Race steward Luyendijk: "F1 moet vast panel neerzetten"

Zijn faam verwierf hij op de baan: Arie Luyendijk won tweemaal de beroemde Indianapolis 500, waardoor hij tot een zeer select groepje coureurs behoort. De inmiddels 64-jarige in Sommelsdijk geboren maar al jaren in Scottsdale, een voorstad van Phoenix, woonachtige Luyendijk staat sinds het begin van 2016 naast de baan: de racelegende doet dienst als race steward. Gezien recente gebeurtenissen in de Formule 1 een veelbesproken beroep. "Zo'n uitspatting als die van Max Verstappen kan ik helemaal begrijpen."

De Australiër Garry Connelly, een race steward in de koningsklasse van de autosport, werd na het uitdelen van een straf aan Max Verstappen door de Nederlander betiteld als 'mongool', iets waarvoor de jongeling later overigens zijn excuses zou aanbieden. Ook Mika Salo, de rijderssteward, moest het ontgelden. De Fin liet weten meerdere doodsbedreigingen te hebben gehad.

Luyendijk kijkt als volwaardig racefan naar elke Grand Prix - zijn enthousiasme voor de Formule 1 is naar eigen zeggen alleen maar groter geworden sinds Verstappen deelneemt. Ook voor de wedstrijd op het Circuit of the Americas stond de televisie in huize Luyendijk op de Formule 1 afgesteld en vanuit het oogpunt van een race steward begreep de tweevoudig Indy 500-winnaar niets van de uitgedeelde straffen. In gesprek met GPUpdate.net blikt Luyendijk terug, belicht hij het verschil tussen Europa en de VS en worden er tips gegeven. 

"Mensen willen emotie zien"

"Het was nogal heftig natuurlijk, vanuit Nederlands oogpunt was het teleurstellend. Ik vond de tijdstraf die Verstappen kreeg belachelijk - het is hetzelfde als dat je door een agent wordt aangehouden omdat je 55 kilometer per uur rijdt, daar waar je vijftig mag. Goed, volgens de letter van de wet is het verboden, maar je doet de sport een beetje schade aan door muggezifterig te zeggen 'dat was niet volgens de regels'." Luyendijk stoorde zich nog meer aan de inconsistentie van de wedstrijdleiders, iets wat hij wel vaker ziet gebeuren in de F1. "Zo sneed Sebastian Vettel Lewis Hamilton bij de eerste bocht na de start af, om met vier wielen buiten de baan de bocht uit te komen."

De reactie van Verstappen op het geheel deed eveneens stof opwaaien: voor de camera van Ziggo Sport noemde de Nederlander een race steward 'mongool', waarvoor hij later zijn excuses aanbood en daarbij vermeldde niemand specifiek te hebben bedoeld. "Ach", klinkt het nuchter uit de mond van de Zuid-Hollander, "ik begrijp het wel. Laten we vooropstellen dat als ze meteen een microfoon onder zijn neus duwen, ze zulke reacties in het heetst van de strijd kunnen verwachten. Maar weet je: ik vind het helemaal prima, ook als het op mij gericht zou zijn. Ik vind dat ze elkaar gewoon eens een keer op de bek moeten slaan als ze boos zijn. Doen ze in de NASCAR ook. Zie je direct op elk nieuwskanaal, daarom laten ze het volgens mij ook wel een klein beetje toe. Marketingwise is dat wel slim, mensen willen emotie zien."

Constant blijven

"Je moet proberen om constant te blijven", oordeelt Luyendijk over het werk wat hijzelf ook uitvoert. "Om te verduidelijken: je hebt een wedstrijdleider en je hebt de race stewards. De wedstrijdleider in de F1 is Charlie Whiting, in de IndyCars is dat Brian Barnhart. Die wedstrijdleider gaat bij de race stewards - in de Verenigde Staten is dat een trio waar ik deel van uitmaak - te rade als er iets op de baan gebeurt dat mogelijk niet door de beugel kan. 'Kijk eens naar dat incident bij bocht 12', krijg je dan bijvoorbeeld te horen, 'daar gebeurt het een en ander'. Het gebeurt vaak genoeg dat wij zelf iets aan het reviewen zijn en in zo'n geval geven we dat door aan de wedstrijdleider."

Een tijdstraf zoals Verstappen deze ontving op het Circuit of the Americas zal niet zo snel worden uitgedeeld door de IndyCar-stewards, meent Luyendijk. "Ze hebben dat incident wel héél snel kunnen onderzoeken en naar wat ik heb begrepen - ik heb me laten informeren door een vriend die zelf ook dienst heeft gedaan als race steward in de Formule 1 - gaat het er daar niet dusdanig aan toe dat er een 4-0 overeenstemming moet zijn, zoals bij ons wel het geval is. Wat ik vernomen heb, is dat meneer Connelly degene was die de straf door moest geven aan de wedstrijdleiding."

"Een vrij gecompliceerde job"

Wat de Formule 1 kan doen om in de toekomst dit soort akkefietjes te vermijden, is volgens de 64-jarige vrij simpel. "In Amerika doen wij - Max Papis, Dan Davis en ik - alle races. Een vast panel is wat je nodig hebt - het constant veranderen van de samenstelling is verre van ideaal. Er komt zoveel bij kijken. Niet alleen regeltechnisch, maar ook de persoonlijkheden van de coureurs. Iedere rijder heeft zo zijn eigen karaktertrekjes en als je ze week-in week-uit ziet, kan je het beter beoordelen. Het is vanuit de FIA ook niet eerlijk tegenover die gasten (de aangewezen stewards, red.) - ze komen een keer aanwaaien en moeten dan een vrij gecompliceerde job uitvoeren."

"Tijdens een raceweekend is er geen tijd om creatief te zijn met regels en penalty's", vervolgt de racelegende, "er is een mate van professionaliteit vereist. Het reglement zit gecompliceerd in elkaar. Ik zal je eens een voorbeeld geven uit de IndyCars. Wij hebben een wat lastige pitregel: als er een neutralisatie is, mag je niet direct te pits in tenzij je schade hebt. Zo was het ooit eens dat Scott Dixon vroeg in de wedstrijd binnenkwam onder geel met schade, maar men tankte ook gelijk. De brandstofjongen had het volgens mij direct in de gaten, want voor de full hose erinzat, had hij hem er ook alweer uitgehaald. Ik liep naar de wedstrijdleider en zei 'volgens mij moet Dixon nu een drive through krijgen'. Ik ken die regel toevallig uit mijn hoofd, omdat ik dit werk al tijden doe. Zo'n Mika Salo, die komt een keer aanwaaien en die heeft toch geen weet van details als deze? Zet er nou gewoon een stel gasten neer die dat werk het hele jaar doen."

Luyendijk haalt een smakelijke anekdote tevoorschijn om zijn mening te onderbouwen. "Ik heb ongelooflijke clashes gehad met Tony Kanaan en Juan Pablo Montoya. Op dat moment wil je niet weten wat ze allemaal roepen, achteraf lach je erom. Kanaan zei you guys are a bunch of fucking wankers, jullie zijn een stelletje rukkers. Elke keer als ik Tony zie zeg ik hey wanker, waarop hij reageert met 'nee, nee, fucking wankers zijn jullie', haha. Misschien dat Max ook even is vergeten dat Nederlanders zijn woorden snel naar het Engels kunnen vertalen, waardoor het de hele wereld over gaat. Daar heb ik ook weleens last van gehad, dan denk je niet na en dan floept er iets uit. Dat 'mongool' politiek incorrect is, weet ik ook wel. Max zal het wel leren door de jaren heen."

Voor iedereen gelijke regels

Luyendijk is van mening dat klassenjustitie, waarvan de race stewards in Amerika van beschuldigd werden, absoluut verkeerd is. "Om dat te voorkomen zorgen wij ervoor dat we alle gedeelten van het veld in de smiezen houden. Ik kijk dan bij de start bijvoorbeeld naar het achterste gedeelte van de grid, terwijl Davis en Papis weer andere delen in de gaten houden. We gaan de top vier niet anders beoordelen dan de laatste vier - die gasten die achteraan rijden, zullen ook eens vooraan rijden. Wij geven gasten die anderen blokkeren om P15 net zo goed een straf. I'm driving at the back, roepen ze dan. Ja, dus?"

"Race steward zijn is een interessante baan en er komen veel verantwoordelijkheden bij kijken. Je wil eerlijk en constant zijn tegenover iedereen. Men was in Austin niet constant en daarbij komt ook nog eens kijken dat de verhouding Formule 1 en Amerika al niet twee handen op een buik zijn", refereert de Nederlander aan onder meer het bandendrama op Indianapolis, twaalf jaar geleden. "We hadden dat gedonder op de Indy waardoor de F1 een slechte reputatie kreeg. Dit soort straffen is een beetje een let down voor de fans."

Door: René Oudman

[photo,303519,left,]