Retro: Hans Spaan, de laatste Nederlandse TT-winnaar

Negen jaar lang reed Spaan in de Grands Prix en hoewel hij al een paar keer op het podium had gestaan, had hij er nog nooit eentje gewonnen. Een week voor de Dutch TT van 1989 kwam die verlossende overwinning er eindelijk. Op de Salzburgring bleef Spaan de concurrentie voor. Dat hij een week later voor 140.000 uitzinnige fans weer zou winnen op ‘eigen terrein’, had hij op dat moment niet kunnen bevatten. Deze keer versloeg hij niet de minste.

Na een mindere start vocht Spaan zich naar voren en kreeg hij de aansluiting bij Alex Crivillé en Ezio Gianola. Met een wedstrijdmoyenne van zo’n 150 kilometer per uur reden de coureurs op een postzegel van elkaar en leek het aan te komen op de laatste ronden. Drie ronden voor het einde viel de Italiaan weg waardoor Crivillé en Spaan voor de ogen van de overvolle taluds streden om de overwinning.

De nuchtere Hollander werkte een sensationeel duel af tegen de latere wereldkampioen en enkele positiewisselingen in de laatste ronden deden de fans figuurlijk naar het puntje van hun stoel schuiven. In werkelijkheid stonden ze allemaal al op hun tenen om geen moment te hoeven missen van de ontknoping. Bij het ingaan van de laatste ronde ging Spaan aan de leiding, maar de slipstream bracht Crivillé met gemak aan de achterkant van de coureur. Bij het induiken van de eerste bocht zette de Spanjaard zijn machine aan de binnenkant en pakte de leiding.

Lang duurde het niet voor Spaan weer aan de kop terugkeerde. Deze keer sloeg hij toe in Stekkenwal, een punt dat door de Noord-Hollander aangemerkt was als een zwak punt van Crivillé. Het bleek het juiste moment, de juiste plaats en de beslissing. Een aanval kwam er niet meer in de laatste kilometer, zelfs bij het insturen van de Geert Timmer zat de Spanjaard te ver om nog een aanval te plaatsen.

Door een betere exit uit die unieke laatste bocht liep de #28 in de laatste meters nog wel erg dicht naar Spaan, maar de Nederlandse zege was een feit. Een unicum nadat Dick Renooy 41 jaar eerder de laatste Nederlander was die zegevierde in de 125cc-klasse. Spaan kroonde zich op 24 juni 1989 tot de ‘Koning van Assen’, zo schreef het Nieuwsblad van het Noordendestijds. Ineens was hij verlost van zijn imago als Heintje Davids, de eeuwige tweede.

Spaan liet zich overmannen door de uitzinnige fans, die dronken van geluk het circuit op kwamen rennen. Niet veel later kwam de realisatie toen het Wilhelmus voor hem gespeeld werd op het podium. Even kreeg hij het te kwaad en wist hij: “Ik ben een winnaar.” Hoewel Spaan in het vervolg nog wel een paar Grands Prix zou winnen, was geen enkele race zo belangrijk als deze in Assen. Spaan stopte als negenvoudig GP-winnaar en werd twee keer tweede in het wereldkampioenschap. Die zege in Assen zou echter altijd het hoogtepunt blijven in de carrière van Spaan.

Anno 2019 heeft de overwinning nog altijd impact op Spaan, die tegenwoordig werkt als hoofdmonteur voor Bo Bendsneyder, ’s lands enige GP-rijder. “Mijn TT-overwinning was misschien niet mijn mooiste of beste zege, maar wel de belangrijkste”, zei Spaan op de website van RW Racing. “Op het moment zelf sta je daar niet zo bij stil, maar achteraf wel. En het wordt steeds belangrijker, omdat het steeds langer geleden is en ik nog steeds de laatste Nederlander ben die de TT heeft gewonnen. Dat ik in 1984 tweede werd en in 1986 derde, dat weet niemand meer, maar over die overwinning in 1989 wordt nog steeds gepraat. Elk jaar weer. Die ene overwinning heeft me veel opgeleverd en dat effect duurt nog steeds. Het heeft me zo ongeveer onsterfelijk gemaakt.”

Spaan, Bo Bendsneyder, RW Racing GP

Photo by: Gold and Goose / LAT Images