Portret Max Verstappen: De carrière van de kersverse F1-kampioen

Het is misschien wel het bekendste verhaal uit de karttijd van Max. In de stromende regen, terwijl anderen alleen maar denken aan een warme kop koffie en zo snel mogelijk huiswaarts keren op een verloren dag, staat Jos Verstappen juist midden op de kartbaan van Genk. Max in de kart, Jos en wie er verder nog maar voor handen is met de poten in de regen. Allemaal om de jonge Verstappen wegwijs te maken, te laten voelen waar de grip is. Soms wijst Jos de ideale lijn aan, soms is het aan Max om dat uit te vinden en anders wordt hij door menselijke pionnen wel gedwongen om buiten de gebaande paden te treden.

Het zijn lessen waar hij later bijzonder veel profijt van zou hebben, al staat het woord ‘presteren’ dan ook al met stip op één. Het blijkt vooral uit twee opeenvolgende wereldkampioenschappen karting. In 2012 oogt Verstappen ongenaakbaar in het WK KZ2, maar gaat het op het beslissende moment mis. Verstappen wordt voorbijgestoken in de openingsronde en probeert dat in de tweede ronde al goed te maken. Het komt tot een aanvaring, weg wereldtitel en ook meteen weg goed humeur bij Jos. De befaamde anekdote wil dat Jos de boel meteen heeft ingepakt en dat Max een lastige terugreis voor de boeg had. “Ik wilde met hem praten, uitleggen wat ik ervan vond. Maar hij was zo boos en wilde absoluut niet praten”, zou Max acht jaar later in zijn documentaire laten weten. Jos wil inderdaad niet praten en besluit – als hij er zat van is – Verstappen zelfs uit de bus te zetten bij een tankstation. Moeder Sophie rijdt er nog achteraan als back-up en bovendien besluit Jos om te draaien en zijn zoon toch maar weer op te pikken. Het tekent de harde leerschool, eentje waar Jos eind 2020 tegen Motorsport.com Nederland over zei: “Sommige dingen waren voor mij ook best wel confronterend om terug te zien.” Max concludeert echter dat het hem heeft gebracht waar hij nu is. “Uiteindelijk ben ik blij dat ik het meegemaakt heb. Ik zou het niet nog een keer willen, maar ik ben wel blij dat ik het heb gehad. Nu kan niks mij meer van de wijs brengen, dus dat is goed.”

Het hoogtepunt in de karttijd komt een jaar later. In 2013 wint Verstappen alles wat er te winnen valt en de kroon op het werk volgt tijdens het wereldkampioenschap in Varennes-sur-Allier, een zege die Verstappen nog altijd hoog plaatst in zijn persoonlijke ranglijst. “Dat was één van mijn laatste wedstrijden in de karts. Het mooie daaraan was: we hadden dat hele jaar gedomineerd, alleen voor die laatste wedstrijd kregen we niet het nieuwste materiaal van de fabrikant. Daardoor was mijn vader zo gemotiveerd dat we echt twee weken lang op de testbank hebben gewerkt om nog meer vermogen uit die motor te halen. Uiteindelijk hebben we nog best wel wat gevonden en als je dan samen zo’n wereldkampioenschap kan winnen, dan is dat heel bijzonder.”

 

Na die titel en nadat zo’n beetje alle karttrofeeën in Verstappens prijzenkast staan, is het tijd om over te stappen naar de autosport. Aan interesse geen gebrek, maar wat is de juiste keuze? En zou Max het ook in de auto’s kunnen? Hij zou niet de eerste begenadigde karter zijn die de lijn niet door kan trekken in de autosport. Dat Verstappen uit ander hout is gesneden, blijkt echter al bij de eerste meters. Die eerste meters vinden plaats in de binnenlanden van Wales, waar een geheime test met MP Motorsport wordt afgewerkt. “Tony Shaw [onze engineer] stuurde hem naar buiten toe en eigenlijk ging Max direct als een komeet”, zou teambaas Sander Dorsman bij de NOS terugblikken. “Na die sessie zei Tony: “Poeh, tijdens deze eerste dag pakte hij het nog beter op dan dat Lewis en Kimi het deden.”

Toch besluit Verstappen voor 2014 niet met het team uit Westmaas in zee te gaan. Het wordt een andere Nederlandse formatie: met Van Amersfoort Racing het Europees kampioenschap Formule 3 in. De eerste weekenden verlopen stroef, maar op Spa-Francorchamps en de Norisring – twee echte rijderscircuits – valt het kwartje de goede kant op. Verstappen wint op beide circuits alle races en baart met name op de laatstgenoemde baan opzien. Het weekend op de Norisring valt in positieve zin op bij kopstukken uit de Formule 1, niet in de laatste plaats bij Helmut Marko, die zelf aanwezig is, en bij Franz Tost. “Ik heb alle Formule 3-races gekeken, ook die op de Norisring, en ik heb dus met eigen ogen kunnen zien hoe Max in een rondje van achtenvijftig à negenenvijftig seconden een volle seconde sneller reed dan alle anderen“, zegt Tost in gesprek met Motorsport.com. “Vanaf dat moment wisten we zeker dat Max een ster van de toekomst zou worden.”

Red Bull weet dan ook al: we willen die jongen in ons opleidingstraject krijgen en liever nog vandaag dan morgen. Probleem is echter dat Mercedes datzelfde idee heeft en ook aast op de diensten van de Nederlander. Maar het merk met de ster wil niet alle risico’s nemen en biedt Verstappen eerst een GP2-zitje aan. Het schenkt Marko een kans van de buitencategorie: Verstappen meteen een F1-stoeltje aanbieden klinkt krankzinnig, maar zorgt er wel voor dat hij het toptalent voor zich wint en dat hij rivaal Toto Wolff (toch al geen vriend) een hak kan zetten. “We wisten dat hij ook in gesprek was met Mercedes, maar zij waren niet bereid om veel risico te nemen met zo’n nieuwkomer. Red Bull is als bedrijf heel anders, wij zijn meer van ‘no risk, no fun’.” Het is precies wat er gebeurt: Marko geeft het F1-zitje dat de Verstappens en Raymond Vermeulen zo graag willen en heeft meteen beet. Het traject van karting naar de Formule 1 heeft daarmee welgeteld één seizoen geduurd.

 

Het is uniek, maar in de ogen van vele experts en journalisten net zo krankzinnig. “We zijn door zo’n beetje iedereen voor gek verklaard en hebben van alles over ons heen gekregen. De FIA is zelfs zo stom geweest om het hele licentiesysteem aan te passen zodat er niet nogmaals iemand zo jong kan debuteren”, herinnert Marko zich. Een zestienjarige zonder rijbewijs in het diepe gooien zou onverantwoord zijn, levensgevaarlijk zelfs, maar de motorsportbaas uit Graz kent geen enkele twijfel. “Hij was misschien zestien jaar op papier maar in zijn ontwikkeling was hij veel verder dan andere coureurs van achttien jaar. Dat hij zo jong was vond ik eigenlijk maar bijzaak. Ik zag vooral iemand die rijp was voor de Formule 1 en wel meteen“, laat Marko tijdens een exclusief interview met Motorsport.com Nederland weten.

En dus stapt Verstappen junior op 18 augustus de studio van het Oostenrijkse Servus TV binnen: ietwat schuchter, handjes in de zakken en gekleed in Oostenrijkse stijl, om aangekondigd te worden als nieuwe Toro Rosso-coureur. Op dat moment wordt er achter de schermen al gewerkt aan het aanstaande F1-debuut. Verstappen werkt zijn eerste test af op de Adria Raceway en maakt op het technische circuit van Suzuka zijn trainingsdebuut. Het wordt opgevolgd door een nieuwe training in Brazilië, waar ook andere teamleden zien uit welk hout Verstappen is gesneden. “Hij had toen een behoorlijk moment in de vrije training en crashte bijna zwaar. Normaal is een jonge coureur dan even van slag, maar Max kon de auto net onder controle houden en reed een ronde later doodleuk zijn snelste tijd”, herinnert toenmalig teammanager Graham Watson zich. “We moeten ook niet vergeten dat Max toen in onze raceauto voor het weekend reed. Als hij zwaar zou crashen, dan hadden we echt een probleem met de vaste coureurs gehad… Het is moeilijk onder woorden te brengen wat ik precies voelde, maar vanaf dat moment wist ik dat Max een speciale zou worden.”

Dat laatste blijkt in het debuutjaar 2015 al aardig te kloppen. Verstappen maakt de tongen behoorlijk los, zowel op een positieve als ook op een negatieve manier. The new kid on the block is bereid om heilige huisjes omver te trappen en dat levert natuurlijk weerstand van de oudere garde op. Het is op meerdere momenten te zien, al vormt de Grand Prix van Monaco het meest treffende voorbeeld. Verstappen knalt daar achterop de Lotus van Romain Grosjean en vliegt met 30G de baanafzetting in bij Sainte Dévote. De rookie geeft aan dat Grosjean te vroeg remde, maar collega-coureur Felipe Massa ziet zijn kans schoon om de jongeling tot de orde te roepen. “De FIA moet nu hard ingrijpen. Wat Max deed kan niet en als je de eerste keer niet ingrijpt bij een zeventienjarige, dan ben je compleet verkeerd bezig.” Verstappen blijkt echter niet voor één gat te vangen en raadt Massa aan om de Canadese GP van een jaar eerder nog even goed terug te kijken, waarin hij zelf de mist inging.

Het tekent de entree van Verstappen, eentje met veel bravoure. Het komt perfect tot uiting in de Grand Prix van Singapore later dat jaar. De Nederlander komt onder het kunstlicht niet van zijn plek, wordt naar de pitstraat geduwd en kijkt tegen een rondje achterstand aan als zijn Toro Rosso eindelijk in gang schiet. Tussenkomst van de safety car brengt Verstappen terug in de debatten en P8 blijkt na een knappe inhaalrace zelfs haalbaar, al moet hét moment van de dag dan nog komen. "Max, we need to swap positions", klinkt het over de boordradio. Verstappen reageert als door een adder gebeten en laat er met een ferme "No!" geen twijfel over bestaan hoe hij in de wedstrijd zit. Het levert woede op bij de familie Sainz, maar tovert bij teammanager Graham Watson juist een glimlach op het gezicht. De Nieuw-Zeelander heeft bij Benetton al met Jos samengewerkt en ziet in de "No!" van Max heel duidelijk de hand van diens vader. “Jos voelde zich benadeeld en dacht zeker bij Benetton dat hij oneerlijk werd behandeld. Daarmee vertel ik geen geheimen, dat is wel publiekelijk bekend. Max wil dat absoluut niet laten gebeuren en wil bovenal zijn teamgenoot het nakijken geven. Hij heeft echt de mentaliteit: ik sta niet toe dat het team rond mijn teamgenoot wordt opgebouwd, het team zal rond mij worden opgebouwd. Het valt me door mijn jaren in de pitbox misschien meer op dan anderen, maar daar zie ik heel duidelijk de hand van Jos in.”

 

Doordat papa Sainz exact van hetzelfde hout is, leidt het tot spanningen binnen Toro Rosso. Een snelle promotie van één van beide coureurs naar Red Bull Racing is de enige oplossing en precies dat gebeurt in mei 2016. Als Daniil Kvyat zijn bijnaam ‘De Torpedo’ eer aandoet door Sebastian Vettel tweemaal te rammen tijdens één rondje over het Sochi Autodrom, is de maat vol voor Marko. Hij neemt voor de tweede keer in de nog jonge carrière van Verstappen een even gewaagde als op het oog krankzinnige beslissing: zijn protegé meteen voor de leeuwen gooien. “Mijn vader belde me eerst al thuis in Monaco op”, herinnert Verstappen zich nog goed. “Hij had het na de race in Rusland al door en zei: ‘De kans bestaat dat jij de volgende race voor Red Bull rijdt.’ Maar ik zei: ‘Je bent gek, joh, waar heb je het in hemelsnaam over? Ik zit nog gewoon bij Toro Rosso.’ Ik geloofde hem niet en hing maar weer op, maar op dinsdag zei Helmut tegen ons: ‘Jullie moeten naar Graz komen’.”

Marko merkt met een lach op dat de ‘Verstappen-clan’ daarop naar Oostenrijk afreisde, al had Verstappen nog steeds niet door wat hem te wachten stond. “Er ging zeker een uur voorbij zonder dat er ook maar iets uit het gesprek kwam,” blikt hij in een video van Red Bull terug. "Ik dacht al: waarom zijn we hier eigenlijk? Er komt helemaal niets uit dit gesprek. Maar toen zei Helmut ineens: ‘O ja, by the way, volgende week rijd je al voor Red Bull Racing, dus zorg dat je er klaar voor bent.’ Ik weet nog goed dat hij die woorden uitsprak alsof het de normaalste zaak van de wereld was.”

Verstappen weet op dat moment al dat hij in 2017 sowieso voor Red Bull Racing rijdt, al blijkt de vervroegde promotie zeker niet de normaalste zaak van de wereld. Verstappen begint zijn eerste krachtmeting voor de hoofdmacht in Barcelona als vierde, maar na slechts een paar bochten brult Olav Mol de Nederlandse huiskamers in: “O, nee, touché! De beide Mercedessen tetsen eraf. Man, wat een dag! Natuurlijk gun je het die jongens niet, maar dit is een partij vette shit.” Het brengt Verstappen pardoes op de tweede stek en door een sterk staaltje bandenmanagement komt zelfs de jackpot in zicht. Klein detail is dat hij nog wel ‘even’ Kimi Raikkonen achter zich moet houden met versleten banden. “We zaten echt te shaken van de zenuwen. Ik weet niet hoelang dat met Raikkonen in zijn spiegels heeft geduurd, maar voor mijn gevoel was het een eeuwigheid”, blikt Marko vijf jaar na dato terug. Ook bij Verstappen speelt de spanning een rol. Toeschouwers zien alleen hoe de Red Bull-coureur zich feilloos op de laatste sector concentreert en precies genoeg doet om de Ferrari-coureur van het lijf te houden, maar in de cockpit blijkt er meer gaande. “Die laatste tien à vijftien rondjes voelden alsof ik op ijs aan het rijden was”, zou Verstappen later toegeven. “De achterbanden waren er behoorlijk aan en door de spanning en focus kreeg ik vijf ronden voor het einde zelfs kramp.”

De jongeling bezwijkt echter niet onder de druk en het resultaat mag er zonder enige twijfel zijn. Tot verbazing van vriend en vijand zet hij zichzelf meteen als jongste racewinnaar ooit in de geschiedenisboekjes. Als hij voor de 66ste en laatste keer over start-finish komt, meldt teambaas Christian Horner zich via de boordradio. “Max Verstappen, you are a race winner! Fantastic, what a great debut.” Een duidelijk overdonderde Verstappen komt in zijn reactie niet verder dan ‘thank you very much, Christian’ en staat niet veel later met tranen in de ogen en een veel te grote beker in zijn handen op het podium. De mensen onder dat ereschavot vragen zich vooral af hoe dat ventje uit Limburg in hemelsnaam heeft kunnen winnen, al hebben de aanwezigen wel meteen door dat er zojuist F1-historie is geschreven in Catalonië. Een blik op Niki Lauda, die zijn kenmerkende rode pet afneemt, volstaat daarvoor. “Ongelooflijk, dit maak je maar eens in de honderd jaar mee. Ik heb in elk geval nog nooit zoiets gezien in de autosport.” Het zegt eigenlijk alles

 

In datzelfde jaar werkt Verstappen nog een race af die in het geheugen van vele racefans staat gegrift: het waterballet op Interlagos, oftewel de Braziliaanse Grand Prix van 2016. Beide prachtraces laten zien dat Verstappen ook vooraan zijn kunsten kan vertonen en dat de promotie niet te vroeg is gekomen. Dat gezegd hebbende blijkt de weg naar de top ook voor hem geen rechte lijn. Het knokken met de gevestigde orde verloopt niet zonder slag of stoot. Het begint al met wat Raikkonen een ‘brake test’ op het Kemmel Straight van Spa noemt en een klein jaartje later is het in Hongarije raak met zijn eigen teamgenoot Daniel Ricciardo – oftewel: ‘Was that who I think it was?’ Het antwoord is bevestigend en een jaar later clashen beide Bulls weer in Baku. “En ik herinner me in datzelfde jaar ook nog een compleet onnodige crash met Vettel in China", vult Marko aan. “Ricciardo won die race uiteindelijk, maar een stomme actie heeft Max toen een zekere overwinning gekost.”

“Max wilde op ieder moment en onder alle omstandigheden de snelste zijn”, legt Marko zijn vinger op de zere plek. Het meest treffende voorbeeld daarvan stamt uit de Grand Prix van Monaco 2018. Red Bull lijkt over de snelste auto te beschikken in het prinsdom, maar Verstappen vergooit alles door in de laatste training te crashen en zijn auto te zwaar te beschadigen voor de kwalificatie. Doordat de incidenten in China, Azerbeidzjan en Monaco elkaar in rap tempo opvolgen, krijgt Verstappen een storm aan kritiek te verduren. Het leidt eveneens tot een spervuur aan kritische vragen tijdens de eerstvolgende persconferentie in Canada, maar daar blijkt Verstappen niet van gediend. “Als ik nog een paar van deze vragen krijg, dan geef ik iemand een kopstoot”, luidt de befaamde reactie.

Toch valt het kwartje vanaf medio 2018 steeds vaker de goede kant op. Verstappen verloochent de aanvallende rijstijl die hem zo populair maakt onder fans absoluut niet, al lijkt hij wel enkele lessen ter harte te nemen. “Aan het begin van zijn Red Bull-tijd heb ik al tegen Max gezegd: ‘Luister, Max, je hebt zeker drie tienden in je zak ten opzichte van andere coureurs. Dat is gewoon jouw talent. Daardoor hoef je niet iedere ronde die laatste tiende te vinden. Zelfs als jij het iets rustiger aan doet, ben je nog steeds twee tienden sneller'", haalt Watson zijn advies nog eens terug. “Het effect daarvan zien we nu allemaal. Hij is gegroeid als coureur, al is dat ook een natuurlijk proces.” Dat laatste benadrukt Verstappen ook steevast als zijn ervaring ter sprake komt. In zijn optiek had hij in de Mercedes van 2015 ook al wel een gooi naar de titel kunnen doen als rookie. “Door ervaring word je natuurlijk beter en completer, maar als ik in het eerste jaar de snelste auto had gehad, dan had ik al mee kunnen doen voor het kampioenschap. Daar ben ik absoluut van overtuigd.”

Zo’n feest is het echter niet meteen, maar geduld blijkt ook ditmaal een schone zaak. Het competitieve materiaal is er in 2021 alsnog gekomen. Het heeft natuurlijk te maken met de progressie van Honda, met de lessen van 2020 (lees: de toen nog instabiele achterkant) en niet te vergeten met de aangepaste vloer waardoor teams met een hoge rake ineens spekkoper blijken. Daarbij moet wel gezegd dat Mercedes in de tweede seizoenshelft wederom over de snellere bolide beschikt, al heeft Verstappen in al zijn F1-jaren wel geleerd hoe hij eigenhandig het één en ander kan rechtzetten. Tel daar alle ervaring bij op en het feit dat Verstappen nu beter weet wanneer hij wél en juist geen risico moet nemen en het fraaie plaatje van 2021 is wel verklaard. Wat begon op de kartbaan van Genk, is zo’n twintig jaar later voltooid in Abu Dhabi. Althans: het laatste hoofdstuk van dit jongensboek is absoluut nog niet geschreven, maar de hoofdprijs waarvoor Verstappen in de wieg is gelegd, is na deze historische zondag wel binnen. En dat na een Formule 1-seizoen voor de eeuwigheid, eentje om nooit te vergeten. Een mooier scenario valt simpelweg niet te bedenken.