Banden sparen in F1: Wat is het, hoe werkt het en waarom doen coureurs het?

Wie denkt dat het onderwerp ‘banden’ saai is, heeft het mis. Het is een van de meest cruciale factoren om goed te kunnen presteren in de Formule 1. Teams spenderen elk raceweekend vele uren aan het analyseren van de temperaturen, bandenspanning en slijtage omdat de aspecten een enorm effect hebben op het eindresultaat. Sommige coureurs - zoals Sergio Perez en Carlos Sainz - worden geprezen omdat ze een set banden eeuwenlang kunnen laten meegaan, terwijl andere coureurs het rubber veel sneller verslijten. Ook belasten sommige auto's de banden meer dan andere. Uiteindelijk is de sleutel tot goed bandenbehoud een goede set-up en goed bandenmanagement - en degenen die dat goed kunnen, hebben een groot voordeel in de Formule 1.

Wat is banden sparen in F1?

Bij bandensparen gaat het erom de slijtage en degradatie van de band te managen om de levensduur te maximaliseren en de beste strategiekeuze te kunnen maken. Zowel tijdens de kwalificatie als tijdens de race is het van cruciaal belang om de banden zo snel mogelijk op temperatuur en in hun optimale operationele window te krijgen. Als ze te koud zijn, glijden ze en slijten ze snel; als ze te warm zijn, kunnen ze blaren krijgen, zelfs nog voor het einde van één ronde. Daarom richten coureurs zich niet alleen op de snelste tijd, maar moeten ze er ook voor zorgen dat hun jacht op goede rondetijden hun banden niet te snel verslechtert. Anders neemt de grip zienderogen af en moet de coureur snel terug naar de pits voor nieuw rubber.

Foto: Andy Hone / Motorsport Images

Gebruikte banden

Waardoor slijt een F1-band?

De prestaties van een band worden beïnvloed door twee unieke aspecten: degradatie en slijtage. Bandendegradatie is het effect van de temperatuur op de rubbersamenstelling, terwijl bandenslijtage de verslechtering van het bandoppervlak is door het contact met de baan.

Als de temperatuur van de band te hoog wordt, kan de rubbersamenstelling sneller afbreken en dat kan de grip op het oppervlak veranderen. Ook kan de band bij lage temperaturen meer over het baanoppervlak glijden en zal deze wegslijten, zoals hout door schuurpapier.

Veel verschillende factoren kunnen van invloed zijn op hoe een band slijt. Sommige kunnen worden gemanaged, andere moeten worden overwonnen, maar allemaal samen vormen ze een extreem complexe uitdaging voor de ingenieurs en de coureurs. De belangrijkste zijn onder andere...

Lay-out van het circuit

De soorten bochten kunnen een groot verschil maken voor de manier waarop de band wordt belast en dat heeft invloed op de manier waarop de band slijt. Bochten met hoge snelheden, met name langere bochtencombinaties, brengen een hoge energieoverdracht met zich mee en kunnen de banden snel opwarmen, terwijl bij langzame haarspeldbochten de banden meer kunnen gaan glijden.

Asfalt 

Verschillende circuits zijn gemaakt van verschillende materialen. Sommige banen zijn zo egaal als een biljartlaken terwijl andere ruw zijn, zoals schuurpapier. Suzuka is bijvoorbeeld bijzonder zwaar voor banden vanwege het zeer slijtvaste oppervlak, in combinatie met de vele snelle bochten.

Weersomstandigheden 

Een koude baan veroorzaakt over het algemeen meer slijtage, terwijl een warm circuit meer degradatie veroorzaakt. Om de banden te beschermen tegen de extreme hitte in Qatar, werd er voor de race van 2023 een maximale stintlengte ingesteld.

Bandenkeuze 

Teams kunnen tijdens een raceweekend kiezen uit drie soorten banden en moeten tijdens de race twee verschillende soorten gebruiken.

Afstelling van de auto 

De manier waarop een auto is afgesteld, kan de banden dramatisch beïnvloeden. Verschillende factoren die een grote rol spelen zijn onder andere de ophanging, rijhoogte, zwaartepunt, downforce en rembalans.

Rijstijl 

Agressief rijden zorgt voor temperatuur in de band en kan de band laten glijden. Het blokkeren van een wiel kan een vlakke plek veroorzaken, wat flinke trillingen veroorzaakt en de band nog verder verslechtert.

Foto: Andy Hone / Motorsport Images

Max Verstappen, Red Bull Racing RB19, maakt een pitstop

Waarom slijten sommige banden sneller?

De banden die in de Formule 1 worden gebruikt verschillen in constructie en samenstelling, en dat heeft invloed op hoe ze tijdens een race afbouwen. Er zijn zes verschillende banden in de huidige Pirelli-range, van de hardste, C0, tot de zachtste, C5. De C0 wordt gebruikt op circuits die de meeste energie uit de banden halen, want hoewel ze minder presteren, kunnen ze lange stints rijden; de C5 is beter voor langzame circuits waar maximale mechanische grip nodig is, maar is gevoelig voor hoge slijtage en degradatie. Voor elk raceweekend selecteert Pirelli drie van de vijf beschikbare compounds als bandenopties voor het raceweekend - ze worden aangeduid als rood (zacht), geel (medium) en wit (hard). Deze zijn meestal opeenvolgend in de reeks - bijvoorbeeld C0/C1/C2, C1/C2/C3, C2/C3/C4 of C3/C4/C5.

Waarom sparen coureurs hun banden?

De fundamentele factor achter de noodzaak om banden te sparen is de racestrategie. Tijdens een raceweekend analyseren de teams de performance om de uiteindelijke pitstopstrategie voor de race te bepalen. Ze bepalen het aantal stops en wanneer ze die stops maken. Dat gebeurt op basis van computermodellen die gegevens uit de praktijk gebruiken om de bandenslijtage per ronde te voorspellen.

Om de optimale strategie te bereiken, moeten de prestaties van de coureur overeenkomen met deze modellen voor bandenslijtage. Als de banden te snel slijten, zullen de rondetijden langzamer worden en zullen ze snel buiten dat ideale venster komen. Dat kan ze posities, podia en punten kosten. Het doel is om een balans te vinden tussen de nagestreefde rondetijden en de bandenslijtage. De engineers van het team analyseren voortdurend gegevens en passen de modellen aan om rekening te houden met wat er ronde na ronde gebeurt. Deze informatie wordt vervolgens doorgegeven aan de coureurs, zodat ze weten of ze sneller moeten rijden of juist beter op hun banden moeten letten.

Sommige teams zijn hier beter in dan andere. Red Bull heeft bijvoorbeeld een groot team van strategen die de data analyseert en de coureurs zijn vrij goed in het managen van het racetempo. Ze hebben ook een uitzonderlijke auto, wat veel helpt. Haas daarentegen heeft regelmatig het potentieel voor een goed racetempo, maar verslijt sneller zijn banden, waardoor ze minder strategische opties hebben.

Hoe sparen F1-coureurs hun banden?

F1-auto's zijn uitgerust met een groot aantal sensoren die continu de toestand van de banden in de gaten houden. Dit zijn onder andere druksensoren, temperatuursensoren en warmtebeeldcamera's. Al deze gegevens helpen het team om te analyseren wat er aan de hand is en om de coureur te helpen bij het managen van de race.

Om een band in goede conditie te houden, moet een coureur er over het algemeen 'lief' voor zijn. Behandel hem voorzichtig en hij gaat langer mee; rijd agressief en hij raakt snel oververhit. Enkele factoren die kunnen helpen om slijtage te verminderen zijn:

Bandenkeuze

De juiste band kiezen voor de omstandigheden is essentieel. Dat komt neer op het verzamelen en begrijpen van de data uit de trainingen om te voorspellen hoe de banden zich zullen gedragen en vervolgens de juiste banden en strategie kiezen om het potentieel van de auto te maximaliseren. Het ene team geeft bijvoorbeeld de voorkeur aan een driestopper met twee softs en een medium, terwijl een ander team misschien beter af is met een tweestopper met soft en hard.

Bandentemperaturen

Teams gebruiken bandenwarmers om de banden op te warmen tot de juiste temperatuur op de grid en in de formatieronde spinnen coureurs vaak de achterwielen om de banden op temperatuur te krijgen voor de start. Tijdens de race worden de banden in rekken in de garage bewaard, met elektrische afdekhoezen die zorgvuldig op een bepaalde temperatuur worden gehouden totdat ze moeten worden gebruikt. Als er een safety car is, zie je de coureurs voor de herstart over het circuit slingeren, omdat de wrijving van de snelle slingerbeweging de banden snel weer op temperatuur brengt.

Afstelling van de auto

Coureurs kunnen instellingen zoals de rembalans in de auto veranderen om bandenslijtage te verminderen of de opwarming van de banden te verbeteren, terwijl de teams tijdens pitstops ook mechanische en aerodynamische afstellingen kunnen veranderen. Deze kleine aanpassingen kunnen soms een groot effect hebben. Door bijvoorbeeld de rembalans van achter naar voren te verschuiven, worden de achterbanden minder warm, waardoor ze langer meegaan; door meer voorvleugel toe te voegen, creëer je meer grip op de voorbanden, wat de slijtage kan verminderen als de banden glijden en de auto onderstuurt.

De hele baan gebruiken 

Er is een optimale racelijn voor elke bocht, maar door een rempunt te veranderen, de instuurhoek aan te passen of de apex anders te raken, kunnen coureurs de snelheid door de bocht behouden maar de band minder belasten. Het verlagen van de rem-, acceleratie- en bochtenkrachten die door de band gaan, is een belangrijk onderdeel van bandenmanagement.

Lift and coast

Optrekken en afremmen bij lagere snelheden vermindert de warmte in de remmen en betekent dus dat er minder warmte naar de banden gaat. Ook het rustig door een bocht rijden in plaats van het gaspedaal in te trappen bij het uitkomen van de apex is minder belastend voor de banden. Het is logisch dat het ook de snelheid vermindert waarmee de auto begint aan het rechte stuk, maar in bepaalde omstandigheden is dat een prijs die het waard is om te betalen.

Soepeler insturen 

Een soepele rijstijl is een essentieel onderdeel van het sparen van banden. Door de auto vloeiend te sturen en zachtjes het gaspedaal in te trappen bij het uitkomen van een bocht, krijgt de band het veel gemakkelijker. Als een coureur de stuurhoek agressief verandert in een bocht, zullen de banden meer bewegen en meer schade oplopen. En als een rijder agressief gas geeft en wielspin veroorzaakt, zal dat meer schade aan de band veroorzaken. Een soepelere behandeling van het gaspedaal zal de mate van wielspin beperken en onnodige slijtage aan de banden verminderen.

Moeten andere raceklassen ook banden sparen?

Verschillende kampioenschappen hebben verschillende benaderingen van banden – en dat heeft invloed op hoeveel bandenslijtage er is en hoe belangrijk het is om banden te sparen. In de Formule E, bijvoorbeeld, gebruiken de auto's banden voor gewone auto's en wordt degradatie buiten beschouwing gelaten. Er wordt zelden over bandenslijtage gesproken, omdat de strategie meer gericht is op het percentage batterijvermogen aan het einde van de race, waarbij energiebesparing de belangrijkste factor is.

IndyCar en DTM hebben te maken met soortgelijke slijtage- en degradatieproblemen als F1, maar zij hebben geen bandenwarmers. Ondertussen rijdt de MotoGP soms met asymmetrische banden, wat helpt om de slijtage te verminderen als de circuits meer bochten in een bepaalde richting hebben.