Honderd keer Indy 500: de legendes van de Speedway

Komende zondag wordt de befaamde 500-mijlsrace op de Indianapolis Motor Speedway voor de honderdste keer verreden. De Brickyard zag helden komen en gaan, maakte namen groot en liet er ook genoeg onderuit gaan. GPUpdate.net vertelt jullie het verhaal van de Indy 500 aan de hand van de grootste legendes.

Met Arie Luyendijk hebben we een in Amerika gevierde landgenoot. De inmiddels 62-jarige Sommelsdijker heeft als enige Nederlander ooit de Greatest Spectacle of Racing op zijn naam geschreven: Luyendijk zegevierde in 1990 en in '97. Hiermee behoort hij tot een select groepje namen dat de 500 meermaals wist te winnen. Luyendijk wist bovendien een getimede ronde af te leggen met een gemiddelde snelheid van 237.498 mijl per uur (382.216 km/u), tot op heden nog altijd de snelste ronde ooit.

Over wie de allergrootste Indy 500-legende ooit is valt te discussiëren. De officiële IndyCar-site organiseerde kortgeleden een fanvote, waarbij IndyCar-liefhebbers via een knock-outsysteem konden bepalen wie volgens hen de beste rijder uit de geschiedenis was. A.J. Foyt kwam als winnaar uit de bus.

Family affairs

Foyt is een viervoudig winnaar, iets wat naast hem alleen Al Unser en Rick Mears kunnen zeggen. De Super Tex, tegenwoordig 81 jaar, nam maar liefst 35 keer deel aan de befaamde wedstrijd: naast zijn vier zeges eindigde hij nog vijfmaal binnen de top-drie. Waar Foyt een lopend monument is in Indiana, heeft zijn nageslacht nooit de Borg Warner-trofee mogen vasthouden. Hoe anders is het bij de familie Unser: Bobby Unser won driemaal, jongere broer Al kwam vier keer als eerste over de bakstenen finishlijn. Dankzij de twee zeges van de zoon van Big Al, Al junior, komt de familie Unser in totaal op negen overwinningen.

De allergrootsten gaan meestal decennialang mee. Al Unser sr. boekte zijn eerste overwinning in 1970 en zegevierde met een compleet verschillend startveld in 1987 voor de vierde keer. Ook Rick Mears heeft een groot interval tussen zijn eerste en zijn vierde winst. De man uit Wichita, Kansas (die met zes poleposities recordhouder is) won in 1979, '84, '88 en '91.

Braziliaanse bravoure

Helio Castroneves gaat dit jaar andermaal een poging doen om in een adem met Unser, Foyt en Mears genoemd te worden. De Braziliaan kwam in 2001 voor het eerst op de Speedway, zag, en overwon, als rookie. Door er een tweede zege achteraan te plakken in 2002 groeide hij in korte tijd uit tot een levende legende: zijn derde zege, in 2009, zorgde ervoor dat de man met het iconische startnummer drie in een bijzonder rijtje terecht kwam. Sinds die derde overwinning doet Spider-Man verwoede pogingen om een vierde zege te boeken, wat hem tot op heden nog niet gelukt is. De laatste IndyCar-winst van de 41-jarige dateert van bijna twee jaar geleden, maar zijn twee poleposities van dit seizoen geven aan dat de snelheid nog steeds snor zit. Zou het dan in 2016 gaan gebeuren?

Louis Meyer behoort met Wilbur Shaw tot de vooroorlogse helden. Beiden wonnen drie keer: Meyer in 1928, '33 en '36, Shaw in 1937, '39 en '40. De in 1995 op 91-jarige leeftijd overleden Meyer was degene die de melk in Victory Lane introduceerde - in 1933 was het puur om de dorst te lessen, tegenwoordig biedt de Amerikaanse zuivelassociatie grof geld om de winnaar van het vloeistof te voorzien. Over Meyer gaat het geweldige verhaal dat zijn vrouw niet eens wist dat haar echtgenoot de Indy in 1928 had gewonnen: waar mevrouw Meyer bij een race van Louis' broer aan het kijken was, stond ze perplex toen de circuitomroeper de menigte aanmoedigde om Eddie Meyer de hand te schudden, "omdat hij de broer van de Indy 500-winnaar is!".

Shaw was de eerste rijder die twee Indy-zeges in successie behaalde, een prestatie die later door vier andere coureurs werd geëvenaard. Mauri Rose was de eerste van die vier: na in 1941 de winst te hebben moeten delen met Floyd Davis (Rose nam Davis' wagen over nadat de bougie van zijn eigen bolide kapot ging), won hij in '47 en '48.

Naast Bobby Unser en Castroneves zijn Johnny Rutherford en Dario Franchitti de overige drievoudige winnaars. Waar Franchitti in Europa geen introductie behoeft, zal de naam van Rutherford wat onbekender zijn, zeker voor de jongere lezer. De nu 78-jarige Lone Star JR won pas in zijn elfde deelname, maar schreef de belangrijkste race in de Amerikaanse openwielracerij daarna nog tweemaal op zijn naam. Rutherford was tegen het einde van de jaren '70 de belangrijkste uitdager van mannen als Foyt, de Unsers en Mears.

Een vloek op Indianapolis

Er zijn een paar bekende families op de Brickyard: de familie Rahal kan dankzij zoon Graham in het rijtje meervoudige winnaars terecht komen, mocht de 27-jarige dit jaar zegevieren, aangezien vader Bobby Rahal in 1986 de concurrentie de hielen liet zien. Een nog veel bekendere familie is die van Andretti. In de historie van de 500 deed maar liefst 72 keer een rijder met deze achternaam mee, slechts één keer wist een lid van de familie met Italiaanse roots te winnen. Mario Andretti, wereldkampioen Formule 1 van 1978, zegevierde in 1969. De kus die zijn teameigenaar Andy Granatelli hem op de wang gaf wordt gezien als het begin van de Andretti-curse, de vloek die op de familie rust.

Na Mario's zege in 1969 wist hij tijdens drie latere edities de meeste ronden aan de leiding te rijden, maar geen enkele van deze races werden winnend afgesloten. Zoon Michael ging de boeken in als degene met de meeste ronden vooraan in de edities van 1991 en 1992, maar kwam nooit als eerste over de meet. Michael's zoon Marco leek in 2006 op weg naar een sensationele overwinning in zijn debuutjaar, maar de destijds 19-jarige werd op de meet gepiepeld door Sam Hornish jr. Ook Marco kan een jaar overleggen waarin hij de meeste ronden aan kop ging, maar een crash vlak voor het einde maakte in 2012 een einde aan zijn winstaspiraties. Kan Marco in 2016 na 47 jaar de vloek verbreken en eindelijk weer een zege binnenhalen voor de Andretti's?

"I told you, bro, I'm big in Indianapolis"

Emerson Fittipaldi, Dan Wheldon en Juan Pablo Montoya zijn naast Luyendijk voor ons Nederlandstaligen de bekendste mannen die tweemaal zegevierden. Fittipaldi deed het vijftien jaar na zijn laatste titel in de F1 voor het eerst en won zijn tweede 500 in 1993 op 46-jarige leeftijd. Over Wheldon, die eind 2011 op 33-jarige leeftijd om het leven kwam na een verschrikkelijk ongeval op de oval van Las Vegas, wordt gezegd dat hij wel meer overwinningen op de Speedway had kunnen boeken. De overgrote meerderheid van het publiek zou het hem in ieder geval hebben gegund. De betreurde Brit wist dat zelf trouwens maar al te goed: "I told you, bro, I'm big in Indianapolis", zei hij ooit tegen goede vriend Franchitti over zijn populariteit.

Van de Indy 500-deelnemers van dit jaar zijn er vier rijders die eenmaal wisten te winnen. Buddy Lazier (1996), Scott Dixon (2008), Tony Kanaan (2013) en Ryan Hunter-Reay (2014) zullen alle vier proberen om er een tweede zege aan toe te voegen. Ook Montoya tracht om zijn zeges van 2000 en '15 een vervolg te geven. De Colombiaan is inmiddels 40 jaar oud, maar op de Speedway geldt: Age is not important, unless you're a cheese.

Door: René Oudman