Het verhaal achter de meest iconische pitbrandfoto

Wat voor Jos Verstappen een doodgewone pitstop had moeten worden, eindigde in een gigantische vlammenzee. Tijdens het tanken ging er iets mis waardoor brandstof door de lucht spoot en vlam vatte op de hete Benetton. Fotograaf Steven Tee stond op een paar meter afstand en maakte een van de meest iconische foto’s uit de geschiedenis, precies op het moment dat monteur Paul Seaby probeerde te ontsnappen aan de vlammen. We blikken met de drie hoofdrolspelers terug op het incident: coureur Jos Verstappen, fotograaf Steven Tee en Seaby zelf.

De pitstop

De Grand Prix van Duitsland 1994 vond plaats middenin een politieke rel die het seizoen overschaduwde. Thuisrijder Michael Schumacher had net een schorsing van twee races opgelegd gekregen vanwege het negeren van zwarte vlaggen in de voorgaande race op Silverstone. Zijn team Benetton tekende protest aan, waardoor de veelbesproken coureur alsnog voor zijn thuispubliek in actie kon komen. Schumacher hoopte als eerste Duitser zijn thuisrace te kunnen winnen. Dat zou echter geen eenvoudige klus worden, aangezien de lange rechte stukken van de oude Hockenheimring perfect pasten bij de krachtige V12 van rivaal Ferrari.

Na een chaotische openingsronde, inclusief een startcrash in de eerste bocht waarvoor Mika Hakkinen een schorsing opgelegd kreeg, had Schumacher de leiding in handen met Gerhard Berger als voornaamste concurrent. In ronde 13 maakte Schumacher zijn eerste tankstop. Dat verliep zonder problemen. Twee ronden later zocht teamgenoot Jos Verstappen de pits op.  

Jos Verstappen

"Ik herinner me dat ik binnenkwam voor, wat ik toen nog dacht, een reguliere pitstop. Als ik in de auto zat en stilstond, opende ik altijd mijn vizier. Wanneer ik stilstond zweette ik veel dus toen ik stilstond voor de pitstop opende ik mijn helm voor wat frisse lucht. Toen zag ik de vloeistof. Dat was nog voordat ik iets rook, daarom zwaaide ik met mijn arm. Vervolgens ging alles op in de vuurzee. Het was opeens donker en ik kon niet ademen. Het was een situatie waar je normaliter niet over nadenkt, alsof je plotseling in een donkere kamer gezet wordt. Je denkt alleen maar: ‘Ik moet hier weg’. Het was lastig om het stuurwiel los te krijgen, dat kostte me een paar seconden. Vervolgens moest ik de riemen losmaken. Ik moest dus veel handelingen verrichten voordat ik opstond en me realiseerde wat er net was gebeurd."

Pitstop Jos Verstappen, Benetton B194 Ford

Foto: LAT Images

Paul Seaby

"Het was mijn taak om het rechtervoorwiel te bevestigen, dus ik stond met mijn rug naar de tankman. Daarom kreeg ik alles over mijn rug. Tot dat moment was het een normale race en we voerden de pitstop van Jos uit. We monteerden net de wielen er weer op toen ik iets door de lucht zag vliegen, ik dacht dat het water was. Ik dacht nog: ‘Dat is ongebruikelijk dat er water rondspuit’. Toen realiseerde ik me dat het brandstof was. Op dat moment besloot ik te vluchten maar toen ontbrandde het al. Je hoorde een enorme ‘woof’ toen het in brand vloog. Ik stond direct in de fik. Ik liep richting garage, want dat was de snelste manier om weg te komen van de wagen."

Steven Tee

"In die tijd werkten we voor Benetton en ik besloot dat ik de race zou fotograferen vanuit het infield. Ik zou daar de start meepakken en dan zien wat er zou gebeuren. Ik wilde voor de finish in het infield staan want ik had ontdekt dat er overal vlaggen gezwaaid zouden worden mocht Michael winnen. De race was tamelijk saai dus ik besloot wat pitstops te gaan fotograferen, aangezien dat maar vijf minuten lopen was. Ik ging richting Benetton en daar maakten ze zich net klaar voor een pitstop dus ik fotografeerde de stop vanuit de box: kort ervoor. Ik klikte raak en opeens zag ik wat vanuit mijn ooghoek: brandstof lekte weg maar daar besteedde ik weinig aandacht aan. Vervolgens zag ik Jos in de wagen en de monteurs om hem heen letterlijk veranderen in een grote oranje vuurbal. Ik bleef fotograferen. Ik zag monteurs terugrennen naar de pitbox, sommigen stonden in brand. Ik maakte plaats om niet in de weg te staan en dacht vervolgens niet aan de foto’s die ik had gemaakt, omdat we destijds nog met rolletjes fotografeerden."

De afloop

Brand bij pitstop Jos Verstappen, Benetton B194 Ford

Foto: LAT Images

"Het vuur was binnen enkele seconden gedoofd maar in de pitbox was paniek. Het team probeerde te achterhalen wat er misging. De teamleden van Benetton konden er niet te lang bij stil blijven staan want de volgende pitstop van Schumacher diende zich alweer aan. Zijn uitvalbeurt met een motorisch probleem zorgde ervoor dat de aandacht eindelijk uit kon gaan naar de brandwonden van de monteurs en coureur."

Verstappen

"Ik weet nog dat het team water over mijn gezicht goot en er later crème op smeerde. Ik ging naar het ziekenhuis voor een controle, maar alles was min of meer in orde. Ook mijn ademhaling, aangezien ik denk dat ik tijdens de gebeurtenissen weinig ademgehaald heb. Bij een brand in je raceauto, net zoals toen Nico Hülkenberg ondersteboven lag in Abu Dhabi, ruik je de brandstof of olie en dan word je bang. De pitstraat is echter een van de meest veilige plekken waar het kan gebeuren. Daarom heb ik op mentaal vlak nooit moeite gehad met de gebeurtenissen."

Seaby

"Het was allemaal tamelijk bizar. In de garage was iedereen in shock. Zodra het vuur uit was, probeerde men de balans op te maken en te achterhalen wat er fout was gegaan. We vonden wat water en ik begon het over mijn gezicht te gooien. Andere jongens begonnen met opruimen want Joan [Villadelprat, operations director] begon te roepen dat er mogelijk nog een pitstop zou volgen. Hij maakte een rondje: ‘Denk je dat je het kan?’. Wij zeiden ‘Ja, natuurlijk’ en trokken onze overalls weer aan voor de pitstop van Michael. Ze haalden de wagen van Jos weg, overal lag schuim uit de brandblusser. Toen we ons prepareerden kregen we het bericht dat Michael een motorprobleem had en zou uitvallen dus we hoefden ons niet langer druk te maken over een pitstop. En dat was het eigenlijk."

"We gingen naar het medisch centrum om de brandwonden te koelen. Drie van ons hadden brandwonden: ik, Simon Morley en Wayne Bennett. Ik en Simon hadden brandwonden in ons gezicht. Simon was er erger aan toe maar op dat moment zag het er niet ernstig uit dus we deelden een doucheslang terwijl we in een bad stonden. Wayne had zijn enkel en achterkant van zijn voet verbrand en mocht als laatste onder de douche. Uiteindelijk moest hij zijn voet in de toiletpot steken en doorspoelen om maar voldoende koud water over zijn enkel te krijgen. Buiten dat was er geen permanente schade. De races daarna was ik er met mijn hoofd niet helemaal goed bij maar je moest gewoon doorgaan."

De foto

Terwijl de televisiebeelden van de pitbrand over de gehele wereld gingen, realiseerde Tee zich pas de volgende ochtend toen in Londen zijn rolletjes werden ontwikkeld wat hij gefotografeerd had.

Tee

Brand bij pitstop Jos Verstappen, Benetton B194 Ford

Foto: LAT Images

"Zoals gebruikelijk brachten we op zondagavond onze rolletjes weg in Londen en we kwamen heel vroeg in de ochtend terug voor een item voor Motoring News. Ik bekeek de beelden. Er waren twee totaal niet scherp maar je zag de brandstof lekken. Het volgende beeld was een onscherpe foto van Paul Seaby, en het volgende beeld was een onscherpe Paul Seaby… De derde foto is het beeld dat vrij bekend geworden is, waarin hij middenin de vuurzee staat. Haarscherp. Het lijkt nog steeds alsof het zo uit een film komt! Een andere fotograaf had ook beelden van de pitbrand, gemaakt vanaf de pitmuur. Die werden vrij veel gebruikt in kranten maar hadden minder impact dan deze van Seaby. Paul en ik hebben er heel wat grappen over gemaakt. Ik heb hem een aantal grote afdrukken gegeven en de foto kwam overal terug. Zelfs op bierviltjes! Hij is overal gebruikt, dus zo denk ik vaak aan hem."

De nasleep

De FIA startte uiteraard een onderzoek naar het incident en focuste zich vooral op een ontbrekend filter in de brandstofslang. Het team is altijd van mening geweest dat het ontbrekende element geen rol heeft gespeeld in de gebeurtenissen van die dag. Deze argumenten zijn inmiddels ver weggezakt in de geschiedenisboeken maar de herinneringen aan wat er dit weekend 25 jaar geleden gebeurde blijven levendig. De foto van Seaby is een van de iconische beelden uit de F1-historie geworden.

Verstappen

"Dit is waar de meeste mensen mij van kennen! Gedurende het jaar kom je deze foto’s vaak tegen. Het heeft voor mij geen blijvende gevolgen gehad, behalve dat wanneer ik soms alcohol drink, met name wijn – en dat is niet altijd, maar af en toe – voel ik het plotseling branden. Dan worden de plekken in mijn gezicht waar ik verbrand ben ook rood. Ik voel het op mijn gezicht aankomen. Ik weet niet waarom. Ik denk dat het een soort reactie is. Dat is het enige dat ik eraan heb overgehouden."

Seaby

"Het enige dat ik me later realiseerde, was dat mijn linkerwang op een bepaalde plek wat roder is. Verder heb ik er niets aan overgehouden. Toen ik de foto voor het eerst zag, zei ik tegen Steve Tee: ‘Je had me ook uit het vuur kunnen trekken in plaats van foto’s te maken!’. Maar ik ben blij dat hij ze genomen heeft. In zo’n situatie trek je gewoon dingen uit die in brand staan, je hebt eigenlijk geen idee wat er gebeurt. Het was dus heel erg interessant om de beelden te bestuderen en te zien wat er gebeurde."

"Ik vind het een gave foto en ik ben blij dat hij hem heeft genomen. Zonder de videobeelden en die foto zou het snel vergeten worden. Er zijn maar weinig mensen die het nog ooit hebben over de Jordan-pitbrand op Spa [in 1995]. Ik heb een aantal posters van deze foto gehad en toen ik met mijn huidige vrouw ging daten was dit de enige foto die mijn schoonmoeder, die niet meer onder ons is, van mij had. Op de muur hingen mijn schoonbroer en –zus tijdens hun bruiloften, en daarnaast hing de foto van mij in de vuurzee. Daar moest ik altijd om lachen."

Brand bij pitstop Jos Verstappen, Benetton B194 Ford

Foto: LAT Images