Verboden radicale concepten: De X-Wings van Tyrrell

In 1997 introduceerde Tyrrell in de zoektocht naar meer downforce een nieuw concept: de X-Wings. Deze opvallende vleugels veroorzaakten een korte, intense ontwikkelingsstrijd totdat de FIA ingreep.

Het begon allemaal toen het kleine team een maas in de regelgeving ontdekte. Daardoor konden vleugels hoog boven de sidepods geplaatst worden waardoor ze een vrije luchtstroom pakten om meer neerwaartse druk te produceren.

Verandering breedte chassis voor 1998

Illustratie: Giorgio Piola

Tyrrell maakte in 1997 maar tijdens een handvol races gebruik van deze opvallende X-Wings. Dat deed men enkel op circuits waar men zocht naar een maximale hoeveelheid neerwaartse druk. In Monaco scoorde Mika Salo met de vijfde plaats de eerste en enige punten van het team van dat jaar. Teamgenoot Jos Verstappen eindigde het jaar puntloos.

De nieuwe reglementen voor het seizoen 1998, waarbij de wagens smaller werden en gegroefde banden hun intrede deden, speelden Tyrrell in de kaart. De X-Wings zouden wat van de nadelige gevolgen compenseren. 

Tyrrell 026 1998 X-wings

Illustratie: Giorgio Piola

De 026 werd ontworpen met de X-Wings en de bijbehorende voordelen in het achterhoofd en de opvallende vleugels werden niet langer gezien als een toevoeging voor bepaalde circuits.

Men vermoedde dat de X-Wings tot wel vijf procent van de totale downforce van de wagen kon genereren. Die significante winst zorgde ervoor dat nog eens vier andere teams snel dezelfde weg insloegen. Ferrari, Prost, Jordan en Sauber kwamen allemaal met hun eigen varianten.

Op dat moment vond de FIA het welletjes en vreesde dat de kwestie snel uit de hand zou kunnen lopen: de elementen werden verboden. De 026 kon mede door dit verbod nimmer een vuist maken en de formatie eindigde het seizoen puntloos. Dat had ongetwijfeld ook te maken met het niet al te illustere rijdersduo Ricardo Rosset - Toranosuke Takagi. Het was tevens het laatste seizoen van Tyrrell in de Formule 1: eigenaar Ken Tyrrell had de boel verkocht aan British American Racing. 

In onderstaande gallery gaan we verder in op de ontwikkeling en de redenen waarom het concept verboden werd.

Mika Salo achter het stuur van de Tyrrell 025 in Monaco. De rode verf op de X-Wing was bedoeld voor de herkenning.

Teamgenoot Jos Verstappen reed met gele vleugels. Feitelijk was dit de voorloper van de gekleurde onboard-camera’s die men vandaag de dag gebruikt om de wagens te onderscheiden.

Jos Verstappen op de limiet in Monaco.

Mika Salo in de straten van Monaco in zijn Tyrrell 025 voorzien van X-Wings.

Damon Hill in de Jordan 198, die in 1998 was voorzien van X-Wings voordat de FIA de elementen verbood.

Jordans versie van de X-Wings.

Ferrari wilde op de F300 eveneens de X-Wings gebruiken.

Een achteraanzicht van de Ferrari F300 laat mooi zien hoe hoog en breed de X-Wings werden geplaatst.

De vleugels maakten het bijtanken wel een stuk lastiger, wat de veiligheid niet ten goede kwam. Dat was een van de redenen waarom de FIA het concept verbood.

Sauber installeerde eveneens X-Wings op de C17 in de zoektocht naar meer neerwaartse druk.

Het ontwerp van Sauber leek echter veel kwetsbaarder dan de oplossingen van de concurrenten.

Ook Prost experimenteerde met de X-Wings maar zij kozen voor een enkele montagesteun.

12