Analyse: Binotto weg als teambaas, wat moet er gebeuren bij Ferrari?

Het onvermijdelijke bericht is dinsdag officieel naar buiten gekomen: Mattia Binotto vertrekt 31 december als teambaas van Scuderia Ferrari. Aan dit vertrek van Binotto zitten meerdere kanten, minimaal twee. Om te beginnen zijn er dit jaar ontegenzeggelijk fouten gemaakt bij de Italiaanse renstal en is een teambaas daar nou eenmaal de eindverantwoordelijke voor. In dat opzicht gaat de vergelijking met het voetbal best op: als de spitsen talloze kansen missen, is de trainer vaak de kop van jut. Het zijn de mechanismen van topsport, al helemaal als de achterban zich begint te roeren.

Management Ferrari laat Binotto bungelen

Tegelijkertijd vertelt 'Binotto is de eindverantwoordelijke' zeker niet het hele verhaal. Zo heeft de Italiaan vanuit Ferrari enkele doelstellingen in een meerjarenplan meegekregen. In dat plan stond dat Ferrari de focus in 2021 zo snel mogelijk moest verleggen op het nieuwe reglement. In 2022 was het doel om weer competitief te zijn en om de ommekeer in het reglement aan te grijpen. De wereldtitel stond pas als stip aan de horizon voor 2023 en de jaren daarna. Als je puur volgens deze doelstellingen redeneert, heeft Binotto voldaan aan de verwachtingen vanuit het management. Datzelfde management kan hem daar dus eigenlijk niet op afrekenen. Dat zou aan het eind van 2023 - bij het uitblijven van een wereldtitel - wel kunnen, maar is nu wrang voor de afzwaaiend teambaas.

Het bevestigt dat er meer speelt, met politiek als codewoord. Binotto heeft het vertrouwen van John Elkann en Benedetto Vigna niet meer, hetgeen goed te zien is aan de mediastrategie bij de geruchten over Binotto. Zelfs toen alle grote Italiaanse kranten uitpakten met Binotto-verhalen, reageerde Ferrari nog niet. Dat gebeurde pas nadat er intern op is aangedrongen. Maar ook toen sprak er weinig steun voor Binotto uit het handelen van Ferrari. Zo viel in het statement te lezen dat de geruchten ongefundeerd waren, maar stond er niet in dat deze niet waar waren en werd evenmin het vertrouwen in Binotto uitgesproken. Een quote van Elkann of Vigna was al helemaal ver te zoeken.

Het heeft Binotto zelf ook duidelijk gemaakt dat de steun voor zijn aanblijven volledig ontbrak. De enige mogelijkheid was eigenlijk nog om zelf de vlucht naar voren te maken. Oftewel om zelf te vertrekken op zijn eigen voorwaarden. Het spreken over die voorwaarden verklaart waarom het persbericht nog even op zich liet wachten en de kogel pas deze dinsdag door de kerk is gegaan.

De oplossing of slechts symboolpolitiek?

Belangrijker dan de gang van zaken is nog in hoeverre dit de problemen bij Ferrari verhelpt. Het antwoord luidt dat de problemen dieper liggen dan de teambaas en dat de wissel aan de top geen symboolpolitiek moet zijn. Cruciaal is wat er hierna gaat gebeuren in Maranello. Als enkel het poppetje aan de top van het F1-team wordt vervangen en er verder geen daden volgen, oogt deze stap weinig zinvol. Zo lagen de problemen het afgelopen jaar vooral in de uitvoering op zondag, met de tactiek en pitstops als meest besproken aspecten. Die pijnpunten zitten in meerdere delen van het team verankerd en zijn niet verholpen door sec de teambaas te vervangen. Als dit het begin is van meer structurele ingrepen, gloort er hoop. Maar als het hierbij blijft, dreigt puur symboolpolitiek.

Ferrari heeft aan drie dingen behoefte: een heldere structuur die niet om de haverklap verandert, een duidelijke visie en rust - dus tijd om de visie in praktijk te brengen. Een blik op andere topteams leert dat ook. Zo heeft Red Bull Racing tussen 2014 en 2020 geen enorme successen gevierd, maar hield men wel vast aan de bestaande structuur en de voornaamste kopstukken. Als die rust wordt gekoppeld aan een goede visie kan er op termijn worden geoogst, precies zoals Red Bull nu doet en Mercedes al heeft gedaan. Bij Ferrari speelt de waan van de dag een veel grotere rol, hetgeen de stabiliteit niet bepaald ten goede komt. Het betekent bovenal dat de nieuwe teambaas een visie moet hebben en daar intern ook de tijd voor moet krijgen. Als die ook weer wordt weggestuurd bij het uitblijven van snel succes, blijft Ferrari steeds opnieuw beginnen en schiet het structureel niet op.

Wie wordt de nieuwe teambaas, is Vasseur capabel genoeg?

Vervolgvraag luidt natuurlijk wie de nieuwe man moet worden. Eigenlijk heeft Vigna zichzelf een enorme taak op de hals gehaald door Binotto zachtjes weg te werken. Dit schept indirect de verplichting om zelf met een adequate vervanger voor de dag te komen. De naam van Frederic Vasseur wordt veelvuldig genoemd in de paddock, maar is hij de capabele leider die Ferrari nodig heeft? Als people's manager is hij sterk, maar zijn adelbrieven spreken nog niet meteen voor zich, net als het feit dat het kamp van Charles Leclerc veel baat heeft bij zijn komst door de goede onderlinge relatie. Dat niet iedereen binnen Ferrari overtuigd is, blijkt ook wel uit het gegeven dat andere teambazen zijn benaderd. Uit informatie van Motorsport.com blijkt dat Andreas Seidl is gevraagd door de Scuderia, terwijl andere media ook berichten over Christian Horner op het wensenlijstje.

Het antwoord luidde tot dusver steeds 'nee' gebleken, waardoor je inderdaad in de categorie Vasseur uitkomt. Ross Brawn is door het aangekondigde afscheid als sportief directeur van de Formule 1 eveneens beschikbaar, al heeft die laten doorschemeren liever een adviseursrol op zich te nemen met iemand anders ernaast voor de dagelijkse leiding. Brawn heeft natuurlijk wel de naam en faam om te overleven in de slangenkuil, al moet de komende tijd blijken of zijn komst haalbaar is.

Op de iets langere termijn moet ook blijken hoe pijnlijk het vertrek van Binotto wordt. Daarbij moet niet worden vergeten dat Binotto op technisch vlak wel degelijk kwaliteiten bezit en die bij Ferrari ook heeft getoond. Na een periode van zes maanden gardening leave kunnen geïnteresseerde partijen hem inlijven en daarmee ook buitengewoon veel kennis van Ferrari krijgen. Of de Scuderia wel vaart bij dit besluit valt te bezien en valt of staat met de vervolgstappen: als het blijft bij een wissel aan de top lijkt het symboolpolitiek, bij meer structurele veranderingen kan dit het zaadje zijn voor toekomstig succes. De komende winter wordt in ieder geval even interessant als belangrijk in Maranello...

Bekijk bovenaan deze pagina een extra aflevering van de F1-update waarin Niels Dijksterhuis en Ronald Vording het vertrek van Mattia Binotto en de gevolgen daarvan analyseren.