Waar is de menselijke maat in de paddock na het drama in Mugello?

Je zult het inmiddels gelezen hebben, het was voor de motorsportwereld een triest weekend. De Italiaanse GP is doorgaans een van de hoogtepunten op de kalender, maar dit weekend lag er een dikke zwarte deken over het circuit van Mugello. Dat had alles te maken met het overlijden van Jason Dupasquier, de talentvolle negentienjarige Moto3-rijder. Hij kwam zaterdag in de slotfase van de kwalificatie ten val en werd vervolgens aangereden door een coureur die vlak achter hem reed. Een etmaal lang vocht hij voor zijn leven, de artsen deden wat ze konden. Maar te redden was de jonge Zwitser niet meer. Het nieuws kwam zondagmiddag kort na afloop van de Moto3-race en even voordat de Moto2-mannen aan hun wedstrijd begonnen.

Want, zo omschreef ondergetekende ook clichématig in zijn verslag van de wedstrijden: “De sport wacht op niemand, het gaat altijd door.” Maar is dat wel zo, was de vraag die na afloop van de MotoGP-race terecht gesteld werd door Danilo Petrucci. Is de wrede dood van een jonge coureur niet een reden om even een stap terug te doen? Is dat niet het moment van bezinning? Is dat een moment om ook de almachtige commerciële belangen eens aan de kant te schuiven? Als vaste toeschouwer en verslaggever van dit soort wedstrijden wordt er van je verwacht dat je professioneel bent en door kunt met je werk, maar de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat ik zondagmiddag van slag was. Iets meer dan een jaar geleden overleed een goede kennis, een vriend van mij op veel te jonge leeftijd na een verschrikkelijk ongeluk. Mijn gedachten gingen uit naar hem en zijn familie. De sporen van dat verlies zijn nog altijd voelbaar, de emoties die daarbij horen liggen nog altijd aan het oppervlak.

Ik dacht ook aan de familie, de vrienden, het team en de collega-rijders van Dupasquier. Als een relatieve buitenstaander al geraakt wordt door het overlijden van een coureur die ik nog nooit ontmoet, gesproken of gezien heb, hoe moet het dan zijn voor de mensen die veel dichter bij die jongen stonden? Hoe moest het zijn voor coureurs van wie op zondagmiddag geacht werd dat het business as usual was en die gewoon hun helm op moesten zetten en weer moesten racen? Het antwoord kwam na de race van de eerdergenoemde Danilo Petrucci. Een man met het hart op de tong, iemand die eerlijk is en zijn gevoelens over het algemeen goed kan verwoorden als hij tegenover de schrijvende pers zijn verhaal moet doen.

"Wij zijn ook mensen"

Een collega begon met een vrij basale vraag over het verloop van zijn race. Hij was even daarvoor negende geworden. In de ogen van Petrucci was af te lezen dat die race, die negende plaats, wel het laatste was waar hij het over wilde hebben. Hij verontschuldigde zich bijna voor het feit dat hij inderdaad zijn helm had opgezet. Dat hij 23 ronden op het Autodromo Internazionale del Mugello had geracet alsof zijn leven ervan afhing. “Ik zit hier niet met een schoon geweten. Ik voel me een beetje vies. We racen op hetzelfde circuit waar 24 uur geleden een jongen zoals ikzelf verongelukt is. Wat mij betreft is dat niet de juist beslissing.”

Uiteraard spelen commerciële belangen een rol in dit soort situaties. Het annuleren van een race is plat gezegd een kostbaar gebeuren voor de sponsoren, lokale promotors en de televisiestations die grote bedragen neertellen om de wedstrijden uit te zenden. Vanuit dat oogpunt is het voor een promotor bijna onmogelijk om een race op zo'n korte termijn te schrappen. Maar dat verlies staat in geen verhouding met een mensenleven, zeker niet als je je verplaatst in de coureurs die moesten racen. Francesco Bagnaia omschreef het als "de slechtste dag uit mijn leven". Hij was niet de enige die moeite had zich te concentreren en zijn gedachten erbij te houden.

Maar nog meer ergerde Petrucci zich aan de gebeurtenis op zaterdag. Een half uur waren de hulpdiensten op het circuit bezig met het stabiliseren van Dupasquier om hem per helikopter over te kunnen brengen naar het ziekenhuis van Florence. Al die tijd zaten de MotoGP-coureurs in hun pitbox af te wachten tot de vierde training zou beginnen. Het zag er slecht uit, iedereen wist het. “Zaterdag zagen we de beelden en vertrok de helikopter [met de zwaargewonde Dupasquier aan boord] van het circuit, drie minuten later werden wij alweer de baan op gestuurd”, zei Petrucci daarover. “Alsof er niets gebeurd was. Hadden we hetzelfde gedaan als het een MotoGP-rijder was? We zijn mensen. Zodra we de helm op hebben zie je de persoon niet meer, maar onder de helm en in het pak zit nog altijd in de eerste plaats een mens en dan een rijder.”

De rol van televisie

Waar ligt de grens? Het is ook de vraag die Jack Miller zich stelde. Hij had er geen moeite mee om te racen, hij benadrukte net als Valentino Rossi en enkele andere coureurs dat het niet racen niets zou veranderen aan de situatie. Het was ook niet de eerste keer dat er geracet werd na een fataal ongeluk. Na het overlijden van Luis Salom werd er ook 'gewoon' gereden. Miller had zo zijn bedenkingen bij de manier waarop het incident vastgelegd werd. “Ik voelde me niet goed en zat zaterdagavond aan het diner in de Ducati-hospitality. Op de televisies werd de crash keer op keer herhaald. Ik werd woedend en heb geëist dat de televisies uitgezet werden. Dat kan toch niet? Dat ze het keer op keer uitzenden, dat ze überhaupt de beschikking hebben over die beelden en dat het gebruikt mag worden?” Het is een onvermijdelijke discussie die zaterdag gevoerd werd, maar waar eigenlijk al heel lang over gesproken wordt. Terwijl de artsen bezig waren met het stabiliseren van Dupasquier, werd het incident herhaald. Ook werd de plek des onheils vaak in beeld genomen terwijl marshals met doeken zorgden dat de toeschouwers – in feite alleen de tv-camera’s omdat de poorten van het circuit voor het grote publiek dit weekend gesloten bleven – niet mee konden kijken.

Is het nodig om dat soort beelden te tonen? Voor de meeste mensen niet, maar hier ligt ook een cultuurverschil aan ten grondslag. In sommige landen is het prima dat dit soort dingen tot in den treure uitgezonden worden, wij Nederlanders gaan hier over het algemeen toch iets anders mee om. Feit is dat we dit weekend weer met de neus op de feiten gedrukt zijn. Deze sport is levensgevaarlijk, ondanks alle maatregelen en de dingen die telkens ondernomen worden om de veiligheid steeds verder te verbeteren. Tot die tijd mogen we ons buigen over de vraag of de menselijke maat niet wat meer voorop moet staan in de MotoGP. De sport wacht op niemand, the show must go on. Het is allemaal waar, maar soms mogen we wel even stilstaan bij een dramatische gebeurtenis zoals die zich dit weekend afspeelde in Mugello.

Rust zacht, Jason.

Jason Dupasquier, Carxpert PruestelGP

Foto: Gold and Goose / Motorsport Images