FIA zorgt voor Alonso-soap, situatie niet beter na Abu Dhabi 2021?

De Grand Prix van Saudi-Arabië heeft meer dan genoeg stof tot napraten opgeleverd. De onduidelijkheid bij Sergio Perez over de snelste raceronde is een onderwerp, de betrouwbaarheid van de RB19, maar ook zeker de soap rond de tijdstraf van Fernando Alonso. De Spanjaard leek zijn honderdste podiumnotering in F1 even kwijt te raken, al is de derde plek in ere hersteld en inmiddels ook in de definitieve uitslag opgenomen. Het geheel roept grofweg twee vragen op. Ten eerste: hoe heeft deze op het oog knullige situatie kunnen ontstaan? En ten tweede: wat zegt dit over het grotere plaatje - dus over de wedstrijdleiding en de besluitvorming bij de FIA?

Twee fouten tijdens de Alonso-zaak in Jeddah

Om met de eerste vraag te beginnen, kan geconstateerd worden dat er zondag verschillende dingen in meerdere lagen van de structuur verkeerd zijn gegaan. Om te beginnen ging race control (waarover later meer) de mist in door het contact van de krik met de auto eerst niet op te merken. Nog volledig los van de uitkomst, had dit gezien moeten worden. De zaak was dan meteen doorgespeeld naar de stewards, die vervolgens hun oordeel hadden kunnen vellen. Door de precedenten waar Aston Martin mee voor de dag is gekomen, had dat oordeel geen straf moeten zijn, maar zij hadden het moment in ieder geval onder ogen moeten krijgen en moeten afhandelen.

Doordat race control het contact in eerste instantie compleet had gemist, gebeurde dat in de ultieme slotfase pas. In de laatste ronde zijn de beelden opnieuw bekeken, na een tip van een ander team. Pas toen zag race control dat er de auto tijdens de vijf seconden is geraakt door de jack, waardoor de zaak alsnog is doorgespeeld naar de stewards. Tegen de tijd dat zij de knoop doorhakten, stond Alonso al met de beker in zijn handen. Het heeft met andere woorden te lang geduurd doordat race control in eerste instantie niet scherp heeft gekeken. Dat oponthoud straalt slecht af op de sport. Het is geen goede zaak als de uitslag uren na de tv-uitzending pas bekend is.

De tweede fout ligt bij de stewards zelf. Zij waren toen ze het beeld wel eenmaal onder ogen kregen niet op de hoogte van de verschillende precedenten en ook niet van wat er in de Sporting Advisory Committee is besproken. Als dat laatste wel het geval was geweest, dan was de initiële uitspraak anders geweest en had er geen right of review-procedure aan te pas hoeven komen. Ook dat had tijd gescheeld. Het zijn samengevat twee fouten in verschillende lagen van de huidige structuur die tot het oponthoud hebben geleid. Nou blijft dit alles mensenwerk en kun je niet van stewards en FIA-officials verwachten dat ze alle regels 110 procent paraat hebben, maar dit thema is door het Ocon-voorval in Bahrein wel onder een vergrootglas komen te liggen en nadien (ook met Alpine) nog besproken. De boel op orde hebben, was in dat licht ook weer geen onmogelijke opgave.

Tijdens de Grand Prix van Saudi-Arabië was dit overigens niet het enige vreemde moment. Zo erkent de FIA dat het inzetten van de safety car na het uitvallen van Lance Stroll ook ietwat voorbarig en wellicht overbodig was. Een woordvoerder laat weten: "Vanuit de camerastandpunten die eerst beschikbaar waren voor de wedstrijdleiding, was de exacte positie van de gestopte auto onduidelijk. Daarom is de safety car ingezet als veiligste optie." Alhoewel het natuurlijk piekfijn is dat er voor de meest veilige optie wordt gekozen bij twijfel, zou het nog beter zijn als er weloverwogen en op basis van de juiste informatie een keuze kan worden gemaakt. Daar zijn alle systemen op gericht: snel handelen op basis van zoveel mogelijk informatie. Veiligheid staat natuurlijk met stip op één, maar wat betreft het sportieve plaatje kan de keuze voor een safety car de race van verschillende coureurs wel maken of breken. Op dat vlak is zorgvuldigheid dus ook gewenst.

Is de situatie verbeterd na Abu Dhabi 2021?

De gebeurtenissen uit Saudi-Arabië passen in bepaald opzicht in een bredere trend. Zo hebben coureurs vorig jaar - ook vanuit de GPDA en tijdens de briefing op vrijdag - geklaagd over het gebrek aan consistentie en is mede daardoor besloten dat Niels Wittich de laatste races van 2022 voor zijn rekening zou nemen. Voor een compleet beeld moeten we nog iets verder terug in de tijd en wel naar Abu Dhabi 2021. De gebeurtenissen van 12 december 2021 behoeven natuurlijk geen uitleg. Voor dit verhaal is het belangrijk wat er daarna is gebeurd. FIA-president Mohammed Ben Sulayem wenste schoon schip te maken, een signaal af te geven en misschien nog wel meer zijn eigen stempel te drukken. Hij schoof Michael Masi terzijde als wedstrijdleider - of zoals Max Verstappen zei: 'die is voor de bus gegooid'  - en werkte binnen de FIA aan een nieuwe structuur.

De veranderingen zijn op meerdere manieren ingezet. Ten eerste is het teammanagers verboden om nog direct contact met de wedstrijdleider op te nemen, om zo voortdurend te kunnen lobbyen. Het handjeklap in Saudi-Arabië 2021 is het beste voorbeeld van de chaos die het constante onderhandelen kan opleveren. Dat aan banden leggen, is dus een goede zaak. De officials moeten onafhankelijk hun werk kunnen doen, waarbij het geen politiek debat moet worden terwijl twintig auto's rondgaan. De tweede factor is dat er een soort VAR vanuit Genève is gekomen, het al eerder aangehaalde race control. Door dit buiten de hectiek van het circuit te plaatsen, zou race control de besluitvorming stabieler maken en dus ten goede komen. De derde ingreep is het rouleren van de wedstrijdleiders: voor het seizoen 2022 zijn Wittich en Eduardo Freitas aangesteld.

Het klinkt nobel, maar in de praktijk is het nog niet waterdicht gebleken. Zo heeft het rouleren met de wedstrijdleiders wellicht juist tot meer inconsistentie geleid. Coureurs wisten naar eigen zeggen niet op ieder moment waar ze aan toe waren. Dit staat los van beslissingen van de stewards, die als het ware de scheidsrechters zijn, maar het rouleren is door de rijders als verwarrend ervaren. De inconsistentie met de meatball-vlaggen, waar met name Haas in 2022 het slachtoffer van is geworden, vormt daarbij een verhaal op zich. Dat het toegevoegde race control ook nog geen garantie op succes oplevert, is zondag gebleken. Ook de afdeling Genève kan fouten maken, waardoor het vooral een extra schakel in het geheel is geworden - waarbij ook af te vragen is of het snel reageren tijdens de race er makkelijker op wordt met een extra schakel in de ketting.

Slotsom is dat de genoemde veranderingen vooral zijn ingegeven door een uniek Formule 1-seizoen 2021 en door een unieke ontknoping daarvan. Er moest 'iets' veranderen, maar dat 'iets' is nog niet het ei van Columbus gebleken. Ben Sulayem heeft zich er zeer voor ingezet, maar heeft op F1-vlak zijn hand ook enigszins overspeeld. Het optreden tijdens het FIA-gala was daar een aardig voorbeeld van en bovendien is het geen toeval dat hij dit jaar een stapje terug heeft gezet. Zijn zichtbaarheid in F1 is veel minder dan vorig seizoen. Dat er in plaats daarvan ervaren F1-mensen zijn doorgeschoven, is natuurlijk alleen maar toe te juichen, maar in de dagelijkse praktijk van de races zijn de pijnpunten nog niet weggenomen. Dat kan wellicht ook nooit - net zoals in het voetbal blijft er altijd discussie en is dat ook deel van de charme - maar de veranderingen na Abu Dhabi 2021 zijn nog geen gamechanger gebleken, in ieder geval niet in de mate waarin de FIA-president dat begin vorig jaar wel uit de doeken deed. De gebeurtenissen in Saudi-Arabië vormen geen uitzondering, maar vooral een voorbeeld van. Er moet tot slot ook worden opgemerkt dat 2022 en begin 2023 nog niet eens echte testcases zijn geweest. De echte test komt pas als de titelstrijd weer zo escaleert als in 2021 en dan zijn er nog niet meteen aanwijzingen dat het met deze structuur beter zal gaan.

Video: De gang van zaken met Alonso en de verdere GP van Saudi-Arabië geanalyseerd in de F1-update