Analyse: Zo werken de MotoGP-teams met elektronica

Volgers van de MotoGP horen of lezen regelmatig over de elektronica die in de topklasse van de wegracerij gebruikt wordt. Voor nieuwe rijders, bijvoorbeeld uit de Moto2-klasse, is het altijd behoorlijk wennen aan alle elektronische middelen die de coureurs in de topklasse tot hun beschikking hebben. Termen als traction control, mappings en engine brake management vliegen je om de oren op televisie en in de paddock. Maar welke functie heeft elektronica nog meer en waar op de machine bevindt de elektronica zich? Blijft de coureur nog altijd van doorslaggevend belang of is een goede coureur minder belangrijk?

Wat is de functie van elektronica in de MotoGP?

Het is onmogelijk om de details van elektronica in de MotoGP te bespreken zonder de basis te begrijpen. “In tegenstelling tot de Formule 1 is het versturen van telemetrie in de MotoGP niet toegestaan. Er is geen transfer van data of digitale informatie van en naar de motor op het circuit”, legt Suzuki-engineer Rainato uit. Hij werkte afgelopen seizoen samen met Andrea Iannone. “Onze machines zijn uitgerust met sensoren, kabels en ECU’s waarmee we data registreren. Die kunnen we met een kabel ‘uit’ de motor halen. Op hetzelfde moment kunnen we ook de mappings downloaden en waar nodig updaten voor als de motor terug de baan op gaat.”

De elektronica is in de loop der jaren een significant onderdeel geworden voor de MotoGP omdat er een zee aan informatie gewonnen wordt. Bovendien worden er 'instructies gegeven’ aan bijvoorbeeld de krachtbron. “De elektronica heeft voor ons twee belangrijke functies. Het eerste is het verzamelen van data over de dynamiek van de motor en het management van het motorblok. Dit is ‘eenrichtingsverkeer’, van de machine naar onze computers. De tweede functie is dan wel weer tweerichtingsverkeer. We verzamelen informatie van de krachtbron, maar sturen ook weer informatie richting de motor. We geven opdracht aan de ECU hoe de motor zich moet gedragen en daarbij kun je denken aan de overbrengen van vermogen, traction control, anti-wheelie en het gyroscopisch effect. Dat noemen we mapping, een mix van instructies waarmee de ECU de krachtbron aanstuurt.”

Hoe wordt elektronica gebruikt tijdens GP-weekenden?

Maar hoe wordt de elektronica gebruikt tijdens een Grand Prix-weekend en welke factoren gaan daarmee gepaard? “De voorbereiding op een Grand Prix begint al op de thuisbasis. We stellen daar al een plan op aan de hand van onze ervaringen uit het verleden en de dingen die we weten over het circuit. Eenmaal op het circuit bekijken we of al die parameters gelijk gebleven zijn en checken we de locatie nog eens op basis van wat we gezien hebben tijdens de vorige race of – in sommige gevallen – van een test. Een nieuwe asfaltlaag heeft bijvoorbeeld een hele grote invloed op de parameters.”

Vervolgens komen de coureurs aan bod tijdens de vrije trainingen: “Dan werken we tijdens de trainingen met onze rijder om te zorgen dat ons voorwerk ook echt klopt. We downloaden de data uit de motor wanneer deze aan het eind van een run weer in de pits komt en vergelijken we de informatie met wat de rijder aan ons vertelt. Daarna passen we twee dingen aan: de acceleratie door middel van het vermogensmanagement en traction control, maar ook de remmen aan de hand van de motorrem. Op dat vlak kunnen we heel precies te werk gaan aangezien we het gedrag van de motor voor iedere bocht apart in kunnen stellen.”

Welke rol speelt de coureur?

Hoewel de engineers een belangrijke rol spelen, mag het werk van de coureur ook niet onderschat worden. De coureurs proberen de verschillende afstellingen uit tijdens de trainingen volgens de verzamelde data, in iedere bocht kunnen ze vervolgens een aantal opties van de data proberen. Rainato legt uit: "De coureur heeft op zijn stuur drie verschillende knoppen waar hij de mapping, de sensitiviteit van de traction controle en de werking van de motorrem aan kan passen. We stellen deze zaken vooraf in, maar zij kunnen de configuratie wel aanpassen. Wanneer de coureur dus de sensitiviteit van de traction control aanpast, is dit voelbaar op het hele circuit en niet alleen op een bepaald stuk van de baan.”

Maar dat is nog niet alles. Door de elektronica zo goed mogelijk af te stellen, kan de coureur zich op de baan bezighouden met andere zaken waardoor iedere ronde enkele tienden winst geboekt kunnen worden. “De elektronische hulpmiddelen zijn niet heel belangrijk tijdens een enkele ronde, maar gedurende de race kan een goede configuratie van de elektronica wel het verschil maken in de levensduur van banden en het gedrag van het chassis”, aldus Rainato. “Naarmate de race langer duurt wordt dit steeds belangrijker, tot een verhouding van 50/50.” Daarnaast draagt de elektronica eraan bij dat coureurs minder snel ten val komen. “Ons laatste doel is dat de coureur zo goed mogelijk naar eigen wens de gashendel kan bedienen zodat hij zo goed mogelijk kan presteren, aan de andere kant stellen wij dan limieten waardoor de rijder minder snel ten val komt. De rijder hoeft zich zo alleen te richten op zijn eigen rijden. Wanneer hij naar de limieten zoekt, kan hij die vinden zonder dat hij zich bezeert.”

Ondanks de enorme technische complexiteit van de MotoGP-machines van nu, blijft de rol van de rijder van enorm belang, stelt Rainato. “Hoewel onze berekeningen en simulaties erg precies zijn, kunnen de motoren zichzelf niet over het circuit sturen. De elektronica is tegenwoordig net zo belangrijk als de dynamiek van een motor, maar die beide factoren samen spelen een minder grote rol dan de coureur.”

Elektronica in de MotoGP in cijfers:

• Iedere MotoGP-machine heeft 50 verschillende sensoren
• Via de sensoren wordt via zo’n 1.000 verschillende kanalen informatie verzameld. 600 daarvan komen van de ECU, de overige 400 via software
• Per coureur wordt tijdens een gemiddelde sessie zo’n 60 gigabyte aan data verzameld
• Het kost 1 minuut om alle data uit een MotoGP-machine te downloaden
• Het kost ongeveer 10 seconden om een mapping naar een MotoGP-machine te laden
• Er zit zo’n 200 meter aan bedrading in een MotoGP-machine.