Interview: Teammanager haalt herinneringen op aan 'speciale' Verstappen

Inmiddels is Graham Watson zelf met Formule 1-pensioen. Na de bewogen Grand Prix van Abu Dhabi nam hij afscheid van de mannen en vrouwen bij AlphaTauri, het team waar hij ruim zeven jaren heeft doorgebracht. Het betekent dat Watson bijna tegelijk met Verstappen binnen is gekomen bij de formatie uit Faenza, al had de 54-jarige Nieuw-Zeelander toen al een hele carrière in de autosport achter zich. Die carrière begon in de rallysport en leidde in 1996 via Benetton naar de Formule 1. "Ik heb daar bij het testteam ook nog met Jos samengewerkt als monteur, waardoor ik de mentaliteit van de Verstappens al wel een beetje kende." In 2009 vierde Watson in dienst van Brawn het grootste succes uit zijn loopbaan - de wereldtitel met Jenson Button - al laat hij er in een gesprek voor het nieuwe boek Formule Max (dat inmiddels overal verkrijgbaar is) geen enkele twijfel over bestaan wie de beste coureur is waarmee hij ooit heeft samengewerkt: Max Verstappen.

Wanneer zag je dat eigenlijk voor het eerst, dat Max Verstappen de potentie had om uit te groeien tot een bijzondere coureur?

Nou, eind 2014 reed Max al enkele vrije trainingen voor Toro Rosso. Max is niet arrogant, maar hij blaakt net als zijn vader wel van het zelfvertrouwen. Dat zag ik voor het eerst in Brazilië, toen hij tijdens de vrije training een behoorlijk moment had en bijna zwaar crashte. Normaal is een jonge coureur dan even van slag, maar Max kon de auto nog net onder controle houden en reed een ronde later doodleuk zijn snelste tijd. We moeten ook niet vergeten dat Max toen in onze raceauto voor het weekend reed. Als hij zwaar zou crashen, dan hadden we echt een probleem met de vaste coureurs… Maar goed, zelfs op die leeftijd heb ik nooit gedacht: o mijn god, hij stapt weer in onze auto en dat gaat hopeloos mis. Het is moeilijk onder woorden te brengen wat ik precies voelde, maar vanaf dat moment wist ik dat Max een speciale zou worden.

Op dat moment was hij net zeventien. Het leek krankzinnig om hem op die leeftijd te laten debuteren op het hoogste niveau, hoe keek jij daar tegenaan?

Veel mensen schreeuwden moord en brand inderdaad. Kinderen zouden niets in F1 te zoeken hebben, maar de realiteit is: als je goed genoeg bent, dan ben je oud genoeg. Ik heb me wel eens afgevraagd waarom jonge coureurs zo snel naar de Formule 1 willen. Als het te vroeg blijkt te zijn en niet werkt, dan is je F1-carrière op 20-jarige leeftijd al voorbij. Maar met Max was het anders. Ik weet nog goed dat we in Jerez bij de wintertest van 2015 een gesprek probeerden te voeren aan de pitmuur. Max was zeventien, maar werd toen al omringd door fotografen en journalisten. Het was bijna onmogelijk om samen te praten. Ik zei tegen hem: 'Dit ga jij de rest van je leven meemaken, alleen maar journalisten om je heen'. En ik weet nog goed dat Max reageerde met de woorden: 'Alleen als ik goed genoeg ben en ook blijf.' Dat besef op die leeftijd vond ik indrukwekkend. Hij stond als jonge gast tussen alle supersterren en wereldkampioenen, maar liep niet met zijn hoofd in de wolken. Hij wist toen al dat hij minimaal hetzelfde moest leveren om überhaupt een carrière op te bouwen.

Ik kan me ook nog herinneren dat ik tijdens dat eerste jaar aan hem vroeg: 'Zeg Max, hoe ga je eigenlijk met de zenuwen om?' Hij keek me een beetje raar aan en zei: 'Wat bedoel je?' 'Nou ja, je weet wel, als je op de grid straat, de rode lampen aangaan en jij tussen alle F1-sterren staat die veel ervarener zijn,' probeerde ik nog. Maar Max zei alleen maar: 'Graham, daar heb ik eerlijk gezegd nog nooit over nagedacht. Ik wil gewoon racen.' Hij voegde eraan toe dat hij vanaf zijn vierde al in karts reed en de druk van kampioenschappen had gevoeld. Hij was nog maar zeventien toen hij bij ons reed, maar had eigenlijk al een hele loopbaan en de harde leerschool van zijn vader achter de rug.

Formule Max, hét boek over het Formule 1-seizoen 2021 en de opmars van Max Verstappen, is nu verkrijgbaar!

Uiteindelijk heeft Verstappen slechts anderhalf jaar bij Toro Rosso gezeten. Wat zijn voor jou de hoogtepunten van die periode?

Ik kan me nog een race in China herinneren, vroeg in het seizoen, waarin hij op puntenkoers lag totdat zijn motor plofte. Dat was voor mij het signaal dat alle dingen die we in de data dachten te zien op de baan ook tot uiting kwamen. Daarbij moeten we niet vergeten dat hij als zeventienjarig broekie naar allerlei landen ging waar hij nog nooit was geweest. Ik probeer mensen buiten de Formule 1 vaak uit te leggen hoe lastig dat is. De eerste keer dat je naar een onbekend circuit gaat weet je niets, zelfs niet waar de WC is of waar de stewards zitten. Alles is onbekend en de mediaverplichtingen komen daar nog bij. De manier waarop Max en zijn teamgenoot Carlos Sainz daarmee zijn omgegaan, vind ik indrukwekkend.

Een ander moment dat er voor mij uitspringt, is de Grand Prix van Singapore waarin hij 'No' zei en zijn teamgenoot niet voorbij wilde laten. Daar zag ik heel duidelijk de mentaliteit van de Verstappens in en daaraan zag ik ook dat hij een echte ijzervreter is en voor niets of niemand zou terugdeinzen. Het interesseerde hem totaal niet wie er in die andere auto zat. Hij wilde alleen maar wereldkampioen worden en helaas, of misschien gelukkig, is dat exact de manier waarop je wereldkampioen wordt. Je moet met het vizier naar beneden een egoïstisch persoon zijn. Ben je dat niet, dan word je levend opgevreten. Zo hard is deze wereld. Ik heb van dichtbij meegemaakt dat getalenteerde jongens het niet hebben gered doordat ze te aardig waren. Je kunt best aardig zijn, maar met die helm op moet je meedogenloos zijn. Ik heb wel eens gehoord dat Max daarin te ver zou gaan, maar volgens mij past hij precies bij de overige wereldkampioenen. Kijk maar eens naar Fernando Alonso, die kan ook meedogenloos zijn als het moet.

 

In de paddock is gesuggereerd dat ofwel Verstappen of Sainz gepromoveerd móést worden naar Red Bull Racing door alle spanningen bij Toro Rosso. Wat heb jij daar als teammanager van meegekregen?

Dat heb ik om heel eerlijk te zijn niet zo ervaren, al waren beiden wel heel gedreven en de vaders eigenlijk nog veel meer. Grappig genoeg kende ik Carlos Sainz senior ook al vanuit mijn tijd in de rallysport, ik kende beide vaders dus goed. Hij was enorm gedreven en keek altijd een beetje achterdochtig of de andere coureur in het team iets kreeg wat zijn eigen zoon niet kreeg. Ik herinner me nog goed dat ik een aanvaring met hem heb gehad in Barcelona, dat moet tijdens de wintertest van 2016 zijn geweest. Hij trok weer van leer over de manier waarop onze mannen met de auto werkten en dat het allemaal niet eerlijk zou zijn. Toen had ik zoiets van: hang on a minute, en heb ik hem heel duidelijk gemaakt dat beide coureurs exact dezelfde behandeling kregen.

Jos voelde zich in zijn eigen carrière ook benadeeld en dacht zeker bij Benetton dat hij oneerlijk werd behandeld. Daarmee vertel ik geen geheimen, dat is publiekelijk bekend. Max wilde dat absoluut niet laten gebeuren en wilde bovenal zijn teamgenoot verslaan. Hij heeft echt de mentaliteit: ik sta niet toe dat het team rond mijn teamgenoot wordt opgebouwd, het team zal rond mij worden opgebouwd. Het valt me door mijn jaren in de pitbox misschien meer op dan anderen, maar daar zie ik duidelijk de hand van Jos in. Jos was vanuit de karttijd natuurlijk ook gewend dat hij de volledige controle over de carrière van Max had. Toen Max bij ons kwam, zag het team er anders uit dan nu, minder professioneel. Jos twijfelde misschien een beetje of ons team wel van het niveau was om zijn zoon verder vooruit te helpen in F1. Dat merkte ik vooral aan het feit dat Jos elke dag op mijn schouder tikte en vroeg: 'Graham, hoe zit dit en hoe zit dat?' Op een gegeven moment moest ik toch een beetje bot zijn en zeggen: 'For fuck’s sake, laat de teamleden gewoon hun werk doen.' Pas toen Max bij Red Bull kwam hebben ze tegen Jos gezegd dat hij toch echt een stapje terug moest doen. Ik heb zelf geen kinderen, maar kan me goed voorstellen dat het loslaten van je eigen zoon behoorlijk lastig is.

Die promotie naar Red Bull pakte wonderwel uit in mei 2016, maar Franz Tost vertelde me dat er bij Toro Rosso toch wel dubbele gevoelens leefden. Hoe zat dat bij jou?

We voelden allemaal hetzelfde. Met Max hadden we iemand die ons bijzonder ver kon brengen in het constructeurskampioenschap. Ik denk zelfs dat we in het tweede jaar van Max en Carlos de sterkste rijdersbezetting ooit hadden bij Toro Rosso. Het was behoorlijk balen toen het bericht kwam dat hij zou vertrekken. Alle respect voor de vervanging, maar op dat moment wisten we dat we onze aas kwijt waren. Het was een bittere pil om te slikken, maar de realiteit is: als je wereldkampioen wilt worden, dan is Toro Rosso niet het team om voor te werken. Onze missie was niet om kampioen te worden, maar om coureurs op te leiden zodat Red Bull kon bellen als ze iemand nodig hadden. Intern waren we best teleurgesteld omdat we wisten dat we met Max een bijzondere coureur in ons midden hadden, maar ja, dan wint hij in Barcelona en snoert hij meteen alle critici de mond.

In hoeverre is de Max die dit jaar wereldkampioen is geworden anders dan de Max die jij van dichtbij hebt meegemaakt en die jullie hebben afgeleverd bij Red Bull Racing?

Hij is een stuk volwassener, maar dat is logisch doordat hij bij ons nog letterlijk een tiener was. Maar goed, ik vond hem altijd wel makkelijke kerel in de omgang, zeker niet arrogant. Vorig jaar in Monaco, tijdens de raIly, was ik bijvoorbeeld uitgenodigd om mee te gaan naar de launch party en was Max daar als gastspreker. Ik stond gewoon in het publiek naar de opening te kijken en na de toespraak kwam hij van het podium af en liep hij naar mij toe. Hij liep iedereen voorbij en vroeg 'Hey Graham, wat doe jij hier, ben je uitgenodigd door Red Bull?' Gewoon een praatje maken. Dat is wel leuk en in dat opzicht is hij niet dramatisch veranderd ofzo. Je ziet alleen dat hij volwassener is.

Geldt dat op de baan ook, is hij misschien iets minder agressief?

Max kan nog steeds wel agressief zijn hoor, maar ook daarin is hij volwassener, ja. Hij weet iets beter wanneer hij wel moet pushen en wanneer hij juist in moet houden. Toen hij aan het begin van zijn Red Bull-tijd wat incidenten had, heb ik tegen hem gezegd:  'Luister Max, je hebt zeker drie tienden in je zak ten opzichte van andere coureurs. Dat is gewoon jouw talent. Daardoor hoef je niet elke ronde die laatste tiende te vinden. Zelfs als jij het iets rustiger aan doet, ben je nog steeds twee tienden sneller.' Het effect daarvan zien we nu allemaal. Hij is gegroeid als coureur, al is dat ook een natuurlijk proces, zeker gezien zijn kwaliteiten. Wij wisten allemaal dat hij op een dag wereldkampioen zou worden. Of laat ik het zo zeggen: ik was best in shock geweest als iemand mij over twintig jaar had moeten vertellen 'Max Verstappen is geen wereldkampioen Formule 1 geworden.'