Achtergrond: Sid Watkins, eerbetoon aan een pionier

Decennialang was hij het gezicht van het medische team van de Formule 1. Professor Sid Watkins, een neurochirurg uit Liverpool, droeg eigenhandig bij aan het verbeteren van de veiligheidsvoorschriften in de koningsklasse van de autosport. Een geliefd persoon, die de racewereld vandaag (dinsdag) precies vijf jaar geleden op de respectabele leeftijd van 84 jaar ontviel. GPUpdate.net belicht het leven van een bijzondere man.

In de Formule 1 zijn het de coureurs die in het geheugen van de fans blijven hangen: prestaties blijven voor eeuwig in de geschiedenisboeken beschreven en uitingen zullen altijd worden herinnerd. James Hunt, Ayrton Senna, Nelson Piquet en Gilles Villeneuve – het is slechts een kleine greep aan onvergetelijke karakters die 68 jaar Formule 1 ons hebben opgeleverd.

Teambazen worden veel minder snel besproken, al blijven er natuurlijk evenals bij de coureurs altijd een aantal die eruit springen. Noem een Colin Chapman, een Enzo Ferrari of een Frank Williams – wat te denken van Lord Hesketh? Naam maken is in de Formule 1 mogelijk, mits je lid van een team bent. De baancommissarissen? Ze maken helaas alleen naam als ze een kapitale fout maken of, nog erger, wanneer ze ernstig letsel oplopen of zelfs overlijden. Van andere hulpdiensten is over het algemeen ook niet heel erg veel bekend: wie weet wie er achter de stuurknuppel van de traumahelikopter zit?

Dankzij Ecclestone in F1

Er is echter één uitzondering. Sidney Watkins wordt in één adem met bijvoorbeeld Jackie Stewart en Max Mosley genoemd als het gaat om het streven naar een veiligere Formule 1. Veel coureurs waren na een zware crash dankbaar dat Watkins ze steun verleende; bovendien was de goedlachse Brit bevriend met veel van hen. Prof, zoals hij liefkozend genoemd werd, bracht een nieuwe standaard in de autosport.

Watkins werd door niemand minder dan Bernie Ecclestone geïntroduceerd in de Formule 1. De kleine bebrilde Brit, die in 1976 voor een schijntje de televisierechten van de koningsklasse had opgekocht, zag het direct zitten met de medicus toen hij eens voor behandeling naar het ziekenhuis van Londen moest. Het verhaal gaat dat de voormalig supremo Watkins een jaarbedrag aanbood, waarvan de dokter zijn eigen onkosten moest betalen.

In de begindagen was niet iedereen blij met de komst van een vaste F1-dokter. Organisatoren keken Ecclestone met een scheef gezicht aan: was de Brit niet overtuigd van hun bekwaamheid? Watkins werd bij sommige Grands Prix dwarsgezeten, kreeg de juiste passen zo af en toe pas op het allerlaatste moment en werd soms niet serieus genomen. Eenmaal ging het op de Hockenheimring zelfs zover, dat Ecclestone zich ermee moest bemoeien. "Als jullie Sid er niet bijlaten, ga ik hoogstpersoonlijk vooraan de startopstelling staan. Dan racen we vandaag niet!"

Watkins, een pionier

Als de autosportbond, destijds nog onder de noemer FISA, een medische staf toe laat voegen aan haar F1-programma, wordt Watkins gebombardeerd tot hoofdverantwoordelijke. Het is een verandering die de Formule 1 tot op de dag van vandaag heeft getekend: zonder Watkins, zo wordt door menigeen aangenomen, zouden veel coureurs bepaalde crashes niet hebben overleefd. Zo zal bijvoorbeeld Mika Häkkinen nog weleens stilstaan bij het leven van de Britse dokter: als hij niet zo adequaat had gereageerd als hij deed nadat de Fin een misselijkmakende smak had gemaakt in een vrije training voor de Australische Grand Prix van 1995, dan had Häkkinen het waarschijnlijk niet na kunnen vertellen. En wat te denken van Karl Wendlinger en Martin Donnelly, die in het begin van de jaren '90 beiden angstaanjagend zware ongevallen beleefden. De Oostenrijker en de Ier werden nooit meer helemaal de oude, maar konden van heel veel geluk spreken überhaupt nog te leven. Jenson Button, Gerhard Berger, Jacky Ickx, Ralf Schumacher en Michael Schumacher – het is een kleine greep aan rijders die na een zwaar ongeval direct verzorgd werden door Watkins en zodoende erger letsel ontliepen.

De Britse dokter pleitte voor een Medical Car en een traumahelikopter, hield rijders tegen als deze fysiek eigenlijk niet fit genoeg waren om aan de start te verschijnen, liet marshalposten met beter materiaal bevoorraden en bouwde een uitgebreid team aan professionals om zich heen. Watkins wint talrijke prijzen op het medische vlak en wordt ook in de autosportwereld bekroond met meerdere titels.

Waar coureurslevens werden gered, kwamen er echter ook een aantal om. Voor Ronnie Peterson, Riccardo Paletti, Gilles Villeneuve, Roland Ratzenberger en Ayrton Senna mocht de toegewijde hulp van Watkins niet baten. In het asgrauwe weekend op Imola in 1994, waarin zowel Ratzenberger als Senna omkwamen, raadde Watkins zijn Braziliaanse vriend aan om te stoppen met racen. "Dan stop jij met racen en stop ik met werken. Gaan we vissen, bij mij thuis, in Schotland." Over de dood van Senna zou Watkins later vertellen: "Toen ik bij zijn wagen aankwam, zag ik meteen dat hulp te laat was. Ayrton had dodelijk letsel aan zijn hoofd opgelopen. Op het moment dat we hem uit zijn wagen hadden getild, zuchtte hij – en ook al ben ik geen gelovig mens – ik dacht zijn ziel te zien vertrekken."

Watkins bleef tot en met begin 2005 de hoofddokter van de Formule 1, eind 2011 nam hij definitief afscheid van de sport. "Professor Watkins heeft een unieke bijdrage geleverd aan het veiliger maken van deze sport", liet toenmalig FIA-president Mosley ten tijde van Watkins' afscheidsaankondiging in 2005 weten. Op 12 september 2012 overleed Watkins, in bijzijn van zijn vrouw en zes kinderen. Voor Prof, die menig leven redde, werd tijdens de daaropvolgende GP van Singapore een minuut stilte gehouden. Sid Watkins blijft in de gedachten altijd aanwezig als één van de pioniers van de Formule 1.

Door: René Oudman

Zie ook: Watkins over Senna

[youtube,2muMRFXZnHc]

[photo,313020,left,]