Analyse: Hoe F1-wieldoppen werken en waarom ze weer terug zijn
De Formule 1-reglementen gaan in 2022 volledig op de schop. Naast vele nieuwigheden en innovaties, zien we ook een aantal elementen uit het verleden terugkeren.
Brawn BGP 001 wieldop
Giorgio Piola
Motorsport.com's Prime content
The best content from Motorsport.com Prime, our subscription service. <a href="https://www.motorsport.com/prime/">Subscribe here</a> to get access to all the features.
In 2022 keert niet alleen het grondeffect terug in de Formule 1, ook maken de wieldoppen hun rentree. De regelschrijvers hopen met de afdekkappen op de velgen de turbulente lucht die afkomstig is van de roterende wielen te verminderen, om zo de hoeveelheid vuile lucht die de wagen produceert af te laten nemen. Dat moet het voor een achtervolger eenvoudiger maken om langer en dichter achter de voorganger te rijden.
De wieldoppen die we in 2022 zullen zien, zijn een stuk minder complex dan varianten uit het verleden. De teams mogen nauwelijks aanpassingen doen aan het standaardonderdeel, om te voorkomen dat de teams aan het beoogde doel voorbijschieten in hun pogingen tijdwinst te behalen. Desondanks is het interessant om in het archief te duiken en te bekijken hoe de wieldoppen in het verleden werden gebruikt.
Ferrari 641 velg detail
Illustratie: Giorgio Piola
De oorsprong van wieldoppen in de Formule 1 ligt veel verder terug dan je misschien zou verwachten. Ferrari experimenteerde in 1990 op Monza al met dergelijke elementen om de drag op de ‘Temple of speed’ tijdens de kwalificatie te verminderen. Het team kon de afdekplaten in de race echter niet gebruiken, want de remmen zouden dan oververhit raken. De hitte die tijdens het remmen werd gegenereerd, kon namelijk niet ontsnappen. Ook de pitstops zouden een stuk ingewikkelder worden, aangezien de wieldop over de wielmoer heen was geplaatst.
Ferrari 248 F1 rear rims detail
Illustratie: Giorgio Piola
Ferrari 248 F1 rims detail
Illustratie: Giorgio Piola
Het duurde vervolgens meer dan een decennium voordat het concept weer eens te zien was. Niet geheel toevallig was het opnieuw Ferrari dat ermee experimenteerde. Ditmaal was het concept iets veranderd. Het team introduceerde een smal velgprofiel voor de achterbanden van de 248. Net zoals in 2022 het geval zal zijn, roteerde het profiel mee met de band. Later in het jaar kwam het team met een grotere wieldop die de gehele velg afdekte, met uitzondering van een opening in het midden voor de wheel gun.
Toyota TF106 rim detail
Illustratie: Giorgio Piola
Toro Rosso STR01 rim detail
Illustratie: Giorgio Piola
Renault R27 side view Brazilian GP
Illustratie: Giorgio Piola
Zoals gebruikelijk in de Formule 1 blijven innovaties nooit lang onopgemerkt. Enkele races later kwamen Toyota en Toro Rosso al met hun eigen varianten. Renault diende in eerste instantie een protest in tegen het concept, maar ging in 2007 overstag en kwam met een eigen variant. Ferrari bleef echter koploper in aanpassingen aan de wieldop om aerodynamisch gewin te behalen.
De Scuderia kwam in de Britse Grand Prix met een nog complexere variant: een statische wieldop in plaats van een roterende. Dit bood het team veel nieuwe mogelijkheden om de luchtstroom naar achteren te beïnvloeden. De lucht uit de brake duct kwam via een opening in de onderste helft van de afdekkap naar buiten, en kon zo de turbulentie van de roterende band veranderen.
Ferrari F2007 front rim detail
Illustratie: Giorgio Piola
Ferrari F2007 front rim detail
Illustratie: Giorgio Piola
Dit was allang niet meer het eenvoudige, smalle velgprofiel dat het team als eerste introduceerde en werd gekopieerd door de concurrentie. Dit was een complex systeem, bestaande uit diverse componenten om de luchtstroom te sturen. De volledige as, de wielmoer en wheel gun waren allemaal aangepast om dit nieuwe systeem optimaal te laten functioneren.
Ferrari voerde voor 2008 geen ingrijpende veranderingen door, maar kwam wel met een extra vleugeltje om de luchtstroming nog effectiever te sturen. De Scuderia voelde niet de noodzaak om het goed werkende en innovatieve systeem ingrijpend te veranderen, maar anderen kwamen ondertussen met nieuwe concepten.
McLaren MP4-23 vergelijking van de opening in de wieldop
Illustratie: Giorgio Piola
Het ontwerp van McLaren beschikte over een opening in het voorste deel van het onderste kwart van de afdekkap om de lucht op een andere wijze te sturen. De ontwerpers kwamen ook met een naar voren gerichte deflector om de turbulentie verder te verminderen.
Honda RA108 2008 wieldop
Illustratie: Giorgio Piola
De versie van Honda beschikte ook over een opening, maar dan aan de achterzijde en wat groter. Ook zij kozen voor een kleine deflector die aan de voorzijde een deel van de band overlapte.
Sauber F1.08 zijaanzicht
Illustratie: Giorgio Piola
BMW Sauber kwam in Monaco met een eigen versie. Dit concept was een stuk minder ingewikkeld en was feitelijk een afdekkap voor de gehele velg.
Toyota TF108 wieldop
Illustratie: Giorgio Piola
Toyota gooide nog wat olie op het vuur in de ontwikkelingsstrijd door in Barcelona aan de achterzijde van de TF108 een ventilator-achtig ontwerp te introduceren.
Hoe wieldoppen de reglementsveranderingen in 2009 overleefden
In de aanloop naar het Formule 1-seizoen 2009 gingen de reglementen ingrijpend op de schop. De nieuwe regels weerhielden de teams er echter niet van om gebruik te blijven maken van wieldoppen. Wel zorgden de nieuwe reglementen ervoor dat de eerdere designs aangepast moesten worden, terwijl andere teams met een geheel nieuw concept op de proppen kwamen.
Ferrari F60 zijaanzicht
Illustratie: Giorgio Piola
Ferrari paste de opening aan en gaf deze een belangrijkere positie aan de voorzijde van de wieldop. Daarnaast werd in de bovenhoek een deflector toegevoegd.
Brawn BGP 001 wieldop voorband
Illustratie: Giorgio Piola
Wie denkt aan wieldoppen in de F1, denkt al gauw aan de Brawn BGP001. De fluorescerende wieldoppen sprongen behoorlijk in het oog, terwijl de meeste andere teams kozen voor een neutrale kleur of de spaken van de velg nabootsten.
Force India VJM02 2009 detail
Illustratie: Giorgio Piola
De wieldop van Force India was voor de voorbanden niet veel meer dan een wigvormige vin.
Force India VJM02 2009 wieldop
Illustratie: Giorgio Piola
Aan de achterzijde koos het team voor een ventilator-achtig concept, vergelijkbaar met het idee dat we een jaar eerder al bij Toyota zagen.
Het einde van de wieldop in de Formule 1
De sport besloot om vanaf 2010 de wieldoppen te verbieden. De elementen speelden niet alleen een rol in het algehele falen van de nieuwe regels, die bedoeld waren om inhalen te bevorderen maar in praktijk niet bleken te werken. Daarnaast liepen de kosten voor afdekkappen de spuigaten uit. Ook vond er tijdens deze jaren een aantal incidenten plaats tijdens pitstops en waren er enkele loskomende doppen te zien, dus ook vanwege veiligheidsredenen ging er een streep door het idee.
Ferrari F10 velg detail
Illustratie: Giorgio Piola
Ferrari bleef na het verbod wel op zoek naar manieren om de luchtstroom rond de wielen te beïnvloeden. Ook zonder de wieldoppen kwam de Scuderia met een slimme oplossing. De formatie voegde in 2010 twee ringen toe aan de velgen om de lucht te sturen. De andere teams konden dit niet kopiëren want dat jaar waren de velgen een gehomologeerd component.
George Russell, Mercedes W10 mule
Foto: Mark Sutton / Motorsport Images
In 2022 keren de wieldoppen in vol ornaat terug in de Formule 1, in combinatie met de nieuwe 18 inch banden. Het concept moet ervoor zorgen dat de vuile lucht afneemt, terwijl de wielmoeren zo goed mogelijk bereikbaar blijven voor de monteurs om snel en veilig een pitstop af te kunnen werken.
Sluit je aan bij de Motorsport community
Praat meeDeel of bewaar dit artikel
Abonneer en krijg toegang tot Motorsport.com met je adblocker
Van Formule 1 tot MotoGP: we brengen het laatste nieuws, diepgaande analyses en exclusieve interviews rechtstreeks uit de paddock. Om ons vak zo goed mogelijk uit te kunnen voeren, worden er op de website advertenties getoond. We merken op dat je een adblocker gebruikt en willen je vragen om deze uit te zetten. Daarnaast geven we je de mogelijkheid om abonnee te worden en voor een klein bedrag te genieten van een advertentievrije website.
Beste reacties