Achtergrond: de kleine Takuma Sato, held van beroep

In Amerika noemt men de Indianapolis 500 graag The Greatest Spectacle In Racing, sommigen gaan een stapje verder en vervangen de laatste twee woorden door On Earth. Zondagavond maakte de belangrijkste wedstrijd van de IndyCar Series die titel wederom meer dan waar: na een zinderend spektakelstuk was het publiekslieveling en oud-Formule 1-coureur Takuma Sato die met de zege aan de haal ging.

Zodoende kreeg de Indy 500 een eerste Aziatische winnaar, een coureur waarmee vrijwel niemand rekening had gehouden. Dat is op zijn minst vreemd te noemen, aangezien Sato toch bijzonder sterk voor de dag kwam in de trainingen en de kwalificatie - hij startte op P4, één plekje voor Fernando Alonso. Waar Andretti Autosport-teamgenoten Alonso, Ryan Hunter-Reay en Alexander Rossi de meeste aandacht voor zich opeisten in de eerste honderdvijftig ronden, was het uiteindelijk Sato die met de felbegeerde fles melk aan de haal ging.

Natuurlijk kwam het Sato niet slecht uit dat zijn Andretti-collega's wegvielen, echter: de Japanner was als vanouds bijzonder strijdlustig en hield terwijl zijn drie teammaten de lakens uitdeelden altijd een oogje in het zeil. Met zijn spectaculaire rijstijl en zijn wil om te winnen hield de 40-jarige zich op de baan waarop hij ooit zijn eerste en enige F1-podium wist te scoren, knap stand. Een late aanval van de vedette bij uitstek - Helio Castroneves - werd professioneel afgeslagen.

Kleine Japanner trekt naar Europa

Voor Sato is het de bekroning op een lange carrière, die in thuisland Japan begon. Vanuit daar werd op 22-jarige leeftijd de trek ingezet naar Europa, waar hij deelnam aan de Britse Formule 3. In zijn tweede seizoen in die klasse werd hij derde in de eindrangschikking, een jaar later won hij het kampioenschap én de felbegeerde Masters of Formula 3 op Zandvoort. De Japanner had zijn naam meer dan gevestigd en werd, mede door de backing van Honda, met name door BAR en Jordan in de gaten gehouden.

Het is uiteindelijk de equipe van Eddie Jordan waarvoor de kleine Aziaat zijn Formule 1-debuut mag maken. Een wild debuutseizoen, waarin Sato meermaals negatief in het nieuws komt door stuurfouten en crashes, wordt besloten met een prachtige vijfde plaats voor het thuispubliek in Suzuka. Nadat Honda Jordan de rug toekeert wordt Sato overgeheveld naar BAR, waar hij als testrijder aan de bak mag. In de slotrace van het jaar, wederom in Japan, mag de thuisheld op komen draven als vervanger van Jacques Villeneuve en wederom weet hij zijn fans te trakeren op een puntenfinish: P6.

Vaker niet, dan wel

Sato en de Formule 1, de combinatie werkt eigenlijk niet. Heel af en toe zet de gedreven Japanner een dijk van een race neer, vaker moet hij het onderspit delven tegen Jenson Button, die twee volledige seizoenen zijn teamgenoot zou zijn. Zijn finest hours beleeft Sato op het Amerikaanse continent - een voorteken, zo blijkt. In de Grand Prix van de Verenigde Staten van 2004, nota bene op de Indianapolis Motor Speedway, pakt Sato zijn eerste en enige podiumplaats in de koningsklasse van de autosport.

Drie jaar later haalt Sato als rijder van het kleine Super Aguri, een satellietteampje dat speciaal voor de Japanner door Honda is opgericht, de krantenkoppen. Na een weergaloze race op het Circuit Gilles Villeneuve in Montréal verschalkt hij regerend wereldkampioen Alonso door zijn roodwitte bolide buitenom de sterker geachte McLaren te sturen, met nog een aantal rondjes voor de boeg. Sato kan zijn geluk niet op, teambaas Aguri Suzuki is wild van vreugde. Het kleine team scoort haar tweede puntenfinish van het seizoen, Sato wordt in eigen land op handen gedragen.

Van Europa naar de Verenigde Staten

Doordat Super Aguri in het voorjaar van 2008 failliet gaat verliest Sato zijn F1-zitje, al doet hij via Scuderia Toro Rosso nog een poging om terug te keren. Dit draait echter op niets uit en de Japanner verbreedt zijn blik naar de States. Hij bezoekt de Indy 500 van 2009, waarop er een contract met KV Racing wordt getekend. De overstap is een feit: Sato mag zijn geluk beproeven in de IndyCar Series.

Het eerste jaar in Amerika is een ontzettend lastige: achter het stuur van de groene, door Lotus gesponsorde KV rijdt Sato geen deuk in een pakje boter. Zijn beste prestatie is een negende plaats in het Canadese Edmonton, 'thuis' in Motegi wordt hij twaalfde. In 2011 gaat het echter stukken beter: in St. Petersburg en op de oval van Texas wordt hij vijfde, op de Mid-Ohio Sports Car Course zit er zelfs een vierde plek in het vat. Qua pure snelheid kan niemand over Sato, die ook in Amerika rap aan populairiteit wint, klagen: zo staat de Taku-san bijvoorbeeld op pole in de race op de Iowa Speedway.

Verliezen op Indy, winnen op Indy

Sato stapt over naar Rahal, waar zijn prestaties vergelijkbaar zijn met de F1-periode: af en toe razendsnel, maar soms ook overenthousiast. Na een eerste podiumplaats (in São Paulo) ziet Sato het wel zitten op Indianapolis en als hij een rondje voor de finish op P2 staat, is er maar één doel: leider Dario Franchitti inrekenen. De opportunistische Sato prikt zijn wagen aan de binnenkant bij de sterke Schot, die geen krimp geeft en vol doorrijdt. Sato komt te laag, raakt zijn achterkant kwijt en vliegt achterstevoren de muur in. Bij de fans kan hij, ondanks zijn crash, rekenen op veel lof: de Amerikanen houden van de alles-of-niets mentaliteit van de Japanner.

In 2013 wordt de overstap naar het team van de legendarische A.J. Foyt ingezet. De samenwerking heeft een vliegende start: in Long Beach wint de Japanner, in São Paulo grijpt hij nipt naast de zege. Het seizoen gaat echter als een nachtkaars uit door negen DNF's in de laatste tien wedstrijden. Bij vlagen laat Sato zien snel te zijn en bovendien te hebben geleerd, bij Foyt is er door het beperkte budget echter niet veel mogelijk. In 2015 en '16 loopt Sato hierdoor vaker wel dan niet achter de feiten aan.

Als Sato en Foyt uit elkaar gaan weet Michael Andretti genoeg: de Japanner wordt ingelijfd voor 2017. Eenmaal aangekomen bij zijn nieuwe werkgever weet Taku-San niet wat hij meemaakt: "Het gaat er hier een stuk professioneler aan toe", spreekt hij al na één maandje dienstverband. Het nauwe samenwerkingsverband tussen de teamgenoten - bij Andretti Autosport staat openheid van zaken centraal - is iets waar Sato bijzonder goed in gedijt.

Pardoes staat Sato erbij op Indianapolis: met een vierde startplaats boekt hij het beste kwalificatieresultaat op de beroemde Speedway sinds zijn tiende plek van 2011, vijfhonderd mijl later is niemand anders dan Sato de gevierde man. Taku, oude held: het is je van harte gegund!

Door: René Oudman

[photo,306117,left,]