Vijf conclusies na de eerste week van Dakar 2022

De Dakar-karavaan is voor de derde keer neergestreken in Saudi-Arabië, dat in de eerste twee weken van 2022 het decor vormt van de 44^ste Dakar Rally. Na de start in Jeddah trokken de deelnemers op de eerste dag richten het noordoosten van het land, waar ze met name in de nachtelijke uren flink wat regen over zich heen kregen. Het marathonbivak van Al Artawiyah kwam blank te staan, waardoor de Dakar-deelnemers meteen doorreden naar het bivak van Al Qaisumah waar er na afloop van de tweede etappe gewoon aan het materieel gesleuteld mocht worden door de monteurs van de serviceteams. De marathonetappe kwam daarmee te vervallen, terwijl de regen ook de zandduinen iets makkelijker begaanbaar had gemaakt. Op papier is het de deelnemers in de eerste Dakar-week dus iets makkelijker gemaakt dan aanvankelijk de bedoeling was, maar laat het ze in het bivak niet horen. Deelnemen aan een Dakar Rally blijft namelijk een zware beproeving. Voor velen zelfs de ultieme.

Het kan nog alle kanten op

#207 Toyota Gazoo Racing Toyota: Giniel De Villiers, Dennis Murphy, #201 Toyota Gazoo Racing Toyota: Nasser Al-Attiyah, Matthieu Baumel

Photo by: Red Bull Content Pool

Na de eerste zes etappes ligt de strijd in alle categorieën nog volledig open. Het gevecht om de eindzege is doorgaans het spannendste bij de motoren, daarop is de editie van 2022 geen uitzondering. De negen best geklasseerde motorrijders staan halverwege de rally nog binnen het half uur, terwijl ook voormalig eindwinnaars als Toby Price (12^de op 39 minuten) en Ricky Brabec (15^de op 49 minuten) nog niet mogen worden uitgesloten. In de top-vijf treffen we vier verschillende fabrikanten aan, met het fabrieksteam van GasGas op de eerste en derde plaats misschien wel als de grootste verrassing.

In tegenstelling tot de tweewielers zijn de verschillen bij de auto’s al relatief groot. Voor Nasser Al-Attiyah is het vandaag een heerlijke rustdag met de wetenschap dat zijn eerste achtervolger al op ruim drie kwartier achterstand staat. Achter de Qatarees zijn de verschillen echter bijzonder klein. De lokale favoriet Yazeed Al Rajhi klom vlak voor de rustdag ten koste van Sébastien Loeb naar de tweede plek, terwijl ook Giniel de Villiers weer volop meedoet om de prijzen nadat de stewards alsnog een streep zetten door een eerder uitgedeelde tijdstraf voor de Zuid-Afrikaan. Al-Attiyah heeft de touwtjes halverwege de rally mede dankzij het goede werk van zijn navigator Mathieu Baumel stevig in handen, maar in zes etappes kan er nog een hoop gebeuren. Vooral de nieuwe V6 turbo van zijn Hilux is in de aanloop naar Dakar 2022 namelijk nog niet heel betrouwbaar gebleken.

Bij de trucks zijn alle etappezeges tot dusver nog naar het team van Kamaz gegaan en is alleen Andrey Karginov door een probleem in de vijfde etappe op achterstand geraakt. Het verschil tussen leiders Dmitry Sotnikov en Eduard Nikolaev bedraagt slechts tien minuten. Ook Anton Shibalov – de enige Kamaz-rijder bij wie nog geen Dakar-eindzege op zijn palmares prijkt – zal met ruim een half uur achterstand nog loeren op de eerste plaats.

Een etappe winnen kost meer dan het oplevert

#4 Gasgas Factory Racing: Daniel Sanders

Photo by: Red Bull Content Pool

In de eerste zes etappes zagen we bij de motoren vier verschillende dagwinnaars. Drie van hen vierden de afgelopen week voor het eerst een dagsucces in de Dakar Rally: Daniel Sanders, Joaquim Rodrigues en Danilo Petrucci. Ook Joan Barreda mocht twee etappezeges toevoegen aan zijn toch al indrukwekkende erelijst in de woestijnrally. Van de vier etappewinnaars is Sanders de enige die we halverwege de rally terugvinden in de top-vijf van het algemeen klassement. Lijstaanvoerder Sam Sunderland kwam niet verder dan twee tweede plaatsen in de daguitslag, waarmee opnieuw wordt aangetoond dat het winnen van de etappe – vooral bij de motoren – eerder een vloek dan een zegen lijkt te zijn in de Dakar Rally, als je tenminste een goed klassement wilt rijden. De uitslag van de etappe bepaalt namelijk de startvolgorde voor de volgende dag, wat voor de motorrijders dus inhoudt dat je zonder hulp van bandensporen als eerste de juiste route moet zien te vinden. Tal van motorrijders zijn in de eerste week verdwaald geraakt en hebben tientallen minuten aan hun broek gekregen omdat ze al rijdend in de kopgroep maar niet het verborgen waypoint konden vinden.

Het speelt in mindere mate ook bij de auto’s, waar een flink aantal grote namen verkeerd reed in de eerste etappe en daardoor al meteen kansloos was voor een jacht op de eindzege. Carlos Sainz weet er alles van. Nasser Al-Attiyah mocht de eerste etappe als vijftiende aanvangen en vond dankzij navigator Mathieu Baumel meteen het goede spoor. Sébastien Loeb reed er vlak achter en profiteerde dankbaar van het goede speurwerk, waardoor hij na de veldslag in de openingsetappe als enige nog enigszins in de buurt stond van de Qatarees.

Het ontlopen van een etappezege wordt een steeds belangrijker element in de tactiek die deelnemers hanteren om een gooi te kunnen doen naar de eindzege. Daniel Sanders kneep in de derde etappe vlak voor de finish zelfs even bewust in de remmen om maar niet als snelste aan de finish te komen. Na een lunchpauze van drie minuten in de laatste dertig kilometer kwam hij als vijfde aan de finish. De dag erna kreeg hij alsnog een kwartier aan zijn broek, maar het was nog altijd de helft minder dan het tijdverlies van voor hem vertrokken toppers als Toby Price en Joaquim Rodrigues. Halverwege de rally staat Sanders in het klassement derde achter stalgenoot Sam Sunderland en voormalig KTM-teamgenoot Matthias Walkner, twee rijders die maar al te goed weten dat het winnen van een Dakar Rally niet aankomt op pure snelheid, maar op het vasthouden van een constant tempo en het vermijden van onnodige fouten.

De T1+-reglementen werpen hun vruchten af

#211 Bahrain Raid Xtreme Prodrive: Sebastien Loeb, Fabian Lurquin

Photo by: A.S.O.

De Dakar Rally werd bij de auto’s jarenlang gedomineerd door Peugeot, dat de woestijnrally tussen 2016 en 2018 drie jaar op rij won met de tweewiel-aangedreven 2008 DKR. De Franse fabrikant maakte handig gebruik van de reglementen, waarin stond geschreven dat achterwiel-aangedreven buggy’s onder andere met grotere banden en een grotere veerweg mochten rijden dan hun vierwiel-aangedreven concurrenten. Het trucje werd handig gekopieerd door Mini, dat in de edities van 2020 en 2021 heerste met de JCW Buggy. Toyota Gazoo Racing moest lijdzaam toezien hoe de vierwiel-aangedreven Hilux om de oren werd gereden door de buggy's en bovendien veelvuldig geplaagd werd door lekke banden, als gevolg van de kleinere bandenmaat en het ontbreken van een bandenaflaatsysteem. Alleen Al-Attiyah kon de voorbije twee edities nog enigszins in het spoor blijven met zijn Hilux.

Om de strijd bovenin het klassement spannender en eerlijk te maken nam Dakar-organisator ASO maatregelen, met de geboorte van de T1+-klasse als gevolg. In deze klasse wordt er gereden met vierwiel-aangedreven auto’s, maar dan wel met het voordeel van grotere banden, een grotere veerweg en een bredere spoorbreedte. Ook mogen vierwiel-aangedreven T1+-auto’s voortaan worden uitgerust met twee turbo’s, wat vooral in de duinen weer voordelen oplevert. Toyota en Prodrive ontwikkelden afgelopen jaar een T1+-bolide en plukken er in deze editie maximaal de vruchten van. Al-Attiyah heeft in de eerste week slechts één keer lek gereden en gaat na twee etappezeges riant aan kop, terwijl ook Toyota-stalgenoot Henk Lategan al een etappezege pakte met de T1+ Hilux. Namens Prodrive pakten Loeb en Orlando Terranova elk een etappezege met de T1+ BRX Hunter. Carlos Sainz pakte namens Audi ook een etappezege, maar daarover later in dit artikel meer.

De introductie van de T1+-klasse heeft er bij de auto’s toe geleid dat meerdere auto’s weer mee kunnen doen om de overwinning. Het zorgt bovendien voor meer variatie in de uitslagen en een spannendere strijd om de etappezeges. Naast de fabrieksbolides van Toyota, Audi en Prodrive zijn namelijk ook privérijders in een T1+ Toyota van Overdrive (Yazeed Al Rajhi, Lucio Alvarez en Bernhard ten Brinke) regelmatig in de top-10 te vinden. Hetzelfde geldt voor een coureur als Jakub Przygonski, die dit jaar rijdt met een MINI JCW Buggy, Martin Prokop in zijn T1+ Ford en snelle mannen in een buggy als Mathieu Serradori.

De introductie van de T1+-klasse heeft daarmee gezorgd waarvoor hij bedoeld is: het creëren van een gelijker en eerlijker speelveld in de top van het autoklassement. Het materiaal alleen geeft niet langer de doorslag, waardoor het (zoals het hoort) weer meer aankomt op het talent van de coureur en de navigator. Het mag dan ook geen al te grote verrassing zijn dat drievoudig Dakar-winnaar Al-Attiyah en Mathieu Baumel – door velen gezien als de beste navigator van het hele veld – halverwege comfortabel aan de leiding gaan.

Audi is kansloos voor de eindzege, maar maakt wel indruk

#200 Team Audi Sport Audi: Stéphane Peterhansel, Edouard Boulanger

Photo by: Audi Communications Motorsport

Naast de T1+ maken we deze Dakar ook kennis met de T1U-categorie, waarin de U staat voor Ultimate. Deze prototype-klasse is bedoeld voor auto’s met een alternatieve energiebron, waarmee we zijn aanbeland bij Audi. Het Duitse merk introduceerde al met succes het Quattro-concept in de rallysport, won met een dieselmotor de 24 uur van Le Mans en wil nu als eerste merk de Dakar Rally winnen met een elektrisch-aangedreven auto. De fabrikant uit Ingolstadt haalde de kennis en ervaring van Sven Quandt aan boord, die met X-raid al meerdere malen de rally heeft gewonnen. Met meervoudig Dakar-winnaars Stéphane Peterhansel en Carlos Sainz zit het qua kennis en kunde ook achter het stuur wel snor. Audi’s eigen DTM- en rallycross-kampioen Mattias Ekström maakt de driekoppige line-up van het Duitse merk compleet.

Geholpen door een (zeker voor Dakar-begrippen) riant fabrieksbudget heeft Audi het afgelopen jaar veel tijd gestoken in de ontwikkeling van de zogenaamde RS Q e-tron, een revolutionaire Dakar-bolide die op de voor- en achteras wordt aangedreven door uit de Formule E afkomstige elektromotoren. Deze worden onderweg opgeladen door een soort KERS-systeem, maar ook door een uit de DTM-afkomstige viercilinder turbomotor. Voorafgaand aan de rally was het moeilijk in te schatten wat er van Audi verwacht kon worden voor deze rally. De RS Q e-tron maakt namelijk zijn wedstrijddebuut in Dakar 2022. Zoals we inmiddels wel gewend zijn van Audi stond de auto er echter meteen. Sainz, Peterhansel en Ekström hebben er in de eerste Dakar-week alle drie al top-vijf mee gereden. 'El Matador' schreef zelfs historie door op dinsdag de allereerste etappewinnaar met een elektrisch aangedreven voertuig te worden in de Dakar Rally, het was voor de Spanjaard zijn veertigste dagsucces in totaal.

Qua snelheid zit het dus wel snor met de RS Q e-tron en ook de hybride-aandrijving heeft tot dusver nauwelijks problemen opgeleverd. De wat koelere temperaturen in Saudi-Arabië maken het voor Audi wat makkelijker om het accupakket op temperatuur te houden, nadat de auto afgelopen jaar uitgebreid is getest in de snikhete woestijn van Marokko. Peterhansel en Sainz kwamen in de eerste Dakar-week weliswaar stil te staan met technische problemen, maar die hadden niets te maken met de complexe aandrijflijn. De schokbrekers zijn tot dusver vooral het zwakke punt gebleken. Het is dan ook bijzonder jammer dat Audi de hoop op de eindzege na één etappe al op de buik kon schrijven. Sainz en Ekström raakten verdwaald, terwijl titelverdediger Peterhansel een steen over het hoofd zag en daarbij de achteras beschadigde. Deze editie moet Audi dus genoegen nemen met de jacht op etappezeges, maar het moge duidelijk zijn dat de allereerste elektrische eindwinnaar van de Dakar Rally niet lang meer op zich zal laten wachten, iets wat niet eens zo heel lang geleden nog ondenkbaar leek.

Team De Rooy mag tevreden zijn, maar is een maatje te klein

#504 Petronas Team De Rooy Iveco: Janus Van Kasteren, Marcel Snijders, Rodewald Darek

Photo by: A.S.O.

Na een jaartje afwezigheid zijn de Petronas-groene trucks van Team De Rooy dit jaar weer terug in het Dakar-bivak, met de oranje-gekleurde Mammoet Rallysport-Torpedo van Martin van den Brink als nieuwste aanwinst. De formatie uit Son en Breugel kende door het tragische overlijden van Ton van Genugten en de late afzegging van Hans Stacey een roerige aanloop naar Dakar 2022, maar na de eerste Dakar-week mag teambaas Gerard de Rooy tevreden zijn. De torpedo’s van Janus van Kasteren, Martin van den Brink en invaller Vick Versteijnen (die een week voor Dakar 2022 gewoon nog een wintersportvakantie had gepland) staan keurig in de top-acht, terwijl ook de 19-jarige Mitchel van den Brink weer opvallend volwassen rijdt met een voorlopige 14^de plek voor de snelle-assistent. Team De Rooy leidt de achtervolging op de Russische brigade van Kamaz, dat oppermachtig was in de eerste Dakar-week. Andrey Karginov verloor anderhalf uur toen hij met een kapotte versnellingsbak vast kwam te staan in de blubber, maar Dmitry Sotnikov, Eduard Nikolaev en Anton Shibalov staan halverwege stevig in de top-drie.

De hegemonie van Kamaz bij de trucks vormt geen verrassing meer voor de vaste Dakar-volger. Het is zelfs bijzonder knap te noemen dat Van Kasteren zich in de eerste week geregeld mengde in de strijd met Kanaz, met twee finishes in de top-drie als gevolg. De Veldhovenaar is namelijk 49 weken in het jaar ondernemer, waar de rijders van Kamaz fulltime fabrieksrijders zijn die het hele jaar door bezig zijn met de ontwikkeling van hun rallytruck. “Ik ben aan het vechten met Kamaz, dat had ik vooraf niet verwacht”, gaf Van Kasteren eerder deze week eerlijk toe. “Zij zijn professionals, voor mij is Dakar een hobby. Het is dus echt goed om te zien dat we ze op snelheid aardig bij kunnen houden.”

Na de eerste zes etappes heeft Van Kasteren een uur achterstand op klassementsleider Sotnikov, maar het gat naar de derde plaats van Shibalov is de helft kleiner. Daarmee is de ambitie van Team De Rooy (minimaal één truck op het podium) nog in het vizier: "Ik ga ervoor. Ik ga 100 procent voor het podium”, aldus Van Kasteren. “Ik heb ze deze week al ingehaald, dus ze zijn te kloppen. Voor een amateur als ik is dat heel erg mooi.”