Een halve eeuw terug: briljante weken van Gurney en Foyt

Het zijn twee legendarische namen in de geschiedenis van de autosport: de Amerikanen Dan Gurney en A.J. Foyt worden aangemerkt als twee van de beste coureurs ooit. Gurney (86) won races in de Formule 1, IndyCar, NASCAR, Can-Am en Trans-Am: Foyt (82) is naast gedeeld recordhouder wat betreft Indy 500-zeges ook veertienvoudig kampioen in verschillende Amerikaanse raceklassen. GPUpdate.net gaat precies vijftig jaar terug in de tijd - terug naar de weken waarin Foyt en Gurney eeuwige roem vergaarden.

In de jaren '60 is het niet meer dan gebruikelijk om in meerdere series uit te komen: zo kan het zijn dat Graham Hill anno 2017 nog altijd de enige rijder ooit is geweest die de Triple Crown of Motorsport wist te winnen. Merken komen in verschillende raceklassen uit en kunnen elke week een coureur uit hun rijderspoule aanwijzen om de honneurs waar te nemen. Zo kan het zijn dat ook Gurney en Foyt alleen in het jaar 1967 al in talrijke wagens plaats mogen nemen.

Samen dankzij Ford

Gurney, technisch briljant onderlegd, waagt de stap naar Europa, waar Foyt het meerendeel van zijn carrière in de Verenigde Staten afwerkt. In 1967 worden Gurney en Foyt echter, door de legendarische Carroll Shelby, aan elkaar gekoppeld om deel te nemen in de befaamde 24 uursrace van Le Mans. Gurney kent de grillen van het Circuit de la Sarthe: als onderdeel van het ambitieuze Ford-project heeft hij al een aantal keren deelgenomen aan de langeafstandsrace in Noord-Frankrijk.

Foyt is echter nieuw op Le Mans. De Amerikaan, die de meimaand van 1967 besluit met zijn derde Indy 500-zege, steekt niet onder stoelen of banken totaal niet onder de indruk te zijn van het asfaltlint in het Pays de la Loire. "Het is niets anders dan een oude landweg", jaagt de in zijn thuisland gefeteerde coureur de Fransen tegen zich in het harnas.

Ford is naar Le Mans getrokken om een einde te maken aan de dominantie van Ferrari. In de beginjaren '60 houdt Henry Ford junior verregaande gesprekken met Enzo Ferrari om diens handel over te nemen, maar Il Commendatore houdt niet van de Amerikaanse manier en wimpelt de autobouwer uit Detroit af. Als we niet kunnen samenwerken, dan verslaan we ze maar, is Fords gedachtengang en zodoende laat hij op basis van een Lola van de - kortgeleden gestorven - Eric Broadley een Le Mans-wagen bouwen.

Interne strijd, sterke concurrent

De Ford GT40 is niet alleen waanzinnig mooi, de wagen is ook nog eens razendsnel. In de eerste twee jaren van deelname kampt de Amerikaanse formatie met betrouwbaarheidsproblemen - met name de editie van 1965 is een ramp - maar als het allemaal samenvalt wordt er een spijkerharde en controversiële dubbelzege geboekt in '66. Het verhaal: enduranceheld Ken Miles en diens teammaat Denny Hulme lijken op weg naar de overwinning, wanneer er een teamorder wordt gegeven dat de als eerste en als tweede geklasseerde wagen tegelijkertijd over de meet moeten komen. Na politiek gekonkel wijzen de Franse stewards doodleuk de tweede bolide als winnaar aan, omdat deze auto - die verderop de startgrid mocht starten - vijftig meter meer heeft gereden.

Ook al levert de eerste Le Mans-zege van Ford een vreemd verhaal op, een jaar later is de strijd met Ferrari nog altijd gaande. In het World Championship for Makes moet de Amerikaanse autobouwer haar Italiaanse rivaal in de eerste races voorlaten, in Frankrijk wordt teruggeslagen. Het Franse journaille tipt Ferrari, gezien hun sterke resultaten in het seizoen en de onderlinge strijd die gaande tussen de Ford-coureurs, als topfavoriet.

De ervaren Gurney en zijn debuterende teammaat Foyt zetten in hun knalrode bolide echter geen wiel verkeerd op het Circuit de la Sarthe en rijden vrijwel de gehele race vooraan, ondanks dat Foyt een bizar lange stint moet afleggen omdat Gurney zich verslaapt. De oudere van de twee heeft voor zijn rustmomentje een zeer ongebruikelijk tafereel meegemaakt: terwijl hij ruim vier ronden voorsprong heeft op de Ferrari van Mike Parkes, probeert de op plek twee rijdende Brit hem van zijn a propos te brengen door met de lichten te gaan knipperen. Parkes wil Gurney in een fout dwingen door hem op te jagen, waarop de ervaren Amerikaan zijn Ford GT40 Mk IV pardoes in het gras parkeert. Parkes volgt zijn voorbeeld en zodoende is er een idiote situatie ontstaan waarin de leiders van de 24 Heures samen naast de baan staan.

Het tafereel duurt een seconde of tien, waarop Parkes zich beseft dat er vrij weinig te winnen valt. Wanneer de Brit zijn weg vervolgt, trapt ook Gurney het gaspedaal weer in. De achterstand zal nimmer klein worden: de Ford met de deuk in het dak, daarin geslagen om de boomlange Gurney meer ruimte te geven, snelt naar de overwinning.

Vuurdoop voor champagneritueel

Het zichtbaar opgeluchte victorieuze tweetal krijgt de lauwerkransen en de champagne overhandigd, waar Gurney pardoes mee begint te spuiten – daar komt de traditie, die tegenwoordig nog altijd in stand wordt gehouden, dus weg. Foyt voelt zich helemaal het mannetje: "Win ik ook de Rookie of the Year-titel?", schreeuwt hij cynisch terwijl hij op het podium staat.

In een zeer bijzondere maand weten beide rijders nog een andere, grote wedstrijd te winnen. Zoals gezegd is Foyt twee weken voor het treffen in Le Mans weer de beste gebleken op Indianapolis: Gurney zou een week later de Grand Prix van België winnen op het oude circuit van Spa-Francorchamps. Het is iets wat tegenwoordig haast ondenkbaar is: de autosportwereld zou op zijn kop staan als Takuma Sato en Lewis Hamilton dit jaar samen de 24 uur van Le Mans hadden gewonnen.

Gurney en Foyt, inmiddels beiden op hoge leeftijd, zijn nog altijd graag geziene gasten in Le Mans – al laat de gezondheid tegenwoordig niet alles meer toe. Het is vijftig jaar geleden dat twee Amerikanen de autosportwereld op stelten zetten: laten we hopen dat het in de toekomst makkelijker wordt voor rijders om deze prestatie te evenaren!

Door: René Oudman

[photo,307242,left,]