Uitgelegd: Parc fermé in F1: Wat is het, controle, regels en meer

In de Formule 1 zoeken de teams continu de limiet op om minimale tijdsverbeteringen te vinden. Ondertussen is het aan het bestuursorgaan, de FIA, om een oogje in het zeil te houden om te garanderen dat iedereen zich aan de regels houdt.

Een belangrijk onderdeel van dat proces bestaat uit het doorlopen van zogenaamde legaliteitscontroles op de auto's die in het parc fermé geparkeerd staan. Maar wat houdt het parc fermé precies in en wat voor gevolgen heeft dit voor de teams? De antwoorden op deze en meer vragen vind je hier.

Wat betekent parc fermé in de Formule 1?

Letterlijk vanuit het Frans vertaald betekent parc fermé 'gesloten park'. Daarmee wordt verwezen naar een afgesloten gebied op het circuit waar de auto's een technische keuring ondergaan om de veiligheid en legaliteit te controleren. Feitelijk dus een heel dure parkeerplaats.

In de Formule 1 zoals we die nu kennen wijst het parc fermé ook naar momenten gedurende een Grand Prix-weekend waarin de auto's in de pitboxen van de teams staan, maar dan wel onder het toeziend oog van een scrutineer, ofwel controleur. Teams zijn dan beperkt in hun mogelijkheden om aan de auto te sleutelen.

Onder de controles in parc fermé vallen gewichtsmetingen, evenals metingen voor de afmetingen van de bolide. Deze worden uitgevoerd middels lasertechnologie. Daarnaast worden materiaaltests uitgevoerd, om zeker te zijn dat alle onderdelen gecontroleerd zijn en aan de norm voldoen.

Wat is het verschil tussen parc fermé en parc fermé-omstandigheden? 

Het parc fermé is een afgezette zone waarin de FIA haar controles uitvoert en de teams beperkte toegang hebben. Dit gebied bevindt zich bij de FIA-garages, die zich vaak in de buurt van het podium bevinden zodat de top drie van een race zich snel richting de ceremonie kan begeven. 

In het parc fermé-gebied kan er niet aan de auto gewerkt worden. Wel moeten drie monteurs en het benodigde materiaal aanwezig zijn om de systemen van de auto uit te zetten, de apparatuur koel te houden en om de controleurs te helpen bij het proces.

Als de parc fermé-omstandigheden van kracht zijn, dan kunnen de auto's zowel op de baan rijden als in de garage staan. De teams kunnen aan de auto zitten, maar mogen slechts een beperkt aantal veranderingen doorvoeren.

Max Verstappen rijdt naar het podium.

Foto: Andy Hone / Motorsport Images

Wanneer moeten de F1-auto's naar parc fermé?

De teams krijgen tijdens een raceweekend regelmatig een oproep om naar het parc fermé te komen, maar krijgen ook vaak te maken met de parc fermé-omstandigheden. Aan het begin van een raceweekend controleren de teams eerst zelf hun bolides. Zij verklaren dan dat deze aan de regels voldoen, maar aangezien de teams de limieten wel eens opzoeken voert de FIA na een vrije training op minstens zes auto's een controle uit in het parc fermé.

De teams kunnen aan de afstelling van de auto sleutelen tot aan de start van de kwalificatie. Zodra het licht in de pitstraat op groen springt voor Q1, dan zijn de parc fermé-omstandigheden van kracht. Deze gelden tot aan de start van de race, waardoor de teams zich voor de kwalificatie al op de race-afstelling moeten focussen.

Elke auto die Q3 niet bereikt gaat terug naar de pitbox van het team, waar de auto onder parc fermé-omstandigheden goed in de gaten gehouden wordt door een steward. Elke auto van de coureurs die in Q3 om de tien eerste startplekken strijden, moet na de kwalificatie door naar het fysieke parc fermé. Daar volgen de controles op veiligheid en legaliteit. Vervolgens worden deze teruggebracht naar de pitbox, waar een scrutineer alles goed in de gaten houdt omdat hier nog altijd de parc fermé-omstandigheden van kracht zijn.

Parc fermé na de race

Na de race moeten alle auto's van de gefinishte coureurs direct naar parc fermé voor de bekende legaliteits- en veiligheidscontroles. Dit neemt zo'n één tot twee uur in beslag, in sommige gevallen zelfs meer. Na deze checks keren de auto's terug bij de teams. De FIA selecteert op basis van willekeur elk weekend één auto om grondiger te inspecteren. Omdat er dus nog sprake kan zijn van onregelmatigheden en er straffen kunnen volgen, is de feitelijke uitslag van de race pas lang na de podiumceremonie vastgesteld en bevestigd.

Hoe werken de parc fermé-omstandigheden?

Voordat de auto's de pitstraat verlaten voor de kwalificatie, moeten de teams de technisch afgevaardigde van de FIA voorzien van een afstellingsheet. De teams moeten zich dan de rest van het weekend houden aan die afstelling voor zowel de kwalificatie als de race. Toch kunnen teams nog wel enkele werkzaamheden uitvoeren, waaronder het vervangen van onderdelen voor een identiek exemplaar. Het aanpassen van een onderdeel of de afstelling van de ophanging is dan niet toegestaan.

Per auto wordt er één scrutineer aangewezen die erop moet toezien dat er geen ongeoorloofde werkzaamheden worden uitgevoerd onder parc fermé-omstandigheden. Mocht een team de regels breken, dan moet de betreffende coureur de race vanuit de pitstraat starten.

Wat mogen de teams wél doen onder parc fermé-omstandigheden?

Veel beperkingen tijdens de parc fermé-omstandigheden dus, maar de teams mogen wel degelijk wat werk uitvoeren. In de FIA-regels is vastgesteld dat er meer dan twintig specifieke zaken mogen gebeuren tijdens de parc fermé-omstandigheden. Als er iets niet op de lijst staat maar het team dat wel wil uitvoeren, dan moet er schriftelijke toestemming komen. 

Wat mag er dan wél gebeuren? Ten eerste mogen de motoren gestart worden. Ook mag het team brandstof toevoegen of uit de auto halen en kan er een brandstofontluchter worden aangebracht. De bougies kunnen worden verwijderd om de interne motor te inspecteren en de cilindercompressie te controleren. Energieopslagsystemen kunnen ook worden opgeladen of ontladen.

Bovendien kan het remsysteem ontlucht worden, kan er motorolie afgetapt worden en kunnen persgassen afgetapt of toegevoegd worden. Andere vloeistoffen kunnen ook afgetapt of toegevoegd worden, mits dit wel de originele vloeistof is.

Ook mogen teams de banden en de bevestigingen weghalen, vervangen of opnieuw balanceren. Daarnaast mogen de teams de bandenspanning controleren. Er kunnen verwarmings- of koelapparaten worden gemonteerd en er kan een startaccu worden aangesloten zodat de elektronica via een fysieke verbinding toegankelijk is.

De voorvleugel mag aangepast worden, maar enkel door bestaande onderdelen die goedgekeurd zijn. Er mogen dus geen nieuwe onderdelen aan de voorvleugel toegevoegd of vervangen worden en er mag niks van deze voorvleugel verwijderd worden. Het bodywork kan verwijderd worden en er mogen cosmetische aanpassingen doorgevoerd worden. Tevens is het toegestaan om tape toe te voegen en mogen de teams elk onderdeel van de auto schoonmaken. 

De onboard-camera's, het marshalsysteem en de timingtransponders kunnen verwijderd, gecontroleerd en opnieuw geplaatst worden. Ten slotte mogen de teams aanpassingen maken aan de spiegels, gordels en pedalen en mag de drinkfles gevuld worden tot een maximum van 1,5 liter.

Alle onderdelen die de teams van de auto halen voor de veiligheidscontroles, moeten in het zicht van de aangewezen scrutineer blijven. Om de zaken af te ronden moeten alle onderdelen weer op de juiste manier gemonteerd worden voordat de auto de pitstraat verlaat.

Max Verstappen in parc fermé na de kwalificatie.

Foto: Charles Coates / Motorsport Images

Wat als een auto beschadigd is?

Wat dan wel een grijs gebied is binnen deze parc fermé-reglementen, is wanneer een auto beschadigd is geraakt. Binnen de regels is de 'reparatie van echte schade door een ongeluk' toegestaan, wat nog ruimte laat voor verschillende interpretaties. De bolides hebben regelmatig nog wat opknapwerkzaamheden nodig na een kwalificatie, met name de onderdelen die laag bij de grond liggen zoals de vloer, diffuser of voorvleugel. Deze kunnen beschadigd raken door debris of gewoonweg het rijden over de kerbstones. Als een coureur van de baan vliegt, kan dat al snel een stuk meer werk worden.

Mocht een team een onderdeel moeten vervangen vanwege schade, dan moet het team een geschreven verzoek sturen naar de technisch afgevaardigde van de FIA. Daarin moet het team duidelijk maken welke onderdelen vervangen moeten worden. Ook hier geldt: alle vervangende onderdelen moeten hetzelfde zijn als het origineel. Als het team toestemming heeft gekregen, dan mag de reparatie uitgevoerd worden. Net als al het andere werk onder parc fermé-omstandigheden moet daar een scrutineer bij aanwezig zijn. De onderdelen die verwijderd zijn zullen dan bij de FIA terechtkomen, die de onderdelen bewaart.

In noodgevallen, zoals tijdens de kwalificatie of op de startgrid voorafgaand aan de race, mogen er ook zonder toestemming onderdelen vervangen worden, mits er genoeg reden is om te geloven dat er toestemming zou zijn en de scrutineer deze onderdelen heeft gezien.

Hoe zit het met het verwisselen van de versnellingsbak en krachtbron?

Wil het team voorkomen dat het een gridstraf krijgt, dan moeten bepaalde onderdelen een aantal races gebruikt worden alvorens deze vervangen worden. Bij zo'n straf wordt er niet gekeken of de vervanging nodig was vanwege een crash, een uitvalbeurt of puur voor de prestaties van de bolide. Versnellingsbakken moeten minstens zes races gebruikt zijn voordat deze zonder straf verwisseld kunnen worden. Als een team vóór die zesde race al een vervangende versnellingsbak nodig heeft, dan komt dat op een gridstraf te staan. Als een team het chassis moet vervangen, bijvoorbeeld door een scheur na een crash, dan moet zij vanuit de pitstraat starten.

Zo rechttoe rechtaan als dit is voor de versnellingsbak en het chassis, zo complex is het voor de krachtbron. Deze bestaat namelijk uit meerdere onderdelen waarbij elk element een bepaald aantal keren vervangen mag worden voordat er een straf wordt uitgedeeld. Teams kunnen zelf bepalen wanneer zij deze onderdelen vervangen.

Tijdens een seizoen mogen de teams niet meer dan drie verbrandingsmotoren, drie motor generator units-heat (MGU-H), drie turbochargers, twee energieopslagsystemen, drie motor generator units-kinetic (MGU-K) en acht uitlaatsystemen gebruiken. Gaat een team over de limiet heen van een van deze onderdelen, resulteert dat in een gridstraf. Bij het eerste vergrijp levert dat tien plaatsen straf op per vervangen onderdeel, bij het tweede en verdere verzoeken vijf plaatsen. Als de straf meer dan vijftien plaatsen betreft, dan moet de coureur achteraan starten.

Hoe wordt het gebruik van de motoren gecontroleerd?

De FIA verzegelt alle onderdelen van een krachtbron voordat deze voor de eerste keer gebruikt worden. Dit moet duidelijk maken dat het om een nieuwe motor gaat en zorgt ervoor dat er geen belangrijke bewegende delen kunnen worden gereviseerd of vervangen. Deze verzegelingen worden weggehaald zodra de krachtbron in gebruik is, maar binnen twee uur na het einde van het parc fermé na afloop van de race worden alle krachtbrononderdelen opnieuw verzegeld om er zeker van te zijn dat deze niet gebruikt of gedemonteerd kunnen worden tussen de race-evenementen.

Bij de eerstvolgende race waarbij diezelfde krachtbron gebruikt wordt, haalt de FIA de verzegelingen er weer af en moeten alle onderdelen in de garage blijven wanneer deze niet gebruikt worden. Deze mogen niet gestart worden tenzij ze op een deelnemende auto gemonteerd zijn.

Wanneer mogen de teams aan hun auto's werken?

De teams hebben na de kwalificatie drieënhalf uur om aan de auto te werken voordat zij moeten stoppen. De auto's worden 's nachts afgedekt en de FIA brengt ook hier zegels aan om ervoor te zorgen dat deze niet aangeraakt worden. In sommige gevallen kunnen de teams toestemming van de technische afgevaardigde krijgen om een van de auto's buiten te laten staan voor marketingdoeleinden. Dan mag er niks aan de auto gebeuren en moet deze uiterlijk twee uur na de oorspronkelijke deadline afgedekt en verzegeld zijn.

Op zondagochtend, vijf uur en tien minuten voor de start van de opwarmronde, kunnen de zegels en doeken van de auto af en mogen de teams er weer aan sleutelen – onder de parc fermé-omstandigheden natuurlijk. Eén uur voor de start van de race worden de teams geïnformeerd over de werkzaamheden die de andere teams in die tijd hebben uitgevoerd, wat soms tot interessante verhalen kan leiden. 

F1-coureurs op de grid in de regen.

Foto: Mark Sutton / Motorsport Images

Parc fermé-regels als het regent

Een element dat voor een versoepeling van de parc fermé-omstandigheden kan zorgen, is regen. Aangezien afstellingen voor een race op een droge baan niet goed zullen werken op een natte baan, kan de wedstrijdleiding op basis van 'een verandering in weersomstandigheden' besluiten om de regels lichtjes te versoepelen. In het geval van regen mogen de teams de brake ducts en de radiatorleidingen vervangen om de koeling te verminderen of vergroten en de pitotbuizen, die voor de meting worden gebruikt, wijzigen.

Daarnaast kunnen teams de hoofdsteun van de coureurs verwisselen. Teams hebben drie verschillende soorten hoofdsteunen voor drie verschillende temperatuurbereiken. De wedstrijdleiding geeft in dat geval ook aan welk type hoofdsteun de teams moeten gebruiken. Eenmaal op de grid kunnen de teams, mits de omstandigheden nat genoeg zijn om het officieel een 'regenrace' te noemen, de slicks inwisselen voor de regenband of de intermediates.