Interview Patrick Head: Over de periode na het ongeval van Frank Williams

Op 6 maart 1986 neemt het leven van teambaas Frank Williams een drastische wending. Bij een ongeval in het zuiden van Frankrijk raakt de Engelsman zwaargewond. Hij vecht in de weken en maanden daarna voor zijn leven, maar keert op den duur toch terug in de Grand Prix-paddock.

Het is bovendien een ingrijpende periode voor Patrick Head. Ooit werd hij door Williams overgehaald terug te keren in de Formule 1. Samen richtten ze het Williams F1-team op, maar negen jaar later staat hij alleen aan de leiding van het team als Williams voor zijn leven moet vechten. Hij moet de ego’s van Nelson Piquet en Nigel Mansell in bedwang houden, moet beslissingen nemen en leert de andere kant van Frank Williams kennen.

In een exclusief interview met Motorsport.com kijkt Head terug op die periode.

Hoe kreeg je te horen over het ongeval van Frank?

Dat is een goede vraag. Ik denk dat [Williams-engineer] Frank Dernie al op het circuit was en hij belde me om te zeggen dat Frank Williams met een ambulance naar het ziekenhuis in Marseille gebracht werd. Ik denk dat Dernie ook al gebeld had met Ginny Williams, dus ik belde haar… Bernie [Ecclestone] was zo aardig om de volgende ochtend een vlucht voor Ginny en mij te regelen zodat we naar Marseille konden.

Wanneer wist je hoe ernstig het was?

Ik denk dat we dat pas wisten toen we in het ziekenhuis kwamen. De artsen spraken de woorden ‘terminaal’ uit en dan weet je het wel. Ik denk niet dat zij gerekend hadden op ook maar iets van herstel. Na een paar dagen hebben ze Frank naar een ander ziekenhuis gebracht omdat ze in Marseille de instelling hadden dat hij toch wel zou overlijden, het was volgens hen een kwestie van tijd… Ginny wilde dat hij in handen kwam van Prof [Sid] Watkins [voormalig F1-arts]. Hij werkte als neuroloog in London en daar zal Frank ongeveer drie maanden of langer gelegen hebben. […] Bernie had een vliegtuig geregeld dat min of meer ingericht was als ziekenhuis. Ik weet niet of het een leenvliegtuig of iets dergelijks was, maar het werd door hem in samenwerking met Ron [Dennis] en Mansour [Ojjeh] geregeld. Eenmaal in Londen hebben ze Frank wel drie keer voor de poorten van de hel weg moeten slepen omdat het zo slecht met hem ging. Dat kwam vooral omdat hij op zijn rug lag en daardoor vocht in z’n longen had.

Dat had toch iets te maken met het feit dat hij voor het ongeval een hardloper was en de manier waarop zijn lichaam werkte, toch?

Klopt. Het was Ginny die hem min of meer in leven gehouden heeft, de artsen vonden dat de kwaliteit van leven ‘te slecht’ zou worden en drongen erop aan om hem te laten gaan. Maar Ginny was stellig en wilde voor hem vechten. Zonder haar had hij na het incident geen leven meer gehad.

Hoe reageerden de coureurs?

Nelson [Piquet] was heel bezorgd. Hij reed, toen hij het hoorde, zelfs naar de plek van het ongeval en hielp mee als tolk. Hij was de Franse taal machtig en speelde daarom ook een belangrijke rol in het ziekenhuis. Je moet je wel herinneren dat het ongeval twee weken voor de start van het seizoen gebeurde. Zodra we wisten dat Keke [Rosberg] naar McLaren zou gaan, heeft Frank de gesprekken met Nelson in gang gezet. Dat gebeurde op een parkeerplaats in Oostenrijk en ze kwamen eruit. Ik heb dat contract toen nooit gezien, later wel, maar niet op dat moment. We begonnen aan het seizoen en Nelson vertelde me dat hij een akkoord met Frank bereikt had. We hadden altijd wel een auto over, twee op reserve of eentje die de coureurs moesten delen. Ik denk niet dat Nelson had verwacht dat Nigel [Mansell, de andere coureur] direct zo snel zou zijn. Toen duidelijk werd dat Nigel een bedreiging werd voor het kampioenschap van Nelson, veranderden de persoonlijkheden binnen het team en hadden we twee totaal verschillende coureurs. Beiden waren erg snel.

Frank heeft in het openbaar nooit echt gesproken over het ongeval, toch? Heb jij hem er wel over gesproken?

Nee, niet echt. Ik probeerde het hem wel een beetje te ontlokken, want… Weet je, Frank was een hele goede chauffeur, maar hij reed vaak te snel. [Het waren] andere tijden. We gaan heel ver terug, inmiddels meer dan 30 jaar. Het was over het algemeen niet heel druk op de weg, de banden hadden niet veel grip, dus we gedroegen ons als idioten op de openbare weg. We waren beide graag Formule 1-coureur geworden, Frank en ik. Frank was misschien wel goed genoeg, ik zeker niet. Ik denk dat de wagen [kort voor het ongeluk] aan de achterkant uitbrak en hij stuurde niet genoeg tegen waardoor de auto van de weg gleed en het ongeluk gebeurde. Ik heb het hem weleens gevraagd. Niet meteen na het ongeval toen het nog zo gevoelig lag, maar misschien tien jaar later. Maar Frank wilde het er niet over hebben. Zijn geheugen is nu niet heel best meer, maar ik weet zeker dat hij zich het nog wel herinnert. Vooral het kortetermijngeheugen laat hem in de steek, maar hij praat gewoon niet graag over het verleden. Het is gebeurd, dan interesseert het hem niet meer.

Wanneer was hij er weer? Silverstone?

Ik denk dat hij er in Hongarije weer was. [lange pauze] Wil je het verhaal of de waarheid?

De waarheid.

De waarheid is dat… Voor het ongeval was hij erg goed in als engineer op het gebied van niet al te technische zaken. Als de wagen niet goed op de baan lag, wist hij niet echt wat er moest gebeuren. Als de coureurs last hadden van onderstuur, schroefde hij de voorvleugel op. Wanneer het ging om overstuur, draaide hij meer achtervleugel bij. Hij was vooral heel erg goed op het competitieve vlak met de juiste hoeveelheid brandstof en de beste banden. Bovendien zorgde hij ervoor dat de auto op het juiste moment het circuit op ging. Maar op technisch vlak wist hij niet veel. Na het ongeval, in 1986 speelde hij helemaal geen rol, maar daarna kon hij maar beperkt werken. Hij hield zich vooral bezig met het zakelijke en hield zich niet bezig met het operationele deel of wat er in de fabriek gebeurde. Hij speelde na het ongeval een andere rol. Frank was altijd een heel positief persoon, zelfs na het ongeval, hij heeft altijd een grote mate van competitiviteit uitgestraald over het bedrijf. Verder was hij alleen op zakelijk vlak nog heel actief in het bedrijf.

Werden jouw verantwoordelijkheden daardoor groter in 1986?

Absoluut en tegen het einde van het jaar was ik compleet uitgeput. De wagens waren heel competitief en ik realiseerde me niet dat er iets in het contract van Nelson stond waardoor hij voorrang had. Ik heb waarschijnlijk de fout gemaakt om ze te laten racen. We hebben niets gedaan om problemen te creëren, ik stond erop dat ze hun bijeenkomsten met de engineers altijd samen deden, maar wij werden de verliezer. We wonnen het constructeurskampioenschap met overmacht, maar verloren het rijderskampioenschap aan Alain Prost door een bandenprobleem. Dat hadden we eerder gehad en daar klaagden we over bij Goodyear, maar zij gaven onze wagen de schuld en stelden dat wij het enige team met problemen waren. Later hoorden we dat Ferrari met dezelfde problemen te maken had. Ik zei tegen Goodyear: ‘Het mag dan misschien aan onze auto liggen, maar we hebben meer vermogen en meer downforce. Daar gaan we mee door, de banden zijn niet sterk genoeg’. De winter daarna deden ze precies wat je van zo’n bedrijf zou verwachten, ze maakten de banden dikker en hebben nooit echt toegegeven dat ze fout zaten. Gelukkig heeft niemand er iets aan over gehouden. Nelson had die winter op de banden van het jaar daarvoor nog een enorme crash op Imola, op dezelfde plek waar Ayrton [Senna] later crashte. Hij hield er een hersenschudding aan over. Maar goed, het was best wel gek en sommige mensen hadden niet door dat we drie auto’s moesten runnen. Twee racewagens en een wagen op reserve die wel operationeel was. Toen het erg spannend was tussen Nigel en Nelson hadden we soms zelfs nog een vierde auto bij ons met een extra crew. Ik ben dat jaar heel vaak naar Japan geweest, misschien wel twaalf tot vijftien keer. Ik runde een wagen, ging naar testdagen, werkte aan de auto voor het jaar erna, werkte aan de ontwikkeling van de huidige wagen en moest nog naar Honda. Aan het eind van het jaar was ik echt kapot daardoor.

Hoe lastig was het om Piquet te managen?

Het leverde niet echt problemen op, maar er stonden volgens hem wat zaken in het contract die er in werkelijkheid niet in stonden. We hadden niet zwart op wit staan dat hij de eerste rijder zou worden. Het was een veronderstelling van Frank dat Nelson zijn teamgenoot met gemak zou verslaan. Hij tekende het contract met Nigel op het moment dat hij nog geen race gewonnen had, dat gebeurde pas in de laatste vier races van het seizoen. Ik denk dat Frank had verwacht dat Nelson de vloer met hem aan zou vegen, Nelson dacht dat waarschijnlijk zelf ook. Hij beweerde later natuurlijk dat de afspraken in het contract afweken met de werkelijkheid. Ik weet niet precies meer wat er in het contract stond, maar hij kreeg zeker geen voorkeursbehandeling. Daar was geen sprake van. Nelson was een enorm snelle coureur, maar alleen als het nodig was. Daarin herken je de echt grote coureurs, Alonso en Hamilton doen dat bijvoorbeeld ook. Ze zoeken de limieten op als dat nodig is.

Was het eerst Frank zijn taak om de rijders te managen?

Ik weet niet of er een precieze taakverdeling was. We hadden in die tijd natuurlijk geen data om dingen echt aan te tonen, de band tussen een coureur en zijn engineer was daardoor natuurlijk van levensbelang. Je moest als engineer luisteren naar de coureur en dat interpreteren en een beslissing nemen over de vervolgstap voor de auto. Het ging veel meer gevoel en je voerde een echte discussie met de coureur. Nu duiken de coureurs in hun laptop en bekijken ze al die vage lijntjes. De coureur zijn erbij betrokken, maar niet op dezelfde manier.

Is Frank veranderd na het ongeval?

Ik denk dat zijn wereld kleiner en meer privé is geworden. Hij moest ontdekken wat er na zijn ongeval veranderd was, wat hij nog kon doen en wat niet. Dat zijn dingen die erg gevoelig liggen, maar zijn arts heeft hem verteld: ‘Het kan best zijn dat je problemen krijgt omdat je niet meer beweegt en je organen daardoor niet meer optimaal werken’. Die arts noemde allerlei complicaties waardoor Frank heel erg bewust bezig ging met zijn voeding. Hij besloot niet langer vlees te eten. Zijn voeding bestond vooral uit spul dat makkelijk af te breken was in zijn maag. Je realiseert je het bijna niet, maar de beweging van je lichaam zorgt voor een groot deel ook voor het verteren van eten. Hij begon daarom met het eten van veel groente en vis. Ik denk dat hij door alles toch wel minder toegankelijk is geworden. Zijn humor is er nog altijd, zijn karakter is gelijk gebleven, maar hij had andere zaken waar hij zich zorgen om moest maken. En dat waren geen zaken waar wij direct iets mee te maken hadden. Frank heeft er nog nooit een excuus van gemaakt. Hij schaamde zich er ook niet voor, hij bleef gewoon een zeer pragmatisch persoon. ‘Dit is wat ik meegemaakt heb, zo moet ik ermee omgaan, zo maak ik er het beste van.’"