Special: Als het geld op is

De Grand Prix van Turkije was de eerste race sinds de Grand Prix van China in 2005 waar slechts tien teams aan de start verschenen. Het team van Super Aguri moest zich noodgedwongen terugtrekken uit de sport, nadat het er niet in slaagde om een goede koper te vinden. Super Aguri schaart zich zo in de lange lijst van teams die de sprong in het diepe niet overleefden. Vandaag in de special: Als het geld op is.

[img,99559,right,Perry McCarthy naast de hopeloze Andrea Moda]Een beroemde uitspraak van een niet nader genoemde teambaas luidde ooit: "Als je een miljoen wilt, zorg dan eerst dat je tien miljoen hebt en begin dan een Formule 1-team." Een team in de hoogste klasse van de autosport vreet geld. Dat hebben vele gelukzoekers wel ondervonden. Aan het einde van de jaren '80 en het begin van de jaren '90 schoten de kleine Formule 1-teams, geleid door soms wat schimmige figuren, als paddestoelen uit de grond. Teams als Eurobrun, Life en Andrea Moda hebben hun plaatsje in de geschiedenisboeken alleen verdiend door in het 'niet gekwalificeerden'-lijstje voor te komen. Deze teams hielden het in de regel dan ook slechts een paar jaar vol, misschien nog niet eens zo lang, voordat ze met de staart tussen de benen vertrokken.

[img,90512,left,Alesi in de Prost]Er zijn echter ook teams geweest die een stuk serieuzer te werk gingen. Neem Prost Grand Prix, de Franse renstal die geleid werd door viervoudig wereldkampioen Alain Prost. Prost nam het team van Ligier over in 1997 en met de Bridgestone-banden deed het team het bijzonder aardig. Tijdens sommige races, zoals de Grand Prix van Barcelona, wist Prost Grand Prix soms flink te verrassen. Er werd dan ook met gepast optimisme uitgekeken naar 1998, maar dat optimisme bleek onterecht. De auto bleek een onhandelbaar kreng en ging ook nog eens al kapot als je er alleen al naar keek. Prost kende in 1999 een beter jaar, maar vanaf 2000 was er geen ontsnappen meer aan de neerwaartse spiraal.

De auto in 2000 was zo mogelijk nog een groter drama dan die van 1998. Nick Heidfeld en Jean Alesi kwamen het hele jaar niet in de top-zes voor. Sponsor Gauloises, een Franse sigarettenfabrikant, had weinig zin meer om geld te pompen in een team dat niet eens een puntje kan scoren en toen Jean Alesi het in zijn hoofd haalde om in het weekend van de Franse GP kritiek te hebben op motorenleverancier Peugeot, reageerde laatstgenoemde op een typisch Franse manier: ze gingen staken. Alesi moest eerst zijn excuses aanbieden, anders werd er geen motor gestart. Het is dan ook weinig verrassend dat de relatie tussen Prost en Peugeot na 2000 niet werd voortgezet.

[img,90513,right,De praktisch sponsorloze Prost]Prost zat dus zonder hoofdsponsor en zonder motor. Het motorenprobleem werd opgelost door Ferrari-krachtbronnen te ritselen, maar de hoofdsponsor bleef achterwege. De Formule 1-wereld krabte zich achter de oren. Hoe kon zo'n geniale coureur een team zo op z'n bek laten gaan? Zouden de Franse sponsoren niet in de rij moeten staan om Prost te ondersteunen? Wat is er immers mooier dan een Frans team, met een Franse teambaas, een Franse coureur en een Franse hoofdsponsor? Vrij veel dus, want tijdens de tests voor 2001 prijkte er heel trots 'Prost' op de zijkant van de auto. 'Prost', dat betekent dus 'geen geld'. 2001 was overigens niet eens zo'n slecht jaar voor het team. Er werden wat puntjes bijeen geschraapt, maar de stoelendans binnen de renstal verried dat ieder dubbeltje omgedraaid moest worden. Jean Alesi, Gaston Mazzacane, Luciano Burti, Heinz-Harald Frentzen en Tomas Enge namen plaats in de auto gedurende het jaar. In de winter van 2001 werd het duidelijk: Prost ging het niet halen. Vlak voor aanvang van het seizoen 2002 maakte het team inderdaad bekend dat het doek was gevallen. Prost was in die vijf seizoenen twintig jaar ouder geworden.

[img,75369,left,Tom Walkinshaw]Heinz-Harald Frentzen vertrok na het faillissement van Prost naar Arrows, nog zo'n team met een stabiele financiële basis. Arrows had echter een behoorlijk lange staat van dienst en reed al sinds de jaren '70 mee. Echter, het team had in al die jaren nog geen race gewonnen en dat zou ook niet gaan gebeuren. Teambaas Tom Walkinshaw had zich in de jaren ervoor niet echt populair gemaakt door contracten te behandelen alsof ze gemaakt waren om in toiletten te hangen. Zo werd Pedro de la Rosa in de winter van 2000 na een prima seizoen zonder pardon aan de kant gezet, ondanks een geldig contract, ten faveure van de met sponsors overladen Braziliaan Enrique Bernoldi, die gelijk verklaarde dat hij in de voetstappen wilde treden van Ayrton Senna. Tuurlijk, Enrique. Wees maar bescheiden. Een jaar later behield Walkinshaw Bernoldi, die inmiddels alle hoeken van de baan had gezien dankzij Jos Verstappen, en ruilde hij de Limburger in tegen Frentzen. Verstappen was, terecht, woedend. Hij had een contract voor 2002 en werd bij het grof vuil gezet. Verstappen spande met succes een rechtszaak aan en kon een prima ontslagvergoeding tegemoet zien.

Het is echter de vraag of Verstappen blij had moeten zijn met een Arrows-stoeltje in 2002. Na een winter vol onzekerheden stond het team weliswaar aan de start van de Grand Prix van Australië, maar werden Frentzen en Bernoldi uit de race gehaald, nadat Frentzen uit de pits was gestart en het rode licht negeerde, en de Braziliaan de regels overtrad met het gebruik van de reservewagen. De auto bleek echter aardig wat snelheid te hebben, maar de financiële situatie bij Arrows werd er niet beter op. Rechtszaken, sponsorellende en wanbeleid dreven het team naar de afgrond. In Hongarije stonden de auto's niet meer aan de start. Failliet.

En nu is Super Aguri aan de beurt. Het vervelende aan dit soort kwesties is, dat het vaak voorkomen had kunnen worden als de Formule 1 zichzelf niet zo keihard voorbij zou lopen. Het idee dat de Formule 1 een sport is, is bij de geldschieters al lang verdwenen. Vooraan rijden, veel tv-minuten en PR-werk is veel belangrijker. Sponsors brengen geld in het laatje en verwachten daar in de regel direct wat voor terug. Dat het vaak jaren duurt voordat een nieuw team zijn draai wat weet te vinden in de Formule 1, telt niet. De doodsteek voor Super Aguri kwam eigenlijk al toen sponsor SS United zijn afspraken niet nakwam. Dertig miljoen missen betekende flinke kopzorgen voor Aguri Suzuki.

Zoals wel vaker in dit soort situaties komen er dan 'investeerders', die de boedel voor een prikkie willen overnemen. Soms zijn dit lieden met geen enkel verstand van de sport, maar wel een bovengemiddelde interesse om voor een dubbeltje op de eerste rij te zitten. Of de Magma-groep, die Super Aguri wilde overnemen, tot die groep behoorde, is niet helemaal bekend. Feit is echter dat ze als de verlosser binnen werden gehaald en verzuimden om de mooie beloftes waar te maken. Wat de achterliggende reden ook is, het was de absolute nekslag voor Super Aguri. Het sympathieke team met het bescheiden motorhome en de vechtersbazen achter het stuur is niet meer. Ze behoren nu slechts tot het zoveelste slachtoffer van de nimmer aflatende honger naar geld die de Formule 1 al jaren in zijn greep heeft. Who's next?