Special feature

Achtergrond: Hoe BMW een gouden F1-kans liet lopen met Kubica

De kans dat Robert Kubica aan het eind van zijn carrière als F1-wereldkampioen in de annalen staat, lijkt nihil. De grootste mogelijkheid daarop heeft de Pool al gehad, in 2008. Motorsport.com gaat terug in de tijd met een fraaie blik achter de schermen bij BMW: hoe het Zuid-Duitse merk een gouden kans onbenut heeft gelaten.

Robert Kubica, BMW Sauber F1.08

Robert Kubica, BMW Sauber F1.08

Motorsport Images

Maar eerst iets verder terug. Toen BMW in 2000 na dertien jaar afwezigheid terugkeerde, deed men dat met een gedegen plan - zoals het 'gründliche' Duitsers betaamt. Gerhard Berger en Mario Theissen kregen in 1998 het mandaat om BMW terug te loodsen naar de Formule 1. Het merk uit München wist precies wat het zocht in de koningsklasse: relevantie voor straatauto's, de techniek van V10-motoren zou men goed kunnen gebruiken voor consumentenauto's uit het hogere segment.

In zee met Sauber: Meerjarenplan van Theissen

Eenmaal terug in F1 leverden de Duitsers geen half werk. In het eerste jaar als motorleverancier legde men met Williams beslag op een derde plaats bij de constructeurs. BMW ontwikkelde zich door en wist in 2002 als eerste fabrikant de barrière van 19.000 toeren per minuut te slechten. Dat Juan Pablo Montoya zich een jaar later in de titelstrijd kon mengen, gaf eens te meer aan dat BMW de goede kant opging. Althans zo leek het. Achter de schermen ging het er minder harmonieus aan toe, met verwijten over en weer. Bij BMW dacht men een kampioenswaardige motor te hebben en was men van mening dat Williams het liet afweten. Het chassis zou niet voldoen. Tel daarbij op dat de 2004-bolide van Williams (met walrusneus) nog slechter was dan diens voorganger en het gevolg laat zich raden. Theissen en de BMW-top achtten de tijd rijp voor verandering. Een toekomst zonder Berger en ook zonder Williams, dat toen nog pertinent tegen een overname was. Het aan historie verknochte team uit Grove moest worden ingeruild voor een beter georganiseerde partner, beter passend bij BMW.

Die zoektocht leidde verrassend genoeg naar Zwitserland, naar Sauber. Verrassend omdat het een klein team betrof. Waar grote formaties alleen al tachtig mensen meenamen naar het circuit, bestond het voltallige Sauber-team uit 'slechts' 300 man. Maar de BMW-bonzen waren niet op hun achterhoofd gevallen, ze zagen het grotere plaatje. Zo had Sauber het geld van Kimi Raikkonen (na 2001 verkocht aan McLaren) net geïnvesteerd in een nieuwe splinternieuwe windtunnel. De faciliteiten waren state-of-the-art. Tel daarbij op dat de mensen bij Sauber niet zo halsstarrig waren als die van Williams en de aantrekkingskracht is wel duidelijk. Het Duitse merk zag potentie en besloot flink te investeren in BMW-Sauber, zoals de combinatie vanaf 2006 formeel door het leven ging.

 

De randvoorwaarden stonden, maar Theissen wist als geen ander dat het enkele jaren zou duren voordat het effect zichtbaar werd. Daardoor kwam hij met een uitgekiend meerjarenplan op de proppen. Om niet in de fuik van hoge te verwachtingen te lopen - zoals Renault later wel zou doen - formuleerde hij bescheiden doelstellingen. Zijn routeboek was helder: punten in 2006, podia in 2007, een eerste overwinning in 2008 en serieus voor de titel vechten in 2009. Op het circuit verliep dit crescendo, beter dan gepland zelfs. Nick Heidfeld behaalde het eerste podium al in 2006, waarna er in 2007 (mede dankzij 'Spy-gate') een tweede plek in het WK volgde. Het moge duidelijk zijn: BMW-Sauber liep voor op schema en flink ook.

BMW schakelde (te) snel door, alle ballen op 2009

In 2008 - het jaar waarin volgens 'het plan Theissen' de eerste overwinning moest volgen - leek het team al klaar voor de grote stap. De investeringen uit München hadden effect en de concurrentie oogde kwetsbaar. McLaren ondervond nadelige gevolgen van Spy-gate, terwijl Ferrari een snelle maar ook kwetsbare auto had gebouwd. Het leidde ertoe dat BMW-Sauber zich structureel op de voorposten kon nestelen. De ultieme beloning volgde niet veel later in Canada: de allereerste zege. Nota bene op een circuit waar de winnende Kubica een jaar voordien nog zo zwaar crashte ('mega koprol van Robert Kubica die vol vol vol op z'n plaat gaat', aldus Olav Mol). Een jaar nadien was alles anders: dolle vreugde bij de Pool, welverdiende champagne voor het team en als klap op de vuurpijl ook de leiding in het wereldkampioenschap.

Het klinkt prachtig, maar is in retrospect het startsein van alle polemiek gebleken. Met de zege op zak besloot BMW namelijk door te schakelen naar het volgende jaar. Een schop tegen het zere been van WK-leider Kubica, al zag BMW het anders: de doelstelling voor 2008 was behaald, die van 2009 (meedoen voor de titel) stelde het team voor een veel grotere opgave. Zeker omdat de Formule 1 het reglement voor dat jaar op de schop zou gooien. In 2009 zou onder meer het Kinetic Energy Recovery Systems (kortweg KERS) worden geïntroduceerd. BMW was laaiend enthousiast over die innovatie en zag kansen voor de auto-industrie. Een kickstart met dat nieuwe systeem was dus in meerdere opzichten cruciaal. Niet alleen voor een titelstrijd in 2009, maar ook voor toepassingen op de openbare weg - lees: op de straatauto's van BMW.

Hierdoor besloten Theissen en de BMW-top het per direct over een andere boeg te gooien. Rigoureus minder investeren in de 2008-auto, rigoureus meer investeren in de nieuwe reglementen voor 2009. Theissen zag het als een uitgelezen kans om a) zijn eigen plan waar te maken en b) het moederbedrijf met relevante technologie in F1 te houden. Dat laatste werd in 2008 veel lastiger dan voorheen vanwege de ontluikende kredietcrisis. Men moest BMW een worst voor houden om te blijven. Maar de man achter het stuur, Kubica, zag het heel anders: hij zag een kans van jewelste door het putje spoelen. Weg doorontwikkeling, weg competitieve auto en dus ook weg titelstrijd.

Kubica wilde oogsten: "Heb nooit een tweede kans gekregen"

Anno 2020 zit diezelfde frustratie er nog steeds bij Kubica. "Ik denk er nu nog precies hetzelfde over. Ik voelde dat 2008 misschien onze enige kans zou zijn om voor het kampioenschap te gaan", zegt hij tijdens een interview voor het Motorsport-magazine GP Racing. Dat de doorontwikkeling na zijn zege in Canada ineens werd ingeperkt, blijft een hard gelag. "Ik dacht toen al 'je moet alle kansen aanpakken, want je weet in het leven niet of er nog wel een tweede kans komt'. Ik heb tien jaar later trouwens nog enkele monteurs van toen ontmoet en zij dachten er precies net zo over. Ze betreuren het vandaag de dag nog steeds, want uiteindelijk hebben we geen tweede kans gekregen."

"Ik weet natuurlijk niet of ik in 2008 kampioen was geworden, maar we hadden er in ieder geval meer aan kunnen doen. Onze aanpak was in die jaren erg gebaseerd op de doelen uit het plan. Mario Theissen zei dat we in 2008 op eigen kracht een race moesten winnen, zonder geluk of hulp van anderen. Dat was het doel. Zelfs toen iemand expliciet vroeg of we voor het kampioenschap gingen, luidde zijn antwoord 'nee, we willen één race winnen'", herinnert Kubica zich. Hij vindt steun in de persoon van Beat Zehnder, teammanager van Sauber: "Persoonlijk denk ik dat ook we te vroeg zijn overgeschakeld op het 2009-project. We hadden ons meer kunnen en misschien wel meer moeten concentreren op 2008. Dat ben ik volledig met Robert eens."

Naast de teruggeschroefde doorontwikkeling steekt Kubica nog iets anders: er werden bewust verbeteringen achtergehouden. "Voor mij was dat nog frustrerender. We hebben bepaalde onderdelen wél op de 2008-auto getest, maar die werden vervolgens achter de hand gehouden voor 2009. En dat terwijl die onderdelen onze prestaties aantoonbaar verbeterden." Kubica is er heilig van overtuigd dat dergelijke besluiten hem kostbare punten hebben gekost in de titelstrijd. "Ik herinner me het raceweekend in Fuji nog heel goed. Ik kwalificeerde me daar als zesde, Nick zelfs als zestiende. Op de één of andere manier kreeg ik de leiding op zondag al vroeg in handen en finishte ik de race uiteindelijk als tweede. Ik weet zeker die we die wedstrijd makkelijk hadden gewonnen met de geteste onderdelen op onze auto." Maar dergelijke klaagzangen bleken aan dovemansoren gericht. De Poolse coureur zag zijn titelaspiraties daardoor in rook opgaan en kwam aan het eind van de rit 23 punten tekort. 

BMW vist tweemaal achter het net: Geen titel en Ausstieg na 2009

Theissen werkte intussen stoïcijns door aan zijn meerjarenplan, zonder daar een centimeter van af te wijken. "Voor BMW bleek 2009 cruciaal te zijn, al wist ik toen nog niet waarom", vervolgt Kubica het gesprek. Inmiddels weet hij dat natuurlijk wel. Door de kredietcrisis was het alle hens aan dek. "Als we in 2009 competitiever waren geweest, dan was BMW misschien nog wel langer in de Formule 1 gebleven. Maar die 2009-auto werd één grote teleurstelling, we waren veel teveel gefocust op KERS." Dat euvel zag Kubica trouwens al meteen bij de eerste kennismaking. "Toen ik de nieuwe auto voor het eerst zag, viel mij direct de simpele voorvleugel op. Ik vroeg aan de jongens 'is dit echt alles wat we eruit kunnen halen?' en het antwoord luidde 'ja, want dit zijn nou eenmaal de nieuwe reglementen'. Maar toen ik alle andere auto's bij de start van het seizoen zag, vroeg ik me serieus af of wij een ander reglement hadden gekregen dan andere teams."

Op de baan kon BMW ook niet meer meekomen. Kubica verloederde van titelkandidaat tot veldvulling. Het project van Theissen mislukte en de kredietcrisis greep steeds harder om zich heen. Het bleek een dodelijke combinatie, de nekslag voor het F1-project van BMW. "Ik weet nog goed dat ik in Hongarije had geracet en tegen het team zei 'oké mannen, ik zie jullie na de zomerstop weer'. Maar twee dagen later kreeg ik ineens een telefoontje. Er werd gezegd dat BMW een dag later het vertrek uit de Formule 1 zou aankondigen. Dat kwam als een enorme schok, ik had zelfs nog een doorlopend contract voor het jaar erna." Het bleek waardeloos. Dat contract kon door de shredder, de titelambities van Kubica in de prullenbak. Dat laatste werd definitief na een ernstig rally-ongeval in 2011. Dat Kubica nadien nog weer is teruggekeerd op het hoogste niveau is eigenlijk al een godswonder. Maar de glorietijden bleken vervlogen, een gouden kans zoals die van 2008 zou nooit meer terugkomen. Het maakt de toenmalige keuze van BMW des te pijnlijker. Een blijvend litteken op de ooit zo veelbelovende racecarrière van Kubica.

 

Sluit je aan bij de Motorsport community

Praat mee
Vorig artikel Verstappen: "Wil de fans vermaken, ook als ze tv kijken"
Volgend artikel Abiteboul: "Coronabesmetting kan volledig team platleggen"

Beste reacties

Er zijn nog geen reacties. Wil je er één schrijven?

Meld je gratis aan

  • Snel toegang tot je favoriete artikelen

  • Stel alerts in voor breaking news en je favoriete coureurs

  • Laat je horen met de reactiemodule

Motorsport prime

Ontdek premium content
Abonneer

Editie

Nederland