeurd is.

Heeft de leeftijd iets te maken met het talent van een coureur? Mick Doohan was 24 jaar oud toen hij doorbrak op het hoogste niveau en zijn wereldtitels won. Pedro Acosta is het tegenovergestelde. De WK-leider in Moto3 debuteerde toen hij zestien jaar oud was en hij ligt nu al tot 2024 vast, als hij zijn MotoGP-debuut bij KTM gemaakt heeft. Het is de vraag of leeftijd iets te maken heeft met de crashes in de afgelopen tijd? Redding denkt dat dit niet het geval is, maar feit is dat een tiener niet gebukt moet gaan onder de gevolgen die een levensgevaarlijke sport kunnen hebben. Dean Berta Viñales had net als de andere verongelukte tieners nog een heel leven voor zich.

Gladiatoren

Een ander misverstand is dat dodelijke ongelukken in de motorsport nog altijd voor lief genomen worden. “Het is slecht voor de sport en mensen zeggen ‘ja, dat kan nu eenmaal gebeuren’. Dat vind ik dus bullshit”, aldus Redding. “We denken niet zo, als je altijd maar denkt dat er een kans is dat je komt te overlijden, dan zou niemand van ons meer racen.” Coureurs worden ten onrechte nog steeds gezien als gladiatoren, dat ze zich vrijwillig blootstellen aan gevaar. Dit was een van de argumenten die gevoerd werd rond de discussie over de halo in de Formule 1. Sindsdien heeft dat apparaat meerdere mensenlevens gered. Motorsport is gevaarlijk, dat maakt het uniek. Maar het is niet een sport waar we bloed willen zien van de mensen die deelnemen. Niemand gaat racen met de gedachte dat ze daarbij kunnen overlijden.

Duidelijk is dat de gebeurtenissen dit seizoen een verandering in gang moeten zetten. Met het oprichten van een werkgroep en door gesprekken te voeren met coureurs heeft Dorna een goede eerste stap gezet. Er is geen weg terug, er zijn geen excuses om niets te doen.

Dean Berta Vinales, Vinales Racing Team

Dean Berta Vinales, Vinales Racing Team

Foto: Gold and Goose / Motorsport Images

Sluit je aan bij de Motorsport community

Praat mee
Vorig artikel Bastianini: "Voel me nu een echte MotoGP-coureur"
Volgend artikel Rins: Suzuki moet MotoGP-testprogramma uitbreiden om niet achterop te raken

Beste reacties

Er zijn nog geen reacties. Wil je er één schrijven?

Meld je gratis aan

  • Snel toegang tot je favoriete artikelen

  • Stel alerts in voor breaking news en je favoriete coureurs

  • Laat je horen met de reactiemodule

Motorsport prime

Ontdek premium content
Abonneer

Editie

Nederland