Analyse: Waarom Red Bull tactisch een sterke tweede rijder mist

Iets na de klok van vijf uur geeft Verstappen wat onderuitgezakt acte de présence voor de online persconferentie. Gevraagd of een te vroege pitstop hem de tweede plek heeft gekost, reageert hij een tikje laconiek. "Nou ja, we zijn gewoon wat te langzaam hè. Dan kun je qua pitstops en strategie doen wat je wilt. Daarom zei ik ook over de boordradio: het maakt niet zoveel uit. Ik wist wel dat die stop wat vroeg was en dat ik aan het eind moeilijkheden zou krijgen met de banden, maar dat heeft ons resultaat waarschijnlijk niet beïnvloed."

Over dat laatste punt valt te twisten, al zullen we de uitkomst van een andere strategie nooit weten. Veel interessanter is om te kijken waarom Red Bull de Nederlander zo vroeg naar binnen heeft gehaald. In een mediasessie met onder meer Motorsport.com gaf Christian Horner tekst en uitleg: "Als wij langer hadden gewacht met onze stop, dan had Mercedes Bottas juist eerder naar binnen gehaald. We moesten ofwel onze positie verdedigen door een undercut van Mercedes te voorkomen ofwel onze baanpositie opgeven en zo lang mogelijk doorgaan. We hebben ervoor gekozen om de positie te verdedigen door zelf vroeg te stoppen."

Red Bull wilde koste wat kost een undercut - een vroegere stop - van Mercedes voor zijn en ging dus op tijd naar binnen. En vervolgens maar hopen en bidden dat de banden het zouden volhouden en dat Verstappen in de slotfase nog verweer zou kunnen bieden aan Bottas. Het bleek een kansloze missie op versleten banden en met een mindere motor. "Max maakte het me nog wel even moeilijk, ik was eigenlijk verbaasd dat hij de eerste keer nog weer buitenom terugkwam. Daar had ik hem niet verwacht", reageerde Bottas op een vraag van Motorsport.com. "Maar ik had het momentum en een bandenvoordeel. Daardoor lukte het een ronde later alsnog. Eigenlijk ging het makkelijker dan dat ik tien à vijftien ronden daarvoor had gedacht."

Albon blijft achter: Red Bull heeft maar één stuk om mee te schaken

In dit hele verhaal is één opmerking van Horner interessant: "Het probleem was dat we zondag moesten vechten tegen een snellere Mercedes en dat we zelf maar één auto hadden om mee te schaken." Die laatste woorden zijn cruciaal. Ze geven feilloos aan dat Red Bull in een twee-tegen-één-situatie was aanbeland: twee zwart gespoten Zilverpijlen tegen één Red Bull. Daardoor waren de tactische opties voor de formatie van Horner beperkt. Welke zet men ook zou doen, Mercedes had altijd de luxe om met één auto te volgen en met de ander het omgekeerde te doen. Red Bull stond op voorhand eigenlijk al schaakmat. Ja die pitstop had achteraf best iets later gekund, maar het blijft altijd een gok tot welk moment je Mercedes nog voor bent. 'Voor honderd procent besluiten nemen met vijftig procent kennis', zou premier Mark Rutte in coronatijd zeggen.

Voor Mercedes was het devies daarentegen simpel: Red Bull volgen en variëren met beide auto's. Eén bolide binnenhalen om te reageren op Verstappen en met de andere juist zo lang mogelijk doorgaan om aan het eind versere banden te hebben. Het is kinderspel voor iedere tacticus, standaard handboek-werk. Mercedes faalde niet. Zo werd Lewis Hamilton drie ronden na Verstappen binnengehaald. Die drie ronden op oudere softs kon men zich permitteren vanwege de opgebouwde marge. Prima uitgerekend en ruimschoots genoeg om de positie te behouden. Bottas stopte zoals bekend pas in ronde 34 en kon dat voordeeltje in de slotfase juist uitbuiten. Het volgende Mercedes één-tweetje was daarmee een feit. Natuurlijk mogelijk gemaakt door een superieure auto, maar ook tactisch heeft men het prima uitgespeeld.

Tekst gaat verder onder de foto:

 

Je kunt er verder over twisten of Red Bull beter iets anders had kunnen doen, maar in essentie valt het eerder stoppen om de 'track position' van Verstappen te redden best te rechtvaardigen. Op stratencircuits is dat zelfs pure noodzaak, aangezien inhalen in pakweg Monaco of Singapore lastig wordt. Op die banen is het voorkomen van een undercut door de concurrentie goud waard. Op de Red Bull Ring (waar je wel kunt inhalen) is dat iets minder van belang, al is de gedachtegang van Red Bull nog steeds niet wereldvreemd. Zeker niet omdat Red Bull motorisch tekort komt en het inhalen van een Mercedes zelfs op verser rubber geen sinecure was geweest. Op topsnelheid was het lastig geworden, waardoor er riskante manoeuvres nodig waren geweest - vraag dat maar aan Alexander Albon, die er na vorige week ook over mee kan praten.

Extra meerwaarde van een goede tweede rijder: Tactisch overwicht

De situatie van afgelopen zondag is daarmee wel geschetst: Red Bull moest simpelweg een keuze maken en die zet is door de numerieke meerderheid van Mercedes simpel gepareerd. In Hongarije 2019 zagen we in een iets andere vorm min of meer hetzelfde. Ook toen was er geen (Red Bull-)druk van achteren en kon Mercedes probleemloos een extra stop maken met Hamilton, zonder enig risico. Een situatie die Verstappen nog niet is vergeten. Gevraagd naar het tactische spel van afgelopen weekend reageerde hij namelijk: "Ik denk dat het ditmaal een minder groot verschil heeft gemaakt dan bijvoorbeeld in Hongarije vorig jaar."

Toch zijn het twee kanten van dezelfde medaille. Het gaat om hetzelfde principe: Red Bull mist (vooralsnog) een sterke tweede rijder en dat heeft tactische consequenties. In Hongarije 2019 had Hamilton met meer druk van die tweede Red Bull (toen nog bestuurd door Pierre Gasly) niet zo makkelijk een 'vrije stop' kunnen maken. En in de GP van Stiermarken 2020 had een snellere tweede rijder Red Bull zelf een extra troefkaart gegeven, vergelijkbaar met Mercedes. Met Albon vlak achter Bottas op P4 was het scala aan tactische mogelijkheden een stuk groter geweest. Zo had Red Bull dan met Albon juist een undercut op Bottas kunnen proberen, om maar één van de opties te noemen. Het zou de strijd op tactisch vlak openbreken en Red Bull meer kansen verschaffen. Nu waren die opties er niet en werd de enige overgebleven Red Bull een tactische speelbal van Mercedes. In nagenoeg ieder scenario zou het Duitse merk de overhand hebben gehad.

Dit maakt dat een goede tweede rijder veel meer oplevert dan enkel de gescoorde punten. In dat opzicht deed Albon het met P4 nog niet eens zo gek, hij verzamelde de verwachte puntjes. Maar het gat naar de top-drie was te groot. Veel te groot om van waarde te kunnen zijn in dit tactische steekspel. Dat is overigens geen verwijt richting Albon, want de Britse Thai lijkt de snelheid in potentie wel te hebben. Het is alleen cruciaal om die potentie te benutten. Cruciaal voor Red Bull en niet in de laatste plaats voor Verstappen. Meer tactische opties zijn in de strijd met het superieure Mercedes welkom, zeker nu de strijdwapens nog niet gelijkwaardig zijn. Het gezegde luidt niet voor niets 'wie niet sterk is, moet slim zijn'. Maar om tactisch slim te kunnen zijn, is een competitieve tweede rijder van levensbelang. Het zou de tactici van Red Bull meer zetten op het schaakbord geven en dus meer kansen om Mercedes het leven zuur te maken. En daar zou iedereen van profiteren, niet in de plaats de neutrale F1-kijker.