Analyse: Waarom de GP van Abu Dhabi geen reclame voor F1 was

FIA-president Jean Todt stuurde zondag na de seizoensfinale in Abu Dhabi via Twitter een felicitatieboodschap de wereld in. Todt prees alles en iedereen die meewerkte aan de Formule 1, maar veel fans konden hun woede en frustratie over de knotsgekke slotfase niet verbergen. In een jaar dat wederom beïnvloed werd door het coronavirus mag men inderdaad trots zijn op een dergelijk seizoen, maar de sportieve omstandigheden daarbij waren niet helemaal ideaal.

Max Verstappen heeft dit seizoen meerdere momenten gehad waar hij pech kende zonder dat hij daar invloed op had. De klapband in Azerbeidzjan, de aanrijding met Lewis Hamilton op Silverstone en de kegelpartij in Boedapest. Dat Red Bull-teambaas Christian Horner het onverwachte einde van de seizoensfinale omschreef als het kleine beetje geluk dat Verstappen na dit seizoen toekwam, valt derhalve wel te billijken. Het dubbeltje viel deze keer de goede kant op en dat kwam op het juiste moment, maar dat de uitslag bij een grote groep liefhebbers een bittere nasmaak achterlaat is ook begrijpelijk.

Het safety car-proces

De controverse in Abu Dhabi draaide vooral om de wijze waarop FIA-wedstrijdleider Masi omging met de safety car-situatie, die ontstond door de crash van Nicholas Latifi op vijf ronden van het einde. De marshals gingen aan de slag om de gestrande Williams te bergen terwijl het veld achter de safety car aansloot. Pas toen Masi de teams informeerde dat “achterblijvers zich niet van hun ronde achterstand mochten ontdoen” ontstond er opschudding. Als de race in die situatie hervat was, had Verstappen vijf wagens in moeten halen voordat hij een kans had gekregen om Hamilton te pakken. Dat was een nagenoeg onmogelijke taak geweest voor de getalenteerde Nederlander.

Nicholas Latifi, Williams FW43B

Foto: Glenn Dunbar / Motorsport Images

Red Bull-teambaas Christian Horner telefoneerde voor het oog van de wereld met Masi en drong erop aan om de achterblijvers toch door te laten. De racedirecteur besloot daarna alsnog dat het mogelijk was om de vijf wagens door te sturen. De overige coureurs op een ronde die achter Verstappen reden, mochten zich opvallend genoeg niet ontdoen van hun achterstand. Masi zorgde vervolgens voor nog meer verwarring door de race in dezelfde ronde te hervatten en niet aan het eind van de volgende ronde, zoals de sportieve reglementen voorschrijven. Het veranderde het hele perspectief van de titelstrijd nogmaals met Verstappen op nieuwe softs en Hamilton op de veel oudere harde banden. Het was duidelijk wie in het voordeel was.

Die gekunstelde beslissing is Masi en de FIA op een karrenvracht aan kritiek en een protest van Mercedes komen te staan. Tien ronden voor het einde gaf Horner in de uitzending bij Sky Sports nog aan dat Verstappen een beetje hulp van de ‘racegoden’ nodig had om nog aanspraak te maken op de wereldtitel. Dat Michael Masi die rol op zich nam in de slotfase en daarmee indirect een beslissing nam over het wereldkampioenschap, leidt logischerwijs tot controverse en maakt het voor de doorsnee kijker ook moeilijk te volgen.

Het eerste bericht dat verstuurd werd over het niet doorlaten van de achterblijvers was abnormaal, de standaardprocedure is namelijk dat de eerste instructie pas komt als de achterblijvers zich van een ronde achterstand ontdoen. Dat het besluit kort daarna nog veranderd werd en dat de vijf auto’s tussen Hamilton en Verstappen verwijderd werden, was uiterst opmerkelijk. Zeker omdat de wagens tussen Verstappen en Carlos Sainz op de derde plaats niet doorverwezen werden. Juist dat was vorig jaar in de Eifel GP nog een reden om de safety car een ronde langer op de baan te houden, hetgeen door Masi later ook op dit manier verklaard werd. 

In het protest van Mercedes werd bovendien het argument aangedragen dat de safety car pas in de ‘volgende ronde’ na het passeren van de achterblijvers naar binnen zou mogen komen. In dat geval zou de race niet tot het eind van ronde 58 hervat kunnen worden en dat was de laatste ronde van de race. De race had feitelijk niet hervat mogen worden. De regels zijn op dit punt helder en de FIA gaf toe dat de regels ook niet ‘volledig’ toegepast zijn.

De stewards concludeerden echter dat Masi de macht had om de regel te overrulen. Daarmee werd ook dat argument van Mercedes van tafel geveegd. En zodra de beslissing genomen was om de safety car naar binnen te halen, wat omschreven staat in Artikel 48.13, betekende het dat het meteen moest gebeuren. Daarmee werd Artikel 48.12 overschreven.

The Safety Car and Lewis Hamilton, Mercedes W12

Foto: Simon Galloway / Motorsport Images

De macht van de wedstrijdleider

Feit is dat de wedstrijdleider op basis van Artikel 15.3 de vrijheid heeft om andere artikelen uit het reglement te overrulen en er een andere interpretatie aan te geven. Deze aanpak geeft meer macht aan de stewards waardoor er in het vervolg een nog grotere kans bestaat dat beslissingen genomen kunnen worden die niet in het reglement omschreven staan. En dat geeft de teams ook meer ruimte om mee te werken, terwijl zij hun werkwijze juist zouden moeten aanpassen op wat in het reglement beschreven staat. Als de regels niet gelden omdat een racedirecteur ze kan overrulen, hoe kunnen kwesties dan nog eerlijk en consistent beoordeeld worden?

Dat spel werd niet alleen in Abu Dhabi gespeeld, eerder dit jaar werd ook al flexibel omgesprongen met de regels. Dat moet teams in de paddock zorgen baren, evenals het gebrek aan consistentie bij het toepassen van de regels. Het heeft bij coureurs al voor discussie en onvrede over de werkwijze van de wedstrijdleiding gezorgd. Of zoals Red Bull-teambaas Horner het omschreef: “We vonden dat wij begin dit seizoen vaak in het nadeel waren met beslissingen, natuurlijk was deze naar onze mening juist. Het is zo’n seizoen geweest. Bepaalde beslissingen waren marginaal, soms hebben we ervan geprofiteerd, maar aan de andere kant hebben we vaak aan de verkeerde kant gestaan.”

En een rode vlag dan?

Wat in het voordeel van Masi spreekt is dat hij er zondag alles aan deed om de race zo snel mogelijk te hervatten. In het verhoor met de stewards verklaarde Masi dat “alle teams op een lijn zaten dat het zeer wenselijk was dat de race onder ‘groene’ omstandigheden [niet achter de safety car] zou eindigen.” Dat zou hem weer kritiek uit het Red Bull-kamp opgeleverd hebben, maar het is de vraag waarom Masi zichzelf zo weinig ruimte gaf waardoor het sowieso een herstart achter de safety car werd. Als het inderdaad wenselijk was om de race onder ‘groene omstandigheden’ te finishen, dan zou het een stuk logischer geweest zijn om een rode vlag te zwaaien en vervolgens een complete herstart te doen.

Een week eerder werd in Jeddah de race nog stilgelegd toen er vanwege de crash van Mick Schumacher wat TecPro-barriers vervangen moesten worden. De uitkomst was met een dergelijke rode vlag in Abu Dhabi voor beide teams (welke kant het ook zou op vallen) iets makkelijker te accepteren geweest. Hamilton en Verstappen hadden in dat scenario allebei op nieuwe banden kunnen starten, het zou een simpele shoot-out geworden zijn van een ronde waarbij de beide titelkandidaten elkaar zouden kunnen bestrijden. Dat zou – daar wil Liberty Media met de F1 naartoe – top entertainment geworden zijn zonder inmenging van buitenaf.  

In plaats daarvan wierpen twee protesten van Mercedes een schaduw over wat voor de Grand Prix-racerij een van de mooiste dagen uit de geschiedenis had moeten zijn. Red Bull verdiende het beetje geluk inderdaad na de incidenten van eerder dit jaar, maar de sport is er niet bepaald beter van geworden. 

Is Masi de juiste man voor ‘The Job’?

Niet geheel verrassend staat de positie van Masi daardoor weer ter discussie. Een wedstrijdleider in de Formule 1 moet boven de partijen staan en moet die partijen op gelijke voet behandelen. Waar de schoen wringt is dat Masi niet consistent handelt en op momenten het reglement links laat liggen. Hij mag dat, zoals uitgelegd, maar het maakt het verdomde moeilijk om de sport uit te leggen aan mensen die pas sinds kort ingehaakt zijn en niet over de kennis van de gemiddelde F1-kijker beschikken.

De racedirecteur laat zich daarnaast schijnbaar beïnvloeden door vertegenwoordigers van beide teams en dat is zeer schadelijk voor de Formule 1 en de sport in het algemeen, helemaal nu die gesprekken tegenwoordig ook nog semi-live uitgezonden worden. Dit werd aanvankelijk gezien als een goede ontwikkeling, maar de gebeurtenissen van de afgelopen weken laten ook de keerzijde zien. Ook dat komt weer ter discussie te staan. Motorsportadviseur Helmut Marko was klip en klaar in gesprek met Motorsport.com: “Er moet eens goed nagedacht worden over het hele systeem. Er is consistentie nodig. Besluiten kunnen niet de ene week zus, en de andere week zo worden geïnterpreteerd. De regels moeten eenvoudiger worden. ‘Laten we racen!’, dat moet de gedachtegang zijn.”

Het moge duidelijk zijn dat ondergetekende op geen enkele manier zeggenschap heeft over de positie van Masi, doch is de vraag of hij de juiste man voor de taak is al langer rijzende. Masi werd na het overlijden van Charlie Whiting per ongeluk voor de leeuwen geworpen en is tijdens het meest intense Formule 1-seizoen in jaren meermaals op fouten te betrappen geweest. Een racedirecteur in de Formule 1 heeft niet de taak om iedereen tevreden te stellen, hij moet regeren en de hoofdrolspelers in bedwang houden en als het moet met harde hand. Is de positie van Masi in die zin nog houdbaar? Dat zal de komende weken en maanden blijken. Het zal de fans van Verstappen waarschijnlijk heel weinig uitmaken, de wereldtitel is tenslotte binnen, maar duidelijk is dat de gebeurtenissen in de laatste vijf ronden geen goede reclame was voor de Formule 1.

Michael Masi, FIA

Foto: Erik Junius

Met medewerking van F1-verslaggever Jonathan Noble