Hoe F1 in Zandvoort experimenteerde met een gyro-stabiliserende camera

De ontwikkeling van technologie staat nooit stil bij de Formule 1-teams. Hetzelfde geldt voor de organisatie die de registratie van de races verzorgt. De tv-afdeling van de F1 kijkt altijd naar nieuwe hoeken en verfrissende shots. De afgelopen jaren hebben we steeds vaker gezien dat camerapunten op het circuit net iets aangepast worden waardoor alles er sneller uitziet. Soms is dat noodzakelijk, zoals na de verbouwingen op Spa-Francorchamps, maar soms is het puur om alles spectaculairder te laten overkomen. Dit jaar hebben we verder onder meer de terugkeer van de pedaalcamera gezien, en bij de Dutch Grand Prix kregen we een betere impressie hoe steil de bochten met banking zijn.

Dit laatste camerapunt werd op de zaterdag en zondag in Zandvoort maar een paar keer gebruikt, en alleen bij de Ferrari van Carlos Sainz. Toch was het eerste optreden van deze 'gyro-stabiliserende camera' een succes. De camera op de wagen blijft recht hangen in de bochten met banking en daardoor kan je goed zien hoe extreem die helling is. F1 CEO Stefano Domenicali was op het moment dat het shot voor de eerste keer gebruikt werd te gast bij Sky Sports. Hij reageerde meteen: “Kijk naar de nieuwe camera die we aan het proberen zijn. Ik denk dat het heel belangrijk is om te proberen het gevoel van de snelheid over te brengen aan de kijkers.”

360 graden

Steve Smith is het hoofd van de onboardcamera’s bij de tv-uitzendingen. Deze functie vervult hij al meer dan drie decennia. Hij vindt het leuk om steeds nieuwe dingen te proberen. “Stefano en Ross [Brawn, sportief directeur F1] willen graag blijven innoveren met nieuwe elementen om te laten zien dat we niet stilstaan, maar vooruit kijken. Daarom hebben we het pedaalshot geïntroduceerd. Uiteindelijk willen we ook live-beelden vanaf de 360 graden-camera. Op dit moment neemt die camera de beelden apart op en kunnen we die later downloaden en op social media zetten. Het is onze hoop om het uiteindelijk mogelijk te maken dat je naast het internationale feed op tv, je op je iPad of telefoon 360 graden-beelden kan bekijken.”

F1 staat altijd open voor feedback van de fans, maar volgens Smith is het niet makkelijk om iedereen tevreden te houden. “Als mensen ergens anders iets leuks zien, krijg je al snel de vraag: ‘Waarom doen jullie dat niet in F1?’ Het grootste probleem is de hoeveelheid camera’s. Martin Brundle heeft bijvoorbeeld voor Sky een paar jaar geleden een aantal rondjes op Fiorano gereden met een Ferrari. Hij stapte uit de wagen, die toen werd volgeplakt met GoPro's [kleine cameraatjes die goed tegen een stootje kunnen]. Hij reed twee ronden met drie of vier verschillende shots. Toen kwam hij naar binnen, verplaatsten ze de camera’s en deed hij nog twee ronden. Daarna haalden ze alle camera’s van de wagens en reed hij met een 'schone' auto nog een paar ronden. Uiteindelijk knipten ze het zo dat je die camera's nergens meer zag. Maar het zijn tien verschillende shots. Het helpt ons niet, want iedereen die dit ziet zegt: ‘Waarom zien we dat niet tijdens een Grand Prix?’"

Techniek MotoGP

De inspiratie om met een gyro-camera te gaan werken kwam uit de MotoGP. Achterop elke motor zit een onboardcamera die rechtop blijft in een bocht. Zo kun je exact waarnemen hoever de coureur de bocht in leunt. “Iemand schreef ons dat het gaaf zou zijn om zo te zien hoe de banking eruit zag. Als je de auto normaal ziet, zie je dat hij meegaat met het circuit. Het is geen motor die 68 graden leunt. Het is indrukwekkend wat de motoren doen. Wij hebben een camera gevonden die de helling van de banking wel kon laten zien.” De gyro-camera was dezelfde als die gebruikt wordt in de MotoGP. “Op het moment dat je naar een team gaat en zegt dat je het wilt proberen, krijg je meteen vragen over hoeveel het weegt, of het een aerodynamisch effect heeft en of de andere teams het ook gebruiken. Als je ‘nee’ zegt, dan doen zij het ook niet. Waar we ook achter zijn gekomen, is dat de teams het gevoel hebben aan exposure te verliezen wanneer we speciale shots gebruiken. En aangezien de beelden behoorlijk goed zijn, worden de onboardcamera's gebruikt om rijders te analyseren en voor veel andere dingen. Dus wanneer je voor een ongebruikelijk shot kiest, missen ze mogelijk beelden van een andere camera die ze graag willen zien. We hebben wel de mogelijkheid om twee camera’s tegelijk te streamen. We doen het niet zo vaak, maar we deden het wel met het pedaalshot.”

In het geval van de gyro-camera bij Ferrari viel alles op zijn plek. Hij paste precies op de plek van de normale neuscamera en er kwam geen extra gewicht bij kijken. Ferrari stond daarom toe dat Carlos Sainz ermee zou rijden in Zandvoort. Na wat testen op vrijdag werd het op zaterdag stilletjes ingezet in de uitzending, en ook op zondag werd het in de race gebruikt. “Als we het niet hadden kunnen testen voor Zandvoort, zou het nutteloos zijn geweest”, zegt Smith. “Je kan het niet meenemen naar Monza, omdat het daar vlak is. We hebben er alles aan gedaan om hem in Zandvoort te testen. Om heel eerlijk te zijn, denk ik dat het niet perfect ging met het camerashot. We hebben erover gesproken en we wisten dat dit de laatste kans zou zijn om het te doen. We hebben alles afgewogen en ervoor gekozen om het wel te proberen.” Smith kreeg positieve feedback op de innovatie. “Toen het live te zien was op tv voelde ik mijn telefoon trillen in mijn zak, er kwamen allemaal berichten binnen. Wauw, dat was gaaf!”

Meer innovatie?

Het is nu de vraag of de gyro-camera later in het seizoen nog nuttig kan zijn. Het shot is nog eens kort getest in Monza bij de McLaren van Lando Norris, om een algemeen beeld te krijgen over hoe de camera zou reageren over kerbstones. Dit beeld is echter niet uitgezonden. Circuits met hoogteverschil zoals Suzuka en Austin zouden interessante opties kunnen zijn, maar voorlopig zijn hier nog geen plannen voor. De F1 innoveert intussen verder. In Austin kunnen we een shot verwachten vanaf de anti-rolbar met een beeld van de pedalen ingevoegd. Dit om de voeten van de coureurs aan het werk te zien tijdens het rijden. Het doel is altijd om iets te maken waarvan de fans kunnen genieten. 

Volgens Smith gaat het echter ook om het gevoel wat mensen bij beelden krijgen. “Ik zeg het liever niet, want ik heb die camera destijds geïnstalleerd: de onboardvideo van de ronde waarmee Ayrton Senna pole-position pakte in Monaco in 1990 ziet iedereen als iconische beelden. Maar het is geen eerlijk vergelijk. Het is een V10-motor, een handgeschakelde versnellingsbak en het is Ayrton Senna. De helft van de mensen denkt dat de schokkerige beelden vibraties zijn, maar het zijn eigenlijk kleine storingen die ontstonden doordat we de beelden vanaf de wagen naar de helikopter stuurden. Nu gaan ze rechtstreeks naar de tv-compounds langs het circuit. De gyro-camera heeft de mogelijkheid om de stabilisatie te verminderen. Daarom experimenteren we ermee. Ik heb dertig jaar van mijn leven gewerkt om beelden stabieler te maken. En nu willen mensen dat juist minder”, lacht Smith.