Retro: Toen de Formule 1 in januari reed

In de begindagen van het wereldkampioenschap was het niet zo uitzonderlijk dat het seizoen al in onze wintermaanden begon. In de eerste jaren was de Formule 1 een Europese aangelegenheid, met de Indianapolis 500 als enige race buiten Europa. In 1953 wilde de sport ook andere landen buiten Europa en Amerika aandoen. Het oog viel op het Argentinië van wereldkampioen Juan Manuel Fangio en Ferrari-ster José Froilan Gonzalez. President Juan Peron liet in Buenos Aires een circuit liet aanleggen, dat tegenwoordig bekend staat als het Autodromo Juan y Oscar Galvez.

Aangezien het in Buenos Aires in januari zomer is, vond de race plaats in onze winter als seizoensopener. Op verzoek van Peron kregen alle Argentijnen gratis toegang. Dat lokte hen massaal naar de race. Er kwamen zoveel mensen kijken dat toeschouwers rijen dik vlak naast de baan stonden. Tijdens de race ging het al snel mis. Nino Farina moest uitwijken voor een jongetje dat de baan overstak. Daarbij verloor hij de controle over zijn Ferrari en spinde in het publiek. Dertien toeschouwers verloren het leven.

De Formule 1 bleef ondanks dat drama terugkomen naar Argentinië, waar Fangio vier van zijn vijf thuisraces won. Na het pensioen van de vijfvoudige wereldkampioen duurde het tot de jaren '70 vooraleer er weer Formule 1-wagens werden losgelaten in Buenos Aires. Uiteindelijk zou de Formule 1 dertien keer in januari naar Argentinië komen en een keer in februari.

Niki Lauda in de Argentijnse Grand Prix 1974 op 13 januari.

Na de eerste keer dat Argentinië van de kalender verdween verhuisde de seizoensopener naar Zuid-Afrika. Het circuit van East London had eerder al tussen kerst en nieuwjaar de laatste race georganiseerd, in 1965 vond de race plaats op... 1 januari! Jim Clark had de eer om op nieuwjaarsdag de race te winnen. Minder bekend is of de jaarwisseling de avond ervoor stevig werd gevierd. Na vier races in januari verhuisde de race uiteindelijk naar maart.

Ook in Brazilië werd er in de jaren '70 bijzonder vroeg gereden, als double header met de teruggekeerde Argentijnse GP. Emerson Fittipaldi en Carlos Pace wonnen in Rio de eerste races. Daar ontstond de traditie om vroeg in het seizoen naar Brazilië af te reizen, een trend die behouden bleef tot 2004. Toen verhuisde de wedstrijd in Sao Paulo naar het najaar en kregen we er enkele fascinerende slotraces te zien.

Het fenomeen van Grands Prix in januari verdween begin jaren '80. De Zuid-Afrikaanse Grand Prix verschoof in 1983 van januari naar oktober. De Braziliaanse GP in Rio werd op 13 maart de seizoensouverture. Dat kwam grotendeels door het feit dat de Formule 1 door toedoen van onder andere de FISA en de FOCA van Bernie Ecclestone een stuk professioneler begon te worden. Terwijl het in de beginjaren gebruikelijk was om verschillende jaren met dezelfde wagen te rijden, was het inmiddels gangbaar om elke winter een nieuwe bolide te ontwikkelen. Samen met de uitgebreidere kalender werd besloten om het seizoen voortaan in maart af te trappen.

Dat gebruik is tot de dag van vandaag intact gebleven, al zorgde de uitpuilende kalender er wel voor dat het seizoen steeds later eindigt. Het Formule 1-seizoen 2019 eindigde in Abu Dhabi op 1 december. We moeten alweer teruggaan naar 1963 voor de laatste keer dat een seizoen zo laat werd afgesloten. Ook dat gebeurde in East London, Zuid-Afrika op 28 december. En ook toen was Jim Clark de winnaar.