Analyse: Waarom de ingevoerde leeftijdsgrens in motorsport niet heilig is

Het was een gezapig weekend in de MotoGP-klasse. Nog voor de Grand Prix van de Algarve was de strijd om de wereldtitel bij de coureurs beslist in het voordeel van Fabio Quartararo. Wat we in de afgelopen twaalf maanden in drie races op Portimao geleerd hebben is dat het geen circuit is waar je geweldige races gaat zien in de zware klasse. Daarvoor is het circuit simpelweg te lastig en in de meeste sectoren is het heel lastig om een geplaatste, veilige inhaalactie in te zetten. De man met het beste racetempo reed weg en pakte zijn derde overwinning van het seizoen. Francesco Bagnaia kan alvast opgeschreven worden als kanshebber voor de MotoGP-wereldtitel in 2022.

Aan controverse echter geen gebrek. De Grand Prix van de Algarve bracht in de Moto3-klasse de beslissing in het wereldkampioenschap. Pedro Acosta was over het hele seizoen de sterkste coureur en heeft op 17-jarige leeftijd de wereldtitel binnen. Hij is daarmee de jongste wereldkampioen sinds Loris Capirossi, die het in het beroemde seizoen 1990 opnam tegen Hans Spaan en de titel pakte. De manier waarop Acosta de titel in de schoot geworpen kreeg, deed eigenlijk af aan zijn seizoen. In een rechtstreeks duel had de jonge Spanjaard een uitroepteken achter zijn seizoen kunnen zetten, maar dat gebeurde niet. Aanleiding was de crash van Dennis Foggia, veroorzaakt door Darryn Binder. De Zuid-Afrikaan schatte de snelheid bij het insturen van bocht 3 totaal verkeerd in en kegelde Foggia omver. Ook Sergio Garcia werd in de val meegenomen laten we vooropstellen dat een fout snel gemaakt is op dit niveau, maar het ongelukkige van de hele situatie is dat de jongste Binder-broer al langere tijd onder een vergrootglas ligt.

‘Divebomb Darryn’

Dat heeft met enkele factoren te maken. Divebomb Darryn, de ietwat ironische bijnaam die de Zuid-Afrikaan draagt, heeft een geschiedenis als het gaat om knullige crashes en onhandige inhaalacties. Daarnaast is hij de eerste coureur sinds Jack Miller in 2015 die rechtstreeks vanuit Moto3 de overstap naar de hoogste divisie maakt. Een grote stap, waar niet lichtzinnig over gedaan is. Uiteindelijk moet nog altijd blijken of Binder goed genoeg is voor de MotoGP, maar het is te makkelijk om hem op basis van dit ene incident helemaal af te schrijven. Zeker omdat dit soort fouten vaker gemaakt worden en ook door meerdere rijders. Binder kwam uiteindelijk als vierde aan de finish, maar werd vrijwel direct gediskwalificeerd. Daarmee was de kous voor de FIM-stewards af en dat staat in contrast met de schorsing die Deniz Öncü enkele weken geleden kreeg voor het veroorzaken van een megacrash in Austin. “In een normale situatie zou er op deze actie geen twee races schorsing moeten staan, dit soort fouten kunnen rijders altijd en overal maken”, liet oud-wereldkampioen Joan Mir zijn licht schijnen op de zaak. “Darryn verdient dit niet, we maken het nu groter omdat het kampioenschap erdoor beslist werd. Daardoor is er nu meer discussie over. Als we het hebben over veiligheid moet Darryn eigenlijk een rolmodel zijn voor andere rijders.”

Er ligt een brede en complexe discussie aan ten grondslag die al langere tijd gevoerd wordt op de burelen van de FIM. Na een reeks incidenten en drie verongelukte tieners heeft de FIM besloten om de leeftijdsgrens in de opstapklassen op te voeren. Zo moeten coureurs vanaf 2023 minimaal 18 jaar oud zijn om aanmerking te komen voor deelname in Moto3, op alle niveaus worden de grenzen aangeschrapt. Die leeftijdsregel is om die reden logisch, want het is voor een sport in het algemeen en een kampioenschap in het bijzonder heel schadelijk om regelmatig in verband gebracht te worden met dodelijke ongelukken van minderjarigen. Anderzijds is dat ook niet het hele verhaal, stelt ook Jack Miller. “Wat er gebeurt in deze klasse gaat niet opgelost worden met deze nieuwe leeftijdsregel”, zegt hij. “Deze fouten worden net zo goed gemaakt door jongens die ouder zijn dan 18 jaar.”

En daarmee raakt Miller de kern van de zaak. Het materiaal waarover coureurs beschikken is nagenoeg identiek en is gemaakt voor close racing. Dan komt het dus aan op het rijgedrag en wederzijds respect tussen coureurs en niet alleen op leeftijd. En dat is waar het toch wel vaak misgaat. Ook vraag je je soms af of coureurs wel door hebben dat ze soms op de figuurlijke evenwichtsbalk tussen leven en dood balanceren. Pedro Acosta is het levende bewijs dat leeftijd niet alles zegt. Hij debuteerde op zestienjarige leeftijd in Moto3 en won daarvoor al zo’n beetje alles wat hij meer tegenkwam. Hem hebben we dit seizoen amper kunnen betrappen op dubieuze acties.

Superlicentie

Ook is er wel eens gesproken over de invoering van een zogenaamde superlicentie, een systeem dat in de Formule 1 ook gehanteerd wordt. Coureurs verzamelen in verschillende kampioenschappen punten waarna ze uiteindelijk een vinkje achter hun naam krijgen als ze in aanmerking komen voor de koningsklasse van de autosport. Algarve GP-winnaar Francesco Bagnaia was het meest uitgesproken over de invoering van een dergelijk systeem. “Ik denk dat we net zoals in de autosport een superlicentie nodig hebben, dan kun je promoveren naar een hoger niveau als je iets goeds doet in je eigen kampioenschap”, verklaarde de Italiaan.

Het is an sich een interessante gedachte om een superlicentie in te voeren, maar ook daar zitten haken en ogen aan. Het halen van een superlicentie in de Formule 1 is namelijk niet afhankelijk van het rijgedrag dat een coureur laat zien. Het gaat om resultaten, om het scoren van punten en de daarbij gehanteerde strategie doet er over het algemeen niet toe. Daarnaast is gebleken dat de waardering van verschillende kampioenschappen ook niet altijd tot zijn recht komt in het huidige superlicentie-systeem.

Cultuurverandering

Het straffen van rijders na onbesuisde acties en het invoeren van een leeftijdsgrens draagt mogelijk bij aan meer discipline in de klasse, maar de cultuur van de juniorklassen moet dan ook veranderen. “Er is meer nodig dan één Moto3-rijder om verandering teweeg te brengen”, voegde Miller terecht toe. “Dit soort fouten kunnen we allemaal maken. Darryn is een beetje wild, maar dat kan nu eenmaal. Ik kan uit eigen ervaring zeggen dat er nogal wat druk op je schouders komt als je vanuit Moto3 naar de MotoGP gaat. Hij zit nog maar aan het begin, er gaat nog veel meer komen om die uitdaging aan te gaan.”

Tot nu toe is de rol van teams in het weerhouden van coureurs over te gaan op bepaald gedrag onderbelicht gebleven. Ook daar ligt namelijk een verantwoordelijkheid voor de teams, die hun rijders in bepaalde situaties in bescherming moeten nemen. Het geval Öncü is wat dat betreft tekenend. De Turk zit thuis met een schorsing van twee races, maar zijn team Tech3 mag gerust een vervanger opstellen voor de beide races. Als teams niet geraakt worden door de acties van hun rijders, hoeven ze ook niet bij te dragen aan de gedragsverandering.

Volgens Miller, zelf ook niet altijd de braafste coureur geweest, gaat het om een breder palet aan (minder) tastbare maatregelen die moeten zorgen dat de sport veiliger wordt: “Het gaat niet om leeftijd, het gaat om boerenverstand en de mate waarin je je tegenstanders respecteert.” Het is moeilijk om het daar oneens mee te zijn.