KNAF-talentcoach Sanne van Paassen: “Het gaat om de mindset”

In 2019 stapte voormalig Formule 1-coureur Giedo van der Garde op als bondscoach bij de KNAF. Een verschil in visie leidde er toe dat na anderhalf jaar ieder weer zijn eigen weg ging. De Nederlandse autosportfederatie ging op zoek naar een opvolger en kwam uit bij Sanne van Paassen, die voor het Centrum Topsport en Onderwijs werkzaam was en als lifestyle coach al actief was voor de KNAF.

“Toen die rol van talentcoach beschikbaar kwam, vroeg Maarten van Wesenbeeck, de general manager bij de KNAF, me of het niets voor mij was”, laat Van Paassen in een interview met Motorsport.com weten. “Dat had vooral te maken met dat ik ervaring heb met topsport. Natuurlijk is veldrijden iets heel anders dan autoracen, maar er zijn ook overeenkomsten. In het veldrijden heb je ook te maken met verschillende soorten wegdek en dat je materiaal in orde moet zijn. Er zijn wel degelijk raakvlakken.”

Op de eerste plaats is de mentaliteit die nodig is om in beide sporten - of eigenlijk in elke sport - de absolute top te bereiken, dezelfde. “Het gaat om je mindset”, aldus Van Paassen. “Het gaat erom dat je in een bepaalde state of mind komt. Ik heb het daarbij vaak over peak performance. We streven vaak naar high performance maar vergeten vaak rust te pakken. Peak performance houdt in dat je heel bewust je eigen randvoorwaarden creëert om je piekmoment te realiseren. Vergelijk het met het beklimmen van een berg. Nadat je de top hebt gehaald - een race hebt gereden - is het belangrijk om van de afdaling te genieten, even te ontspannen. Het gaat om het vinden van de juiste arbeid-rust verhouding. Wanneer trap je mentaal op het gaspedaal en wanneer op de rem?”

Mentale en commerciële skills

Van Paassen helpt het Nederlandse autosporttalent dus mentaal sterker voor de dag te komen. “Dat mentale aspect is heel belangrijk”, stelt Van Paassen. “Ik sprak eens een coureur die zei dat hij helemaal kapot was en geen zin meer had om te trainen. Hij had geen idee wat er met hem aan de hand was, had nota bene net nog een race gewonnen. Ik zei: ‘Laat me raden: je stond ’s ochtends op, ging dit en dit en dit doen en reed vervolgens je wedstrijd. Daarna moest je naar het podium, stond je de pers te woord, had je een debrief en volgde er nog een feestje, waarna je je moest haasten om je vlucht te halen. Dat bleek inderdaad zo te zijn. Die jongens vergeten nog wel eens dat naast het leveren van de fysieke prestatie alles daaromheen ook energie kost. Maar daar kun je mee spelen. Je moet weten wanneer je bij moet schakelen en wanneer je terug moet schakelen.”

Van Paassen spreekt de KNAF-talenten geregeld één op één en organiseert elke week een online groepssessie. Bij dat laatste komen allerhande zaken aan bod waarmee de coureurs in de praktijk geheid te maken krijgen. Zo gaat het tijdens het groepsprogramma bijvoorbeeld over hoe je een team om je heen bouwt. Ook is er aandacht voor de commerciële kant van de sport. “Het is als sporter niet alleen van belang om je mentale skills te ontwikkelen, maar ook je commerciële skills”, weet Van Paassen, die Bedrijfs- en Consumentenwetenschappen heeft gestudeerd aan de Wageningen Universiteit. “Ik heb al eens een salestrainer en een brandingspecialist ingeschakeld voor een workshop. Want we kunnen wel heel enthousiast aan de slag gaan met hoe je met focus om moet gaan, als het budget niet geregeld is, dan hebben die dingen helemaal geen nut. Die zaken moeten eerst voor elkaar zijn voordat we naar de performance in de auto kunnen gaan kijken.”

Tekst gaat verder onder de foto

TeamNL-talent Kas Haverkort in zijn auto.

TeamNL-talent Kas Haverkort in zijn Formula Regional European Championship by Alpine-auto.

Foto: Dutch Photo Agency

Toekomst

Hoe je nog meer uit de afstelling van een auto kan halen, nog meer snelheid mee kan nemen door een bocht of waar je het beste een inhaalactie kan plaatsen op een bepaald circuit, met dat soort vragen hoeven de coureurs uiteraard niet bij Van Paassen aan te kloppen. Daarmee kunnen ze terecht bij Atze Kerkhof, die met zijn bedrijf Adrenaline Control simtrainingen verzorgt voor de KNAF-talenten. Voor een-op-een coaching op het circuit zijn jonge rijders veelal aangewezen op meer ervaren rijders die hun diensten aanbieden, zoals Giedo van der Garde tot voor kort Thomas ten Brinke onder zijn hoede had. Dergelijke begeleiding is financieel echter niet voor iedereen weggelegd. Gevraagd of de KNAF op dit vlak meer zou kunnen doen, antwoordt Van Paassen: “Dit is zeker een ontwikkelpunt. Ik denk dat we al mooie dingen voor elkaar hebben gekregen, maar als het gaat om het rijden an sich zou er misschien nog wel een stap gemaakt kunnen worden.”

Kijkend naar de toekomst zou Van Paassen graag zien dat de begeleiding van jonge autosporters in bredere zin naar een hoger plan wordt getild. “Ik heb in het verleden wel eens een workshop gegeven voor ouders en andere coaches en trainers binnen de autosport, om hen te helpen met vragen als hoe je als begeleider iemand naar een hoger niveau kan tillen en hoe je een coureur kan triggeren om stappen te blijven zetten”, aldus Van Paassen, die denkt dat jonge rijders zo in de karting al een betere start kunnen krijgen. Daarnaast ziet ze dat haar pupillen veel tijd en energie kwijt zijn aan praktische zaken, zoals het boeken van reizen naar races. Ook daar is nog winst te behalen, denkt Van Paassen. “Ik zou het heel tof vinden als we de jongens op bepaalde vlakken kunnen ontzorgen. Maar daarvoor moet een systeem worden gebouwd, dat is echt een meerjarenplan.”

Buddies

Uiteindelijk blijft het wel aan de coureur zelf om iets van zijn of haar carrière te maken, benadrukt Van Paassen: “Dat is wel iets waar ik echt op hamer. Jij bent hier de autocoureur. Jij wil carrière maken en naar de Formule 1. Jij weet wat je daarvoor nodig hebt. Ik zal je zo goed mogelijk proberen te helpen door je te prikkelen, nieuwe inzichten te geven en vragen te stellen. Maar jij bent degene die daar vervolgens mee aan de slag moet.“ De rijder moet volgens Van Paassen te allen tijde 'in de lead' blijven. "Ik zie nog te veel coureurs achterover hangen en dingen doen alleen omdat papa of mama dat zegt of omdat hun trainer dat zegt. Maar ik wil dat ze hun eigen stem gaan ontwikkelen en hun eigen carrière vorm gaan geven. Bij elke stap die ze maken is het belangrijk dat ze steeds meer verantwoordelijkheid nemen, zodat ze uiteindelijk in staat zijn om hun eigen begeleidingsteam aan te sturen.”

Van Paassen spreekt vol enthousiasme over haar rol als talentcoach bij de KNAF: “Mijn grootste passie is om anderen te helpen om beter te presteren.“ Daarnaast kan ze genieten van hoe de talenten uit de KNAF-programma's ook van elkaar leren. “Dat is de kracht van de groep, daar geloof ik heel erg in. Winnen doe je samen. Daar heb je buddies voor nodig.”

Wat de coureurs zeggen…

KNAF Talent First-coureur Richard Verschoor: “We hebben in de afgelopen jaren meerdere mensen op die positie gehad bij de KNAF en ik denk dat Sanne de beste is tot nu toe. Ik ben heel tevreden over haar. We zijn samen goede stappen aan het maken. Dat we iemand uit het veldrijden als coach kregen, daar keek ik niet vreemd van op. Ze vertelt ons natuurlijk ook niet hoe we moeten racen, maar kan ons wel met heel veel andere dingen helpen.”

“In topsport komen veel dingen namelijk wel op hetzelfde neer. Je hebt misschien te maken met verschillende fysieke inspanningen, maar veel daaromheen is hetzelfde”, aldus de Formule 2-coureur van MP Motorsport. “Er komt veel meer bij kijken dan dat ene moment dat je een sporter op tv bezig ziet. Daar gaat heel veel aan vooraf. En of je nu aan het racen, aan het wielrennen of aan het voetballen bent, wat er allemaal om een wedstrijd heen gebeurt, is op het hoogste niveau in grote lijnen wel hetzelfde.”

“We zitten vaak met elkaar om tafel om te kijken waar we nog dingen kunnen verbeteren”, vervolgt de voormalig Macau Grand Prix-winnaar over de rol van Van Paassen. “Ze is een echte performance coach en speelt heel goed in op hoe iemand zich voelt. Ik zie haar programma gewoon als een goede aanvulling op de dingen die ik sowieso al uit mezelf doe.”

Tekst gaat verder onder de foto

Richard Verschoor in de pitbox van MP Motorsport.

Foto: Dutch Photo Agency

“Wat Sanne me vooral heeft geleerd is om meer de regie te nemen in mijn eigen leven en dan natuurlijk met name wat betreft het racen. Als iets niet goed gaat, zal ik op de eerste plaats naar mezelf moeten kijken, om te zien wat ik zelf kan doen om het wel voor elkaar te krijgen. En je moet je door niemand laten wijsmaken dat je iets niet kan. Dat had ik sowieso al heel sterk van mezelf, maar is dankzij Sanne nog verder verbeterd. Er waren in het verleden wel momenten dat ik dit niet toepaste.” Zelf de regie nemen is vooral in de autosport belangrijk, aangezien je als coureur van veel partijen afhankelijk bent. “Ik moet naast het rijden veel dingen zelf regelen”, vertelt Verschoor, die onder andere zelf steeds op zoek moet naar sponsors. “Er zijn heel veel mensen die van alles beloven, maar soms komt daar niets van terecht. Dan moet je zelf de regie nemen en de dingen zelf maar oplossen, in plaats van zeuren dat iets niet gebeurt.”

De 20-jarige Verschoor is blij met de ondersteuning die hij krijgt vanuit de KNAF: “Ik denk dat het met name dit jaar enorm verbeterd is. Ik heb in het verleden vaak aangegeven dat het beter kon, vooral als het gaat om wat er voor een coureur na de Formule 4 en Formule Renault komt. Ik ben daar altijd heel eerlijk over geweest. Maar ik denk dat de KNAF dit heel goed heeft opgepakt. Vooral in de laatste maanden heb ik veel positieve veranderingen gezien. Ik heb nu ook veel meer het gevoel dat ik echt deel uitmaak van een talentenprogramma, in plaats van dat ik alleen maar met een logo op mijn auto rij.”

Tekst gaat verder onder de foto

Colin Caresani poseert op het circuit van Zolder.

Colin Caresani tijdens een testdag op het circuit van Zolder.

Foto: Raf van der Linden

KNAF Academy-lid Colin Caresani, dit jaar actief in de BMW M2 Cup: “De coaching van Sanne is vooral gericht op het mentale aspect. Dat ze niet veel van autosport weet, maakt in mijn ogen dus niet echt uit. Heel veel dingen zijn in elke sport wel hetzelfde. Bijvoorbeeld als het gaat om hoe je met druk omgaat, waar je focus ligt en hoe je toewerkt naar een moment waarop je op je best moet zijn. Maar ook welke situatie het beste voor jou werkt. Zo vinden sommige coureurs het fijn om voor de race een praatje met hun engineer te maken, terwijl ik het fijn vind om tien minuten voor de race even helemaal alleen te zijn. Dat soort dingen. Sanne heeft daarnaast veel verstand van sporten in het algemeen en daarmee dus ook van zaken als blessures en supplementen. Die kennis kan ze ook in onze sport toepassen.”

“Ik heb al veel van Sanne geleerd”, vervolgt de regerend Nederlands en Benelux Ford Fiesta Sprint Cup-kampioen. “Vooral als het gaat om het hebben van een peak performance mindset. Als sporter word je heel vaak verteld dat je een high performance mindset moet hebben; dat je altijd moet kunnen presteren en altijd 'on point' moet zijn. Maar in werkelijkheid is dat helemaal niet zo. Vooral tijdens raceweekenden waarbij je maar vier of vijf keer de baan opgaat en twee races hebt, moet je ervoor zorgen dat je alleen op die momenten optimaal presteert. Een hele dag vol in je concentratie zitten, dat gaat ook niet. Dat is een van de dingen waar we met Sanne aan hebben gewerkt en waar ik ook direct veel aan heb gehad. Het gaat erom dat je op de momenten dat je moet presteren die peak performance kunt leveren. Dus niet dat je bij het bestuderen van de data al helemaal gestrest en gefocust bent.” Caresani prijst Van Paassen ook om haar aanstekelijke enthousiasme: “Ze is super blij en dat werkt heel erg motiverend. Als je met haar aan iets werkt, dan wil je daar ook meteen mee aan de slag gaan.”

De 17-jarige coureur uit Aerdenhout toont zich content met de support die hij momenteel krijgt als lid van de KNAF Academy. “Vooral sinds Sanne erbij is gekomen, is de steun van de KNAF erg belangrijk en waardevol voor mij”, aldus Caresani, die een leven als betaald GT3-coureur 'en het liefst voor BMW' ambieert. “Het KNAF-programma helpt me niet per se bij het rijden op het circuit, maar wel bij alle voorbereidende zaken, waaronder het fysieke gedeelte en het kunnen volgen van simtrainingen. Eigenlijk bij alles wat er om het circuit heen gebeurt, daar helpt de KNAF mij bij.”