De geschiedenis van de Formule 1-game: van 1976 tot nu

De opmars van Formule 1-games ging met horten en stoten, maar anno 2020 kunnen we concluderen dat men toch ver is gekomen, nu er de afgelopen maanden virtuele wedstrijden zijn georganiseerd met aan de start echte Grand Prix-coureurs. Onder andere Charles Leclerc, Lando Norris, George Russell en Alexander Albon gingen in F1 2019 de strijd met elkaar aan, nadat er door het coronavirus een streep moest worden gezet door het eerste deel van het Formule 1-seizoen. Nu er met F1 2020 een nieuw spel beschikbaar is gekomen, kijken we terug op hoe de Formule 1-game zich in de loop der jaren heeft ontwikkeld.

Hoe de eerste F1-games ontstaan zijn

Het begin van de eerste (arcade) F1-games ligt in de jaren zeventig. De Japanse uitgever Namco had behoorlijk veel succes met het in 1976 uitgekomen F-1. Zes jaar later produceerde dezelfde firma de game Pole Position. Die titel groeide uit tot een van de meest populaire arcade-spellen ter wereld. Door de toevoeging van een kwalificatieronde en computergestuurde tegenstanders liep dit spel ver op z’n tijd vooruit. Het spel werd in 2015 zelfs uitgeroepen tot de meest invloedrijke racegame aller tijden.

Terwijl de games in de jaren tachtig steeds geavanceerder werden en het hebben van een console aan populariteit won, maakte de Formule 1 een nieuwe stap. Super Monaco GP (1989) was een hit op de Sega Megadrive. Aan de versie die in 1992 werd uitgebracht, werkte zelfs nog een zekere Ayrton Senna mee. Datzelfde jaar verscheen ook Grand Prix, en die game ging meer in de richting van de simulaties.

Grand Prix 2 screenshot

Beeld: Codemasters

Het eerste echt succesvolle F1-simulatiespel was Grand Prix 2 (1996), door de bekende uitgever Geoff Crammond geproduceerd voor de pc. Gebaseerd op het Formule 1-seizoen 1994 had die game voor het eerst een volledige grid met teams en coureurs. Er zat een kampioenschapsmodus in en er konden complete Grand Prix-weekenden worden afgewerkt. De echte fanatiekelingen konden de afstelling van de wagen aanpassen, bovendien werden technische problemen gesimuleerd in dit spel. Later verschenen Grand Prix 3 (2000) en Grand Prix 4 (2002) nog. Die laatste was nog lange tijd zeer populair in de Formule 1-community.

Na de doorbraak van de eerste PlayStation in 1995 werd de game Formula 1 (1996) razend populair. In het spel was een volledige kampioenschapsmodus opgenomen en deed de legendarische F1-commentator Murray Walker het commentaar. Er zat zelfs een verrassingsmodus in het spel waarbij er over een circuit in de vorm van een Formule 1-wagen kon worden gereden. Formula 1 97 (1997) was ook al zo’n groot succes, zelfs al betekende een conflict over rechten dat de naam van Jacques Villeneuve niet in het spel opgenomen mocht worden en als ‘Williams Numberone’ weergegeven werd. De overname van een andere ontwikkelaar zorgde er in 1998 en 1999 voor dat de titel niet zo goed ontvangen werd en zo kwam er een eind aan een gouden tijdperk voor F1 op de PS1.

De Formule 1-licentie werd tussen 2000 en 2003 gedeeld door Electronic Arts, dat jaarlijks met een nieuwe editie kwam, en Sony. Daarmee was de brug naar de PlayStation 2 ook geslagen. EA produceerde bovendien nog wat andere Formule 1-games, zoals F1 Manager, waarin gamers in de rol van teambaas kropen. Vanaf 2003 wist Sony de exclusieve rechten te bemachtigen, waardoor de games enkel nog op de PlayStation-consoles te spelen waren. Men boekte flinke vooruitgang met de graphics en de werking van het spel, en al deze games hadden ook een volledige carrièremodus.

Codemasters neemt rechten voor F1-spellen over

Tegelijkertijd werd de roep om een multiplayer-functie steeds groter. Die werd geïntroduceerd in de eerste Formule 1-game die gemaakt werd voor de PlayStation 3: F1 Championship Edition (2007). Dat viel tegelijk met het einde van de exclusieve deal die Sony had, Codemasters betrad het speelveld en zorgde ervoor dat de Formule 1-games weer op meerdere platforms gespeeld konden worden.

De eerste poging van Codemasters was F1 2009, die verscheen op de Ninteno Wii. Daarmee kwam een eind aan drie jaar zonder F1-spellen. Echt populair werd F1 2009 nooit. Dat kwam deels door de gebrekkige graphics in de game. De ontwikkelaar revancheerde zich een jaar later door F1 2010 op de markt te brengen, het spel dat voor het eerst verscheen op de PS3 en de Xbox 360. In de jaren daarna werden steeds meer zaken toegevoegd om het spel realistischer te maken. De invoering van de safety car was zo’n mijlpaal, maar ook in de carrièremodus zijn de mogelijkheden inmiddels zover dat een gamer een complete loopbaan na kan bootsen.

F1 2016 screenshot

Beeld: Codemasters

Met de komst van F1 2017 werd er weer een volgende mijlpaal bereikt: de oprichting van een officieel esports-kampioenschap. De F1 Esports Series wordt fanatiek ondersteund door Liberty Media, de eigenaar van de sport. Het Amerikaanse concern ziet hier vooral een kans om de jongere doelgroep aan de Formule 1 te binden. Na een reeks online kwalificaties werden twintig simracers geselecteerd en voor de grote finale in Abu Dhabi uitgenodigd. Brendon Leigh kroonde zich daar als eerste virtuele F1-kampioen.

Op het succes van het openingsjaar werd een seizoen later voortgebouwd. Negen van de tien Formule 1-teams richtten een esports-team op en gingen de strijd met elkaar aan om de virtuele wereldtitel. De prijzenpot was rijk gevuld en Leigh, die inmiddels door Mercedes was vastgelegd, werd opnieuw kampioen. Afgelopen jaar voegde Ferrari zich als tiende en laatste team bij de F1 Esports Series en onttroonde David Tonizza Leigh als kampioen.

Nog voordat er details over het nieuwe seizoen bekend gemaakt konden worden, kreeg de esports-wereld een cadeau van formaat. Want waar de echte racerij volledig op zijn gat kwam te liggen door het coronavirus, floreerde de simracerij. Een groot aantal fans ziet het virtuele racen als goed vermaak om de periode zonder races door te komen. Niet lang na de annulering van de eerste Formule 1-races werd er een kampioenschap opgericht door Veloce Esports, in samenwerking met Motorsport Games. De #NotTheGP-reeks werd gehouden met een mix van professionele coureurs als Lando Norris, Nicholas Latifi en Stoffel Vandoorne, en wereldsterren uit andere takken van sport. Zo sloot keeper Thibaut Courtois al eens aan en kwam professioneel golfer Ian Poulter aan de start. De evenementen kregen nog meer cachet toen ook coureurs als Charles Leclerc, George Russell, Alexander Albon en Antonio Giovinazzi zich op de grid voegden.

Toen de autosportwereld tot stilstand kwam, kreeg esports een belangrijke rol voor Formule 1-fans. Niet alleen door de actie te bekijken, vooral ook door in contact te komen met de coureurs en zelf in actie te komen in een van de racegames. Het is voor de Formule 1 een flinke reis geweest om te komen waar het vandaag de dag staat met gaming, maar het is nog nooit zo relevant geweest als nu.

Charles Leclerc, Scuderia Ferrari

Beeld: Codemasters

Met medewerking van Luke Smith