Uitgelegd: Zo werkt een navigator tijdens de Dakar Rally

David Castera heeft de koers van de Dakar Rally flink veranderd sinds hij in 2019 aantrad als wedstrijddirecteur. Als voormalig topnavigator wilde hij ervoor zorgen dat het zoeken van het juiste spoor moeilijker werd. Castera verstopte de afgelopen jaren diverse kleinigheidjes in het parcours waar de beste navigators van het veld grote moeite mee hadden. Het kwam de Fransman op kritiek te staan, maar hij kreeg tegelijkertijd lof voor het feit dat de Dakar Rally niet alleen meer draait om hard rijden. Het strategische spel is belangrijker geworden. In gesprek met onder meer Motorsport.com gaf Castera een uitgebreide uitleg over de werking van het digitale roadbook, zoals dat tegenwoordig gebruikt wordt bij de auto’s, de trucks en de motoren.

Tot voor kort kregen navigators hun roadbooks voor de volgende dag een avond voor de proef. Zij konden dan alles voorbereiden en de tijd gebruiken om de aandachtspunten met markeerstiften aan te geven. Hier zat ook een keerzijde aan. Sommige teams hadden software om de routes vooraf te verkennen en ‘loopholes’ te vinden om tijd te winnen. Met het digitale roadbook is dat verleden tijd. De navigator heeft tegenwoordig een tablet voor zich in de auto en kan dat apparaat bedienen met een klein kastje (niet bij de motoren). Bovendien krijgen ze de route niet meer de avond van tevoren, maar slechts een kwartier voor de start van de proef. Dat alles is gedaan om een gelijk speelveld te creëren voor alle deelnemers.

Hoe werkt de navigatietablet in de Dakar Rally?

“De navigator zit de hele dag met zijn neus voor het scherm en heeft controle over de tablet”, zegt Castera, terwijl hij een paar journalisten in zijn Toyota over het parcours van de proloog rijdt. Even later ligt het systeem uitgestald op de achterklep van de Toyota. Hij legt uit: “Het algemene idee is dat ze een roadbook gebruiken om de navigatie te doen en aan de hand daarvan ook hun snelheid bepalen. Op het bovenste deel van het scherm zie je de gps en de snelheid die ze moeten respecteren, het aantal waypoints dat ze al gepasseerd zijn, waar ze nu op af rijden met daaronder de totale en gedeeltelijke kilometers.”

Een waypoint is een geografisch punt in de special waar deelnemers langs moeten komen. In tegenstelling tot bij een checkpoint zit er niemand met een stempel, het is een gps-coördinaat dat automatisch geactiveerd wordt als de deelnemer binnen een bepaald aantal meters van het waypoint komt. Deze waypoints zijn deels zichtbaar voor de volgers van de rally, maar er liggen soms wel honderd van die waypoints verborgen in het parcours. Over de waypoints was in de vorige editie van de Dakar Rally nogal wat te doen, veel rijders waren de weg kwijt. De regels voor het activeren van een waypoint zijn belangrijk in de Dakar: “Als je een waypoint nadert, krijg je een pijl op het scherm zodat je naar het exacte gps-punt kunt rijden. Als je daar eenmaal bent, krijg je een signaal dat het geactiveerd is.”

Het is daarmee niet alleen bedoeld voor het wijzen van de weg, maar ook om te controleren of deelnemers wel de volledige route afleggen. “Het is anders dan bijvoorbeeld op de openbare weg, waar de navigatie slechts dient als hulpmiddel. Wij gebruiken het om de route te controleren. Iedereen moet het roadbook respecteren en dit geeft ons als organisatie de kans dat te doen.”

Blauwe lijnen helpen navigator overzicht te houden

Vroeger had een navigator het roadbook in handen en was het makkelijker om in de gaten te houden welke note ze op dat moment moesten volgen. Met een gefixeerd tablet op het dashboard is dat moeilijker. Daarom zijn er horizontaal twee blauwe lijnen toegepast waardoor het voor de navigator iets makkelijker is om de note in de gaten te houden. “We hebben die lijn toegevoegd omdat het informatie geeft over de betreffende note met het bijbehorende plaatje. Dat helpt omdat de wagen continu in beweging is en wanneer ze op het punt aankomen, moeten ze wel het juiste plaatje volgen om niet te verdwalen.”

In tegenstelling tot eerdere jaren is het voor de navigator niet meer mogelijk om ver vooruit te kijken in het roadbook. Dit komt omdat Castera de routes zo lang mogelijk onvoorspelbaar wil houden. Ondanks de technologie blijft de navigator “onverminderd belangrijk”, zegt de racedirecteur. Pas als een bepaald waypoint geactiveerd is, wordt het volgende deel van de route weergegeven in het navigatiesysteem. Bij de beste teams heeft de navigator twee schermen tot zijn beschikking waar alle waypoints op weergegeven worden. Op beide tablets moeten de waypoints ook daadwerkelijk gevalideerd worden. Als het waypoint ‘binnen’ is, verandert dat deel van het scherm van kleur.

In het kader van de veiligheid is het niet meer toegestaan om na een bepaalde afstand terug te rijden naar een gemist waypoint. Jaren geleden hoorden deelnemers pas aan de finish als ze een waypoint gemist hadden, nu krijgen ze dat meteen door. Naast de tekeningen die de situaties schetsen voor de navigator, zijn er pijlen die gevolgd moeten worden en staat er aangegeven hoe de bochten precies lopen. Ook staat de afstand naar het volgende punt in het roadbook aangegeven. Op het moment dat een team een zeker punt voorbij is, volgt er opnieuw een signaal.

David Castera heeft zich voorgenomen de komende jaren door te gaan met het optimaliseren van het systeem, dat in samenwerking met ERTF ontwikkeld is.