Hoe Gijs van Lennep 50 jaar geleden de 24u van Le Mans won

Op 12 en 13 juni 1971 werd ‘Les 24 Heures du Mans’ voor de 39^ste keer verreden. Voor Gijs van Lennep was het zijn tweede deelname aan de race, nadat hij een jaar eerder samen met de Brit David Piper in een Porsche 917 zijn debuut had gemaakt in de Franse klassieker. “Toen zag het er ook heel goed voor ons uit, totdat Piper van de baan raakte”, blikt Van Lennep terug. “Heel jammer, zeker als je bedenkt dat we riant voor de auto lagen die uiteindelijk won.”

Een jaar later keerde de in Aerdenhout geboren coureur terug op Le Mans. Na zijn goede prestaties in 1970, waarin hij de voor het eerst uitgeloofde Porsche Cup voor Porsche-privérijders won, werd Van Lennep voor 1971 gepromoveerd tot fabrieksrijder. Porsche had het jaar ervoor met de 917 voor het eerst de algehele overwinning in Le Mans gepakt, waarna voor 1971 de inzet van de 917’s werd toevertrouwd aan JW Automotive Engineering en het Martini Racing Team. “Officieel waren het afzonderlijke teams, maar reken maar dat er vanuit de fabriek heel veel bepaald werd. En Martini was het echte fabrieksteam”, vertelt Van Lennep.

“Wij waren voorafgaand aan de race zeker niet de favorieten”, vervolgt hij. “Bij JW, die in de beroemde Gulf-kleuren reden, waren er twee 917’s in ‘Langheck’-uitvoering, dus met verlengd bodywork aan de achterkant: een voor Jo Siffert en Derek Bell en een voor Pedro Rodriguez en Jackie Oliver. En ook Martini had een Langheck, de auto van Gérard Larrousse en Vic Elford. Bij Porsche hadden ze uitgerekend dat die Langheck een topsnelheid zou kunnen halen die zeker wel 20 km/u hoger lag.”

Gijs van Lennep, Dr. Helmut Marko, Martini International Racing Team, Porsche 917K

Photo by: Rainer W. Schlegelmilch

Chassis van magnesium

Gijs van Lennep stapte voor de editie van 1971 in een ‘Kurzheck’, die in tegenstelling tot de exemplaren van zijn stalgenoten dus geen verlengd bodywork had. Het meest bijzondere aan het exemplaar met nummer 917-053 was echter het chassis. In tegenstelling tot de overige exemplaren, die een buizenframe van aluminium hadden, was het chassis van de auto van Van Lennep gemaakt van magnesium. “Ze deden alles om de auto zo licht mogelijk te maken”, aldus Van Lennep. Het was ook te zien aan de kleur van de auto, die in tegenstelling tot de 917 Langheck niet zilver met rood en blauw was, maar wit als basiskleur had. Door de auto niet te spuiten kon er nog meer gewicht worden bespaard. “Nog niet zo lang geleden hoorde ik van een van de technici dat de auto zo licht was, dat er zelfs een extra olietank kon worden ingebouwd, om op het reglementair voorgeschreven minimumgewicht te komen. Met die extra olie kon de boel beter worden gekoeld.”

Dankzij de hogere topsnelheid eindigden de drie Langheck-917’s in de kwalificatie zoals verwacht vooraan. De pole ging naar de Gulf-Porsche van Pedro Rodriguez en Jackie Oliver. Van Lennep deelde de 917K met Helmut Marko, de Oostenrijker die tegenwoordig als autosportadviseur actief is voor Red Bull. Het duo kwalificeerde zich op de vijfde startplek.

De start van de 24 uur van Le Mans in 1971

Photo by: Rainer W. Schlegelmilch

Op zaterdag 12 juni 1971 ging de 39^ste editie van de 24 uur van Le Mans om klokslag 16.00 uur van start. Dat gebeurde dat jaar overigens voor het eerst middels een vliegende start. De traditionele Le Mans-start – waarbij de coureurs eerst vanaf de overkant van de baan naar hun auto’s moesten rennen, hun riemen vast moesten maken en dan pas weg konden rijden – was in 1970 afgeschaft. Het feit dat John Woolfe in 1969 in de eerste ronde verongelukte nadat hij uit zijn Porsche was geslingerd omdat hij bij de start zijn gordel niet had vastgemaakt, was waarschijnlijk de voornaamste reden voor het afschaffen van de oorspronkelijke Le Mans-start, die al sinds 1925 een traditie was.

In de eerste uren van de race wist de Kurzheck-Porsche van Van Lennep en Marko zich keurig in de top-tien te handhaven. Voor de race werd de Sunoco-Penske-Ferrari als de grootste bedreiging gezien voor de Porsches, maar deze kwam rond 20.15 uur al te stil te vallen en haalde niet het einde van de race. Ook Porsche bleef echter niet gevrijwaard van problemen. Een uur na de problemen bij Ferrari moest de Martini-Porsche van Elford/Larrousse namelijk de pits opzoeken met een oververhitte motor. Afgebroken bouten in het schoepenwiel van de koeling waren de boosdoener. “Daarop werd bij ons team besloten om die bouten voor de zekerheid maar te vervangen”, vervolgt Van Lennep. “Tijdens elke pitstop één, om niet onnodig veel tijd te verliezen.”

Gijs van Lennep, Dr. Helmut Marko, Martini International Racing Team, Porsche 917K

Photo by: Rainer W. Schlegelmilch

Na acht uur racen reed de 917 van Rodriguez en Oliver met 137 afgelegde ronden nog altijd aan de leiding. De Martini-917 van Van Lennep en Marko lag op dat moment vijfde in de race. In de nachtelijke uren spinde Mike Parkes in de Filipinetti-512 F echter van de baan, doken de twee Gulf-Porsches – die tot dat moment aan de leiding reden – met problemen de pits in en eindigde de ‘Pink Pig’ Porsche van Reinhold Joest zonder remmen in de vangrails bij Arnage. Halverwege de race lagen Van Lennep en Marko daardoor tweede met een ronde achterstand op de Montjuich-Ferrari. Toen deze met een defecte versnellingsbak eveneens was gestrand, kwam de Martini-Porsche 917K met startnummer 22 kort na vier uur 's nachts aan de leiding te liggen.

"Dan remmen we gewoon niet meer"

“We waren niet de snelsten, maar we bleven wel rijden en kwamen zo aan de leiding”, weet Van Lennep nog. Toch werden er ook bij zijn Porsche wat problemen geconstateerd. Aan het eind van de ochtend baarden met name de remmen zorgen. “Het was de eerste keer dat Porsche reed met gaten in de remschijven voor een betere koeling, dat had Piëch (de kleinzoon van Ferdinand Porsche en de ingenieur achter de 917, red.) bedacht. Er ontstonden wat scheurtjes rondom die gaten." Marko en Van Lennep hadden op dat moment al een aardige voorsprong opgebouwd, maar het wisselen van de remschijven zou dermate veel tijd kosten dat dit het duo waarschijnlijk de leiding zou kosten. Daarmee was de keuze snel gemaakt: “Marko en ik zeiden: “Dan remmen we gewoon niet meer.” Nou ja, bijna niet… Zo hebben we het volgehouden. Je moet soms ook een beetje geluk hebben en dat geldt zeker in Le Mans.”

Gijs van Lennep, Martini International Racing Team

Photo by: Rainer W. Schlegelmilch

Iconisch afstandsrecord

Na urenlang op eieren te hebben gereden stapte Van Lennep rond half drie voor het laatst uit de 917K en nam Marko voor het laatste anderhalf uur plaats achter het stuur. Na 24 uur racen kwam de Oostenrijker als eerste over de eindstreep en pakte hij zo samen met Van Lennep de overwinning. Voor beide coureurs was het hun eerste overwinning in de 24 uur van Le Mans. Op dat moment was het de grootste prestatie van een Nederlandse coureur ooit in de autosport. Nog noemenswaardiger was echter de afstand die Van Lennep en Marko af hadden weten te leggen. Met een afstand van 5.335 kilometer en een gemiddelde snelheid van 222,3 km/u vestigden beide heren namelijk een nieuw afstands- en snelheidsrecord dat 39 jaar stand zou houden.

Pas in 2010 werd het record van Van Lennep en Marko uit de boeken gereden. Van Lennep was er dat jaar zelf bij en zag hoe Mike Rockenfeller, Romain Dumas en Timo Bernhard met hun Audi R15 TDI de zege pakten en met een afstand van 5.410 kilometer een nieuw record vestigden. “Ik was wel blij dat het een Audi was, dan bleef het in ieder geval nog binnen de familie”, lacht Van Lennep. Wat is voor hem de voornaamste herinnering aan het succes? “Dat het revanche was voor die uitval in 1970. Het succes in 1971 maakte dat weer goed.”

De winnende Porsche van Van Lennep en Marko heeft sinds de overwinning een prominente plek in de verzameling van Porsche. De auto is te bewonderen in het Porsche Museum in Stuttgart, maar is ook af en toe op historische evenementen te aanschouwen zoals de Historic Grand Prix op Zandvoort, waar de 917K ook dit jaar van 16 tot en met 18 juli weer te bewonderen zal zijn. Om veiligheidsredenen kan er niet meer met de auto gereden worden. Het risico dat het magnesium, dat in de loop der tijd broos wordt, scheurt en daarmee het chassis breekt, is te groot.

Veel tijd om zijn Le Mans-zege te vieren was er in 1971 overigens niet voor Van Lennep. Een week later stond hij in Zandvoort namelijk aan de start van zijn allereerste Formule 1-race. In 1976 schreef hij de Franse autosportklassieker met Jacky Ickx als zijn teamgenoot opnieuw op zijn naam. Ook dat jaar verdedigde Van Lennep in de Martini-kleuren de eer van Porsche.