Retro: Zandvoort 1952, de eerste Nederlandse GP in de Formule 1

Een bijzonder feitje is dat de eerste F1 WK-race niet de eerste Grand Prix op het Noord-Hollandse circuit was. Decennialang was Zandvoort het toneel van de Nederlandse Grand Prix die al vanaf 1948 jaarlijks plaatsvond, toen nog onder de naam ‘Grand Prix van Zandvoort’. Twee jaar later werd de race omgedoopt tot de Grand Prix van Nederland, maar het duurde tot 1952 voor die zich officieel voegde bij het toen nog jonge Formule 1-wereldkampioenschap.

Een weekend van Italiaanse soevereiniteit

Dat jaar was het derde Formule 1-wereldkampioenschap een feit, dat toen slechts acht Grands Prix telde. Met uitzondering van de manche in Indianapolis was de competitie in zijn geheel verspreid over Europese locaties, waartoe dus ook het Nederlandse Zandvoort behoorde. Kampioen dat jaar werd de in Milaan geboren Ferrari-coureur Alberto Ascari. De toen 34-jarige Italiaan was ook degene die aan de start van de Nederlandse GP vooraan begon door zijn zesde pole-position binnen te slepen. Naast hem stonden landgenoot en eveneens Ferrari-rijder Emilio Giuseppe Farina en de Britse John Michael Hawthorn.

Hoewel Hawthorne namens Cooper Bristol vanaf P3 en daarmee de eerste startrij mocht beginnen, was niemand opgewassen tegen het superieure Ferrari. In Nederland behaalde het team dat jaar de negende pole-position als constructeur. Het tijdsverschil in de kwalificaties met Ascari bedroeg meer dan vijf seconden, een gat dat tegenwoordig ondenkbaar is. Farina schoot 2,1 seconden tekort in de kwalificaties. Impact op het kampioenschap had dit niet meer, want Ascari verzamelde twee weken eerder tijdens de GP van Duitsland genoeg punten om zijn titel veilig te stellen.

Alberto Ascari, Ferrari 500

Photo by: LAT Images

De race zelf mag dan wel de Formule 1-inauguratie van Zandvoort zijn, technisch gezien was het geen F1-race. De regels die dat seizoen van toepassing waren zorgden ervoor dat het kampioenschap verliep volgens de Formule 2-reglementen. Bij de zevende ronde van het kampioenschap waren er twee Nederlandse gezichten te zien: die van Jan Flinterman en Dries van der Lof. Het fabrieksteam van Maserati breidde voor deze race uit naar drie A6G-wagens waardoor een plekje vrijkwam voor Flinterman naast Chico Landi en Gino Bianco. HWM had ook drie keer vier wielen op de grid staan, één stoeltje daarvan was beschikbaar voor Van der Lof.

Tijdens de race werd nogmaals duidelijk hoe krachtig de Ferrari’s waren. Ascari ging als een speer na het startschot en bleef aan de leiding, terwijl Farina ingehaald werd door Hawthorn die een vlijmscherpe start had gemaakt. Een enkele ronde kon de man in de Cooper dat vasthouden, waarna Farina’s Ferrari hem alsnog voorbij ging voor P2 en later ook de teruggekeerde Luigi Villoresi die van een blessure was hersteld.

Na meer dan tien ronden begonnen de problemen bij enkele rijders. Zo viel de Belg Paul Frère uit met een niet werkende koppeling en viel bij Ken Downing de oliedruk weg. Flinterman kreeg te maken met een gebrekkig differentieel, maar kon verder rijden met de Maserati van Landi. De Nederlander eindigde uiteindelijk op de negende plek na 83 ronden. Van der Lof was ook nog in de race, maar een paar lange pitstops resulteerden erin dat hij uiteindelijk niet geclassificeerd werd. 1952 was nog niet de tijd van betrouwbare technologie zo bleek; van de twintig deelnemers reed maar tien man de GP uit, inclusief Flinterman en Landi met een gedeelde wagen.