Interview Wilco Zeelenberg: Architect van het Yamaha SRT-succes

Tijdens zijn eigen carrière reed Zeelenberg maar liefst honderd Grands Prix met enkele mooie podiumplekken alvorens hij de overstap maakte naar een functie als consultant en later als teammanager. Nadat hij in het WK Supersport kampioen werd met rijder Cal Crutchlow, stapte hij over naar het MotoGP-fabrieksteam van Yamaha en behaalde hij in de meest succesvolle jaren drie wereldtitels met Jorge Lorenzo.

Toen in 2018 duidelijk werd dat Yamaha in samenwerking met de Maleisische geldschieter Petronas een nieuw satellietteam zou oprichten, werd Zeelenberg als de ervaren man binnengehaald die de lijnen in een nieuwe MotoGP-structuur uit kon zetten. Dat heeft in de eerste twaalf races van 2019 al heel wat aardige resultaten opgeleverd. Fabio Quartararo stond drie keer op het podium en scoorde hij drie pole-positions. Daarnaast heeft de renstal met Franco Morbidelli nog een veelbelovende jongeling in de gelederen.

Na de vrijdagtrainingen voor de Britse Grand Prix, toen Quartararo de koppositie had genomen, nam Zeelenberg uitgebreid de tijd voor een gesprek met Motorsport.com.  

Woon je nog in Nederland?

“Ja, ik woon in Bleiswijk. Ik ga elke keer op huis aan en het wordt inmiddels ook wel tijd dat ik daar wat meer tijd ga doorbrengen. Het thuisfront mist natuurlijk wel veel van mijn aandacht en dat gaat ten koste van het gezinsleven, de verjaardagen en dat soort dingen. Mijn oudste zoon werkt inmiddels bij dit team, die loopt sinds Le Mans mee en is bij het team betrokken. De jongste zit nog op school, maar beiden zijn bezig met de racerij.”

Je deed er voorheen nog wel dingen naast, zoals Zeelenberg Racing, heb je daar nu nog tijd voor?

“Niet meer, dit is echt meer dan een full-time baan. We hebben de negentien races, maar in totaal ben ik per jaar zo’n dertig weken van huis. Dat betekent dus ook dat je totaal niet thuis bent, echt 24 uur. Dat is best lang. Het voordeel is anderzijds ook weer dat je bepaalde periodes wel veel thuis bent. Het zorgt er wel voor dat je niet in een soort sleur zit, maar er zijn ook momenten dat je liever thuis bent dan dat je constant aan het reizen bent. Je hebt ook dagen dat je onderweg bent en dingen doet waarvan je denkt: ‘Nu had ik ook thuis kunnen zitten.’ Dat hoort er nu eenmaal bij.”

In de MotoGP draait het niet alleen om de raceweekenden, er gebeurt nog heel veel meer. Wat houdt jouw job tussen de raceweekenden in?

“Het is denk ik wel het leuke van deze sport dat je echt van race naar race werkt. Op woensdag en donderdag bouw je alles op, er zijn veel trailers en andere materialen en dat moet allemaal in orde zijn. De jongens moeten kunnen functioneren zoals wij ze graag willen laten functioneren. Dan beginnen de trainingen natuurlijk, dan wordt het al wat spannender en op zondag moet je afrekenen. Dan is het een kwestie van presteren. Daar word je ook direct op afgerekend als het goed of niet goed is gegaan. Na zo’n zondag kun je verschillende emoties hebben, maar je moet meteen weer schakelen en proberen te werken aan eventuele problemen. Je moet aandacht geven aan de rijders en de crew om bepaalde zaken te veranderen en her en der een beetje bij te sturen. Je bent constant aan het ontwikkelen om de rijders beter te laten presteren. Het gaat daarbij natuurlijk om kleine dingen waarop je moet letten. Het is fijn dat ik ervaring als rijder heb en ook een technische achtergrond heb, daar kan ik me ook mee bemoeien en het is leuk om dat mee te maken.”

Deze functie is je in dat opzicht op het lijf geschreven.

“Ik denk het wel. Mijn ziel en zaligheid ligt in de motorsport, dat moge duidelijk zijn. Vanaf mijn vierde zit ik al op m’n motor en ik ben net 53 geworden, dus ik zit al bijna vijftig jaar in deze sport. Ik doe dat met heel veel passie, maar dat kan ook niet anders. Anders stop je er sneller mee. Er zijn altijd dingen die ook minder leuk zijn aan deze rol. Omdat ik met zoveel passie aan dit project werk, kan ik dat rechtzetten en kan ik de mensen duidelijkheid verschaffen. Ik ben daar wat dat betreft ook in gegroeid. Dat heb je als teammanager ook nodig, we zijn een team met elf nationaliteiten en het opbouwen van het team is heel belangrijk geweest. Dat werpt zijn vruchten nu eigenlijk al af.”

Wat zijn de minder leuke kanten van je werk?

“Binnen zo’n team spelen er allerlei kleine dingetjes. Je hebt allemaal mensen met verschillende karakters, het zijn allemaal professionals. Maar toch krijg je als teammanager met allerlei eigenaardige karaktertrekken te maken, waarvan je denkt: ‘Man, doe toch gewoon je werk’. Dat speelt in dit team trouwens minder hoor, maar dit is een groot team en daar moet je wel voor waken. Het moet niet de overhand krijgen omdat het anders tegen gaat werken en dan ontstaan er ergernissen. Dat moeten we voorkomen. Daarnaast is het wel een feit dat je familiair heel veel dingen mist en je het thuisfront echt enorm hard nodig hebt omdat je dan ook echt de tijd nodig hebt om te relaxen. Dan zit je ineens in een hele andere wereld. Als je op zondag met de adrenaline van de race naar huis vertrekt is al die aandacht van alle mensen, de media, de fans en de kijkers thuis weg. Dan zit je in alle rust thuis op de bank en moet je gewoon je kleren opruimen van je vrouw. Dat is dan een grote omschakeling. Die waardering dat ze het thuis pikken dat ik zo lang onderweg ben, dat moet je niet onder stoelen of banken steken. Als je hier in de paddock zit, word je gewoon geleefd. Ik spreek m’n waardering voor het thuisfront weleens te weinig uit, maar dankzij hen kan ik hier wel de dingen doen waar ik goed in ben en waar mijn passie ligt.”

Je hebt lange tijd bij het Yamaha-fabrieksteam gewerkt, wat zijn de grootste verschillen met je nieuwe werk?

“Het belangrijkste is wel dat ik hier meer een leidinggevende rol heb. Daar was ik op een gegeven moment een teammanager, maar ik viel daar wel binnen een uitgelezen en gebalanceerde structuur. Daar zaten allerlei mensen die er al jarenlang zaten, alle regels waren duidelijk. Toen werd ik benaderd voor dit jonge team met allerlei jonge jongens, iedereen wilde graag voor ons rijden en werken. Ik heb wel gezegd dat we dat wel op bepaalde voorwaarden zouden doen. Ik wilde wel op mijn manier bouwen aan dit team, met name het samen winnen en samen verliezen is daarin belangrijk. Het is niet altijd maar een dingetje, maar ook hoe we elkaar willen ondersteunen en hoe we ons doel gaan bereiken. Ook voor de rijders moet je bepaalde protocollen hebben waar ze zich volgens gedragen, ten opzichte van mensen binnen het team en tegen de pers. Dat je gewoon professioneel bezig bent. Het is niet altijd allemaal 'hallelujah', maar dat moet je ook met een glimlach kunnen communiceren. We kunnen niet hebben dat er allerlei stampij gemaakt wordt en hier nukkig rondlopen, het gaat ook weleens fout, maar dan moeten we in onze eigen broekzak kijken en zorgen dat we het verbeteren. Dat werkt heel fris. Je ziet dat er vanuit het hele rennerskwartier veel ervaring komt, maar ook vanuit de fans."

SRT-teambaas Johan Stigefelt kwam bij Wilco Zeelenberg uit toen hij een ervaren man zocht op de MotoGP-formatie op te bouwen.

Zie ik het goed als je hier in de opbouw van dit team echt je eigen visie kwijt kunt?

“Zeker weten, daarom heb ik ook de beslissing genomen om daar weg te gaan. Ik wilde nog wel een aantal dingen bereiken en als je dan de mogelijkheid hebt om een MotoGP-team op te bouwen, omdat zij de ervaring niet hebben in deze klasse... Johan [Stigefelt, Petronas Yamaha SRT-teambaas] runde een team in Moto2 en Moto3, maar hij zocht iemand die de MotoGP-formatie kon leiden. Dat wilde ik onder bepaalde voorwaarden wel doen. Die werden geaccepteerd en dan kun je kneden aan zo’n team en je hele ziel en zaligheid erin leggen want dan gaan we zeker scoren, of zorgen we in ieder geval voor positieve publiciteit. Je moet de mensen toch blijven interesseren en er zijn bepaalde regels voor om zoiets te creëren. Ik denk dat we op dat vlak slim zijn geweest en ik mijn ervaring in die zin kunnen gebruiken. We krijgen nu heel veel publiciteit, maar dat is niet alleen omdat Fabio het heel goed doet, maar ook omdat we het team op een goede manier opgezet hebben. Daar zitten wel een paar dingen in die ik je niet ga vertellen, want dan gaan anderen het ook doen, maar er is in ieder geval wel over nagedacht. Dat is in principe voelbaar voor iedereen.”

Bij een nieuw team in deze sport zou je altijd een paar opstartproblemen verwachten, maar deze zijn niet heel duidelijk zichtbaar geworden. Is dat de juiste indruk?

“Gedeeltelijk wel. We zijn natuurlijk een nieuw team, maar de meeste mensen hebben al heel veel ervaring. We hebben veel kampioenschappen aan boord. Ramon [Forcada, Franco Morbidelli’s crew-chief] is drie keer wereldkampioen geworden met Jorge Lorenzo, ik ben drie keer wereldkampioen geworden met Jorge en met Cal [Crutchlow]. We hebben heel veel ervaring en die mensen heb je gewoon nodig. Die mensen weten hoe het aanvoelt om wat moois op te bouwen en te zorgen voor succes. Dan raak je ook niet zo snel van het pad als het even niet loopt, als je die ervaring niet hebt ben je snel geneigd om dingen te veranderen. Het is belangrijk om mensen in bepaalde functies te hebben die weten hoe ze moeten winnen en die kunnen ontspannen op het moment dat het even niet loopt. Je moet dat kunnen accepteren en weten aan welke verbeterpunten je moet werken. Dat brengt rust in zo’n team en dan worden er minder fouten gemaakt. Dat is ook belangrijk, Ramon heeft in dit geval heel veel ervaring met Yamaha. Aan de andere kant, bij Fabio, heeft men geen enkele ervaring met Yamaha omdat die mensen van Marc VDS [tot vorig seizoen klantenteam van Honda] komen en dat gaat ook goed. Robin Spijkers is nog zo’n voorbeeld, die komt vanuit de Moto2 en had nog nooit aan een fabrieks-Yamaha gesleuteld. Hij was voorheen partsmanager in de Moto2 en Moto3, maar hij was wel een hele goede sleutelaar en een serieuze jongen. Dan zie je dat het toch heel goed kan werken. Dat maakt mij niet alleen trots, maar het geeft ook voldoening. Het geeft maar aan dat je bepaalde structuren kunt creëren om goed uit de verf te komen ten opzichte van de andere teams. Daarbij moet ik wel zeggen dat wat Fabio nu doet heel uitzonderlijk is. Zo’n rijder krijg je er niet snel weer bij. Dat is ook wel ‘fingerspitzengefühl’ geweest. Ik wilde hem er heel graag bij hebben en daar heb ik flink voor moeten praten. Welke reden hadden we ervoor? Dat is moeilijk uit te leggen, maar die mensen moet je wel zien te overtuigen. Hij won vorig jaar maar een race in de Moto2 en dat de keuze niet viel op een [Francesco] Bagnaia of iemand die veel meer had gewonnen. Soms ben je beperkt, Bagnaia was in dit geval al weg [naar Pramac Ducati], nu is ook wel weer duidelijk geworden dat het niet één bepaalde rijder is die het kan. In de Moto2 pak je misschien de winnaar, maar dan is het maar de vraag of een rijder dat ook in de MotoGP kan. Daar is niet altijd direct een antwoord op. En dat is heel fijn en leuk om te ervaren, voor andere teams is het denk ik interessant om naar ons te kijken, maar ook voor onszelf is het belangrijk om dit soort dingen te blijven flikken. Deze twee jaren zijn nog maar net begonnen, maar we zijn al echt weer met de toekomst bezig om te kijken wat we gaan doen en wat we willen doen. Het is heel belangrijk om goed vooruit te kijken.”

Achteraf is het natuurlijk een gouden zet gebleken, maar vorig jaar was het niet de meest voor de hand liggende keuze om voor Fabio te gaan. Hoe kwam die keuze tot stand?

“Hij is op jonge leeftijd twee keer kampioen geweest in de Moto3, toen was hij echt dertien of veertien jaar. Op z’n vijftiende stroomde hij al door naar de GP’s. Als je op zo’n jonge leeftijd al kampioenschappen kunt rijden, weet je dat je wat speciaals in huis hebt. Als je zo jong tegen jongens van zestien of zeventien jaar kunt verslaan, op de motor blijft zitten, dan betekent dat wel wat. Dan heb je zoveel snelheid dat je mag aannemen dat zo’n jongen in de toekomst heel goed gaat worden. Dat zag iedereen op dat moment wel in. Dat het daarna fout is gegaan, dat hij tenminste niet de resultaten reed die iedereen had willen zien, dat is soms weleens koffiedik kijken. Je moet ook kunnen beschouwen waarom het niet lukte op dat moment. Hij hopte van het ene naar het andere team, zat in de pubertijd en dacht dat hij al een soort tweede Marc Marquez was, hij brak z’n enkel. Dat is niet makkelijk. Je zit bovendien ook in een kampioenschap waar iedereen een stuk competitiever is dan de jaren ervoor. Het laatste jaar in de Moto2 heb ik hem wel in de gaten gehouden. Hij won in Barcelona en op Assen werd hij tweede, maar met name in Motegi, waar hij won maar de overwinning verloor, gaf voor mij de doorslag. Die won hij zo sterk voor Bagnaia uit, hij zat er constant tien meter voor en kon met de druk omgaan. Toen wist ik dat we ‘m moesten hebben. Hij is natuurlijk nog heel jong, maar hij verrast. Je ziet ook dat hij binnen het team naar mij luistert, hij kent mij natuurlijk, maar hij is heel leergierig. Dat heb je niet met een rijder als Dani Pedrosa, dat zijn gesettelde namen, en die luisteren niet meer naar de hele wereld. Dat is ook logisch, dat moet je ook niet doen want dan raak je soms van het pad af.”

Hoe manifesteert Fabio zich binnen het team?

“Hij is heel enthousiast en kan heel goed opschieten met iedereen. Hij is ook geïnteresseerd in anderen en loopt niet rond als de jongen die drie keer op het podium heeft gestaan. Hij wil heel graag helpen, ook met [Ayumu] Sasaki in de Moto3 is hij bezig en met [Khairul Idham] Pawi in Moto2 is hij in de weer. Dat heb ik andere rijders eigenlijk nog nooit zo zien doen. Je wilt natuurlijk in de eerste plaats jezelf verbeteren, maar hij heeft die vrijheid in z’n hoofd dat hij heel zeker is van z’n eigen zaak en tijd heeft om anderen te stimuleren en te motiveren. Dat heb ik nog niet vaak gezien. Dat geeft wel aan dat hij de ruimte in z’n kop heeft om tijdens het rijden aan andere dingen te denken en bezig te zijn met strategie en bijvoorbeeld settings op de motor. Dat heeft Marc Marquez natuurlijk ook. Die kan rijden en houdt tegelijkertijd alles in de gaten. Die ruimte moet je hebben en dat heeft Fabio ook.”

Fabio Quartararo maakte in de eerste helft van dit seizoen een verpletterende indruk

Fabio heeft aan het begin van het seizoen twee momenten gehad waar het even niet ging zoals het hoorde met het afslaan van de motor in Qatar en de technische problemen in Jerez toen hij op podiumkoers lag. Hoe ga je dan met een rijder als Fabio om?

“Dat zijn momenten dat die jongens even uit hun pan gaan, maar je moet ook achter ze staan en ze wel begrijpen. Je moet ze wel proberen te kalmeren, maar ze mogen echt wel even tieren omdat er echt wel iets aan de hand was. Dat is goed, maar zoals in Qatar moest hij toch rijden. Ik was daar net op tijd bij. Hij stond wel anderhalve minuut met koude banden en koude remmen aan het eind van de pitstraat. Ik kon hem nog net waarschuwen dat hij geen remmen zou hebben in de eerste bocht en dat de banden het niet zouden doen in de eerste bochten. Hetgeen hij verloor omdat hij vanuit de pits moest starten was niet heel veel, maar wel omdat hij in die eerste ronde geen remmen en koude banden had. Dat duurt gewoon even. Het is heel moeilijk om je op zo’n moment te beheersen, maar hij deed dat heel erg goed.”

Wat zijn op dit moment de verbeterpunten voor Fabio?

Lachend: “Zijn starts. Dat is eigenlijk op dit moment het enige waar hij zich op moet concentreren. De Yamaha start op dit moment niet heel makkelijk, dus je moet zorgen dat je geen rijen verliest. Maar ook het positioneren met het idee om niet ingehaald te worden. Je hoeft niet meteen anderen in te halen om zelf niet ingehaald te worden. Dat zijn dingen waar hij strategisch nog sterker in kan worden. We hebben een paar keer gezien dat hij vanaf pole-position terugviel naar P9 en P10, daar worden we niet vrolijk van. Het wordt al steeds beter en het is vooral een kwestie van ervaring en brutaliteit wat je moet hebben. Dat moet groeien. Ineens staat Valentino Rossi naast je en die prikt ‘m er even naast. Daar gooit hij nu nog niet de deur voor dicht, maar er komt een moment dat het wel gaat gebeuren en dat hij zich breed moet maken om z’n positie te houden zonder daarbij over de schreef te gaan. Dat moet hij nog leren.”

Aan de andere kant van de box kreeg je Franco binnen als wereldkampioen en als gevestigde naam. Wat is je indruk van hem tot nu toe?

“Hij doet het echt heel goed op dit moment, maar hij sneeuwt een beetje onder bij Fabio. Hij legt echt dingen uit die ik van Fabio nog niet gehoord heb, dat zal Fabio voorlopig ook echt nog niet doen. Die heeft die ervaring gewoon niet. Maar aan de andere kant mist hij op dit moment ook gewoon de halve seconde die Fabio heel makkelijk gevonden heeft, daar komt Franco momenteel nog niet aan toe. Daar zijn we hard mee bezig. Omdat Fabio zo makkelijk vooruitgaat, is het eenvoudig om wat meer tijd in Franco te steken. Als ze allebei problemen zouden hebben, moet je je aandacht verdelen. Hij is natuurlijk twee keer vijfde geworden en tussen de vijfde en tiende plaats hadden we hem ook eigenlijk wel constant verwacht. Het is echter een feit dat hij in vergelijking met z’n teamgenoot op dit moment een beetje ondersneeuwt en hij houdt zich ook daarmee heel erg goed. Alle Yamaha-mannen zitten naar Fabio te kijken, ze volgen allemaal zijn data. Ik heb ‘m ook gezegd dat hij zijn voordeel daarmee moet doen. Hij moet natuurlijk proberen z’n teamgenoot te verslaan, maar hij moet z’n ogen de kost geven en leren zodat hij zichzelf ook weer kan verbeteren. Daar zet hij zichzelf wel overheen en dat is wel knap.”

Fabio Quartararo en Franco Morbidelli

In zijn commentaar na de sessies zie je een hele berekende en rustige jongen, maar er zit toch ook wel wat Braziliaans en Italiaans temperament in.

“Het is echt wel een gebrand mannetje hoor, hij stopt niet voordat hij op het podium staat. Die drive heeft hij. Hij raakt echter ook niet in de stress als het even niet lukt. Hij maakt geen drukte als het even niet gaat, hij neemt geen gekke beslissingen. Hij is heel berekend en blijft zijn eigen pad volgen. Dat heeft ook zeker te maken met een stukje opleiding. Als ik hem hoor praten, hoor ik Valentino praten. Vooral in de technische details, waar hij op let en de feedback die hij geeft, daar zie ik Valentino in terug. Dat hebben ze goed voor elkaar bij VR46.”

Die halve seconde ten opzichte van Fabio waar je het net over had, waar ga je die nog vinden met Franco?

“Dat zit op dit moment voor een groot deel in gevoel met het insturen en de motorrem. Het lijkt dat hij op dit moment niet het vertrouwen heeft om te doen wat Fabio wel doet, die haalt z’n rondetijden op dat soort plekken. Dat kan ook nog wel te maken hebben met z’n Honda-geschiedenis. Fabio stapte er natuurlijk helemaal blanco in en hem past de Yamaha als een handschoen. Franco heeft wat dat betreft al een rugtas met ervaring met de Honda. Met die motor moet je laat remmen, zo’n motor is heel anders dan de Yamaha. Hij werkt heel erg hard om zich aan te passen en de rondetijd te vinden waar hij het moet zoeken met de Yamaha.”

Voor dit seizoen werd er veel gepraat over welke specs de rijders zouden krijgen. Franco heeft een A-spec [fabrieksmateriaal] terwijl Fabio op een B-spec zit. Hij heeft tijdens de recente Brno-test al wel wat nieuwigheden kunnen proberen, wat is het plan voor 2020?

“Willen ze Fabio in de toekomst op een Yamaha houden, moeten ze hem ook goed materiaal gaan geven. Dat is wat wij ook willen. Ik kan niet bevestigen wat Yamaha op voorraad heeft en wat ze kunnen leveren voor volgend jaar, dat is natuurlijk moeilijk om te zeggen. Ze willen hun fiets verbeteren en het is natuurlijk geen productiemachine, het zijn echte fabrieksdingen. Maar het is moeilijk om te zeggen wanneer Valentino en Maverick op 2020-fietsen zitten. Pas als die motoren klaar zijn kunnen ze beslissen of het ook gaat lukken om nog twee fietsen erbij te zetten. Daar draait het om. Hoe beter de ontwikkeling gaat en hoe eerder ze klaar zijn, des te eerder weten wij ook wanneer we het 2020-materiaal kunnen verwachten. Laten we hopen dat het überhaupt gaat gebeuren en als het rond is komen we met de berichtgeving rond het fabrieksmateriaal voor onze rijders. Ik kan niet zeggen op hoeveel procent dat vastzit, ik heb geen idee. Petronas heeft al wel vrij vroeg dit jaar gezegd dat, omdat Fabio vrij goed ging, ze graag twee A-kits willen leasen. Dat gaat om geld en het is natuurlijk makkelijker als je met die toezegging aan kunt kloppen. Dat is heel anders dan dat je die A-kits wil en dat je het eigenlijk niet kan betalen. Daar worstelen veel andere teams op dit moment mee. Yamaha is daar natuurlijk ook blij mee dat ze materialen kunnen bestellen voor vier mannen in plaats van drie mannen. Ik zie daar geen belemmeringen in, maar ik hoop vooral dat ze hele goede fietsen kunnen leveren. Dat is veel belangrijker dan dat ze het materiaal van dit jaar gaan leveren voor volgend jaar. Daar hebben we niet genoeg aan. Dat is voor Yamaha op dit moment ook veel belangrijker. Je hebt niets aan vier jongens in de top-tien, je wilt er eentje hebben die kan winnen.”

Het Petronas Yamaha SRT-team viert de podiumplek van Fabio Quartararo in Oostenrijk.