Valkenburg: “Stel je voor dat we zo de volgende Max Verstappen mislopen”

Een maand geleden deelde Ralf Schumacher op zijn Instagram een foto waarop hij samen met zijn vriend staat. “Het mooiste in het leven is de juiste partner aan je zijde hebben met wie je alles kunt delen”, viel daarbij te lezen. Met deze post, die meer dan een half miljoen keer geliked is, kwam de oud-coureur van Jordan, Williams en Toyota uit de kast. De 49-jarige Duitser werd overladen met felicitaties, hartjes en andere positieve reacties. Ook Viaplay-commentator Nelson Valkenburg, die zelf 23 jaar geleden uit de kast is gekomen, liet van zich horen in de comments. “Power to you”, schreef hij. “We need all the representation we can get.”

Hij is blij met de stap die Schumacher gezet heeft, omdat zichtbaarheid volgens hem een van de voornaamste aspecten is om tot een meer inclusieve (Formule 1-)wereld te komen. “Jonge gasten en meiden die thuis naar de Formule 1 zitten te kijken en wel graag zouden karten, maar niet zelfverzekerd zijn vanwege hun seksuele geaardheid, hebben nu gezien hoe een F1-racewinnaar uit de kast komt en dat daar heel positief op gereageerd wordt”, licht Valkenburg toe in gesprek met Motorsport.com. “Ze zullen zich hierdoor iets comfortabeler en zekerder gaan voelen.” En mogelijk dat zij zo over de streep worden getrokken om wel hun droom na te jagen. “Dus die zichtbaarheid maakt een heel groot verschil.”

Hoewel Valkenburg zelf nooit negatieve ervaringen heeft gehad op het circuit, snapt hij wel waarom jonge coureurs anno 2024 nog niet uit de kast durven komen, alle initiatieven vanuit de Formule 1 ten spijt. “We kunnen wel met regenbogen op de helm of auto gaan rijden. Maar de wereld buiten het circuit en online is heel hard”, aldus Valkenburg. “Ik ben inmiddels veertig en kan wel wat hebben. Maar voor een jongen van zeventien die in de Formule 3 rijdt, is dat een heel ander verhaal. Dus ik begrijp heel goed dat we er nog niet zijn. We moeten stappen blijven maken.”

Bikkelhard

“De wereld op social media is bikkelhard”, spreekt Valkenburg uit eigen ervaring. Hij ontving zelf de nodige haatberichten - en zelfs doodsbedreigingen - nadat hij in 2022 bij Viaplay begonnen was als Formule 1-commentator. “De hardste en naarste berichten raken je het meest”, weet hij. “Daarom is het zo van belang dat mensen zich in de offline wereld, inclusief de paddock, wel veilig kunnen voelen. Want dat helpt jonge mensen zich te wapenen tegen de realiteit van social media, zodat ze niet langer geraakt worden door wat andere mensen online over ze zeggen.”

“Neem Oliver Bearman”, neemt Valkenburg een coureur als voorbeeld die momenteel veel te verduren krijgt op de sociale media. “Wat hij allemaal over zich heen krijgt van mensen die vinden dat hij die Formule 1-kans bij Haas niet verdient omdat hij een dramatisch seizoen in de Formule 2 meemaakt… Als je dat als coureur meeneemt bij het ingaan van je eerste F1-seizoen, dan hangt dat als een molensteen om je nek. Maar doe dat nog eens keer tien en dat is hoe coureurs zich voelen die graag uit de kast zouden komen maar bang zijn voor wat er allemaal op hen afkomt. Daar valt dus nog heel veel te winnen. Maar daar kan de Formule 1 zelf weinig aan veranderen zo lang de rest van de samenleving, en dan met name de situatie online, niet anders wordt.”

“Ik denk dat de sport zelf dus niet iets kan forceren”, vervolgt Valkenburg. “Maar we hebben wel momentjes zoals dat van Ralf Schumacher nodig om te begrijpen wat er speelt. En je hebt daar uiteindelijk maar een paar van nodig om de publieke perceptie en de perceptie in de paddock te veranderen. Op een zeker moment komt er een kantelpunt waarop de offline samenleving veel verder is dan de online samenleving. En dat deert het niet meer wat er online gezegd wordt.”

Valkenburg hoopt dat dat moment spoedig komt, mede omdat het risico bestaat dat grote talenten niet volledig tot bloei komen als ze niet zichzelf durven te zijn. “Stel je voor dat er een geweldig getalenteerde coureur is, maar dat die helemaal klem zit in de kast. Die zou mentaal veel gezonder zijn als hij het gevoel zou hebben dat hij uit de kast kan komen. En waarschijnlijk zou die dan nog beter gaan presteren. Het zou daarom dus goed zijn als het voor sporters wat makkelijker zou worden om uit de kast te komen. Om die reden denk ik dat het heel goed is wat Ralf heeft gedaan.”

“Zo lang mensen niet uit de kast durven te komen in een sport, zullen we dat ook niet en masse zien gebeuren. Maar mogelijk zorgt Ralf voor een versnellend effect”, is Valkenburgs hoop. “Het moet altijd met één beginnen. En hopelijk volgen er dan vanzelf meer. Het is eigenlijk wel een beetje bizar om dat anno 2024 nog te moeten zeggen. Maar het feit dat het uit de kast komen van Ralf nieuws is, laat zien hoe weinig progressie we tot nu toe als samenleving hebben geboekt.”

De Formule 1 heeft de ambitie om diversiteit en inclusiviteit te bevorderen. “Maar je kunt dat niet forceren”, herhaalt Valkenburg. “Dat is het lastige hieraan. Het moet een natuurlijk proces zijn. Je moet ook niet focussen op dat iedereen die in de kast zit, daaruit komt. Je moet gewoon zorgen voor een omgeving waarin iedereen zich comfortabel, veilig, gewaardeerd en zelfverzekerd voelt. Waarin iedereen zichzelf kan zijn. Stel je nou eens voor dat er een nieuw Nederlands talent is dat niet doorbreekt omdat die persoon worstelt met wie hij is. En dat we op die manier de opvolger van Max Verstappen mislopen. Dat zou toch doodzonde zijn! Nog los van het menselijke aspect.”

Kastgevalletjes

Valkenburg kwam zelf op zijn zeventiende uit de kast. “Ik groeide op in de jaren tachtig en negentig”, vertelt hij. “Ik zag mensen zoals mijzelf niet terug op tv en ook niet in de sport vertegenwoordigd. Daardoor ga je vanzelf denken dat je anders c.q. ‘verkeerd’ bent.” Met dank aan ouders Gert en Ineke, die met Geva Racing een eigen raceteam hadden, komt Valkenburg sinds jongs af aan al op het circuit . “Ik heb in de paddock nooit iets van homohaat ervaren. Toch vond ik het lastig om op mijn zeventiende uit de kast te komen. Niemand in mijn omgeving was namelijk hetzelfde als ik. Zo voelde het althans. Er zullen destijds vast nog wel wat andere kastgevalletjes hebben rondgelopen.”

Ook sinds hij open is over zijn geaardheid, heeft Valkenburg nooit iets negatiefs meegemaakt op het circuit. “Sinds ik uit de kast ben, heb ik nooit het gevoel gehad dat ik niet kan zijn wie ik ben. Daarvóór is een ander verhaal. Maar dat kwam ook doordat ik - uit onzekerheid - dingen misschien groter maakte dan ze eigenlijk waren. In de autosport heb ik me echter nog nooit onheus bejegend gevoeld”, benadrukt hij. Met een lach: ”En mocht dat wel een keer gebeuren, dan kunnen ze wat terugverwachten! Maar dat is ook makkelijker als je veertig bent. Heel veel makkelijker dan als je zeventien bent.”

‘Good for you’

Los van al het bovenstaande is Valkenburg vooral blij voor Ralf Schumacher zelf. “Ik liep in Hongarije een paar honderd meter achter Ralf terug naar onze auto en zag dat hij zijn vriend had meegenomen naar het circuit. ‘Good for you’, dacht ik bij mezelf. Ik snap waarom het in zijn geval even geduurd heeft [Schumacher is getrouwd geweest en heeft een zoon, David, die ook is gaan racen]. Maar hij heeft nog heel veel jaren voor zich waarin hij gelukkig kan zijn. En dat vind ik echt heel mooi.”