Analyse: Waarom Audi meer vermogen krijgt en de rest nu boos is

De eerste Dakar-week is niet bepaald volgens plan verlopen voor Audi. Stéphane Peterhansel en Mattias Ekström verloren al in de tweede etappe aardig wat tijd. Carlos Sainz won die rit, maar kreeg het deksel een dag later op de neus toen hij met ophangingsproblemen stilviel. Hij verloor bijna een uur. Nasser Al-Attiyah van Toyota had wel te maken met wat lekke banden, maar bleef uit de problemen. En dus stond de titelverdediger in de Dakar Rally na drie etappes aan de leiding in het klassement. Zijn marge was op dat moment 20.45 minuten op de eerste Audi van Peterhansel.

In het WK Cross-Country Rally-reglement, waar de Dakar Rally onder valt, is een passage opgenomen dat de organisatie tijdens een langere wedstrijd verschillende meetmomenten heeft en die kan gebruiken om de competitie in balans te houden. Dit wordt met een dure term de ‘Equivalence of Technology’ genoemd. In de circuitsport staat dit bekend als de ‘Balance of Performance’. Zo wordt getracht om door middel van een aantal variabelen ervoor te zorgen dat de prestaties van de wagens ongeveer gelijk blijven. Dat is in het belang van de organisatie, zij willen een wedstrijd die tot het eind beklijvend is.

Maar het is ook in het belang van de deelnemende fabrikanten. Audi heeft de afgelopen twee jaar miljoenen gestopt in het project om de Dakar Rally te winnen. Men wil dat doen met een elektrische wagen, de RS. De stroom wordt opgewekt door de TFSI-verbrandingsmotor die in het verleden dienstdeed in de DTM-wagens van Audi. Enfin, op papier is het een elektrische wagen. De Audi RS Q E-TRON E2 valt onder het zogenaamde T1.U-reglement. Dat is de ‘klasse’ voor wagens die gebruikmaken van ‘nieuwe energie’. De Toyota’s en BRX Hunters vallen daarentegen onder het T1+-reglement.

De moeilijkste job in de Dakar: Balans vinden tussen T1+ en T1.U

In 2026 moeten alle elite-rijders in de Dakar Rally eigenlijk onder het T1.U-reglement rijden, maar tot die tijd blijft T1+ ook bestaan. Om de auto’s in beide klassen te balanceren, heeft de FIA in elke auto een zwarte doos geïnstalleerd. Deze verzamelt gedurende de ritten een bulk aan data: toerental, druk en temperatuur van het inlaatsysteem en turbodruk. Verder wordt alle telemetrie door middel van een zogenoemde tracklog uitgelezen. Voor het begin van de Dakar Rally werd het maximale vermogen van zowel de Audi’s als de andere auto’s in de T1+klasse teruggeschroefd. Toyota en de BRX Hunter moesten 42 pk inleveren, Audi moest ten opzichte van vorig jaar 40 pk inleveren. Het vermogen van de Audi’s was daarmee voor de Dakar Rally van dit jaar bepaald op 258kW terwijl de wagen 100 kilogram zwaarder is, iets wat door Carlos Sainz al voor de rally veroordeeld werd.

Nieuw is dat ook tijdens de wedstrijd aanpassingen gedaan worden, zoals omschreven staat in Artikel V1 13.3.3 van het sportief reglement. De FIA mag na drie wedstrijddagen besluiten om het maximale vermogen van de T1.U en T1+ aan te passen. Dit is gedaan op basis van etappe 1, 2 en 3. Op de dag van etappe 4 werd het besluit kenbaar gemaakt: “Naar aanleiding van data-analyse van de wagens die deelnamen in de T1.U en T1+-klasse tijdens de etappes 1, 2 en 3 van de Dakar Rally 2023, heeft het W2RC-comité in overeenstemming met Artikel V1 13.3 van de Cross-Country Rally Sporting Regulations het volgende besloten: het maximale vermogen van de T1.U-wagens, zoals omschreven in Artikel 285-12 van Appendix J, neemt toe met 8 kW (het nieuwe vermogen komt op 266 kW, uitgezonderd de efficiëntie-coëfficient). De beslissing is geldig vanaf de vijfde etappe van Dakar Rally 2023.”

8kW is omgerekend zo’n 10,7 pk. Dat is behoorlijk wat, aldus een woedende Nasser Al-Attiyah. Het vermogen van zijn Toyota werd niet gewijzigd. “De organisatie draait de wedstrijd in één keer de nek om door onze rivalen elf pk meer te geven”, schreef een woedende Nasser Al-Attiyah op Instagram. En waarom? De regels waren vooraf duidelijk. Het W2RC comité heeft het recht om de parameters tijdens de wedstrijd aan te passen én daarnaast hebben de deelnemende teams ingestemd met het reglement. Dat is correct, maar Al-Attiyah vond al voor de Dakar Rally dat Toyota in het nadeel was.

"Niet de auto, maar ik maak het verschil"

Hij benadrukte dat donderdag nog eens, ironisch genoeg net nadat hij de vijfde etappe had gewonnen vóór Peterhansel en Sainz. “Het was een goede dag voor ons, we hebben zo hard mogelijk gepusht en het was niet makkelijk voor mij, mijn auto en mijn navigator”, aldus Al-Attiyah. “We hebben echt alles gegeven, zo hebben we nog nooit gereden. Ik ben blij hoe we deze dag afgesloten hebben, maar het is afwachten hoe het morgen zal gaan. De Audi en BRX Hunter zijn sterker dan onze auto, maar ik maak als coureur het verschil. Het is nog steeds niet eerlijk. We hebben de derde auto, achter de Audi en BRX.”

In navolging van de teksten die Al-Attiyah online zette en uitsprak, volgde een ware shitstorm op social media, waar diverse prominenten uit de Dakar-wereld zich mengden in de discussie. De FIA voelde zich donderdag zelfs nog genoodzaakt om de beslissing middels een nieuw statement verder toe te lichten. Daarin stelt men dat de T1+-wagens op basis van data verzameld uit de eerste drie etappes een voordeel van 9.3 kW hadden ten opzichte van Audi. Het rechtvaardigt de vermogensboost van 8 kW.

Met ingang van de vijfde etappe is men opnieuw begonnen met het monitoren van de data. Op zijn vroegst volgt er in de negende etappe weer een aanpassing. Tot die tijd zal Audi de FIA verdedigen en blijft Al-Attiyah vechten tegen het 'onrecht' dat hem naar eigen zeggen is aangedaan.